Quyết định giúp thay đổi số phận 8 người đang chấp chới giữa lằn ranh sinh tử

Từ tối 3/1 đến chiều 4/1, trong gần 24 giờ, 6 phòng mổ tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức luôn sáng đèn "như ngày hội". Ở đó, hàng trăm thầy thuốc chạy đua với thời gian, vừa lấy tạng của 2 người cho chết não, vừa tiến hành ghép tạng cho 6 sinh mệnh đang đếm từng ngày.

Hành trình đó bắt đầu vào những ngày cuối năm 2023, Đơn vị Tư vấn và Điều phối ghép tạng tại Trung tâm Ghép tạng, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, tiếp nhận được thông tin từ phòng khám cấp cứu về 2 người bị chấn thương sọ não nặng.

Đó là anh N.T.T (25 tuổi, Thái Nguyên) và anh P.V.G (32 tuổi, Phú Thọ). Họ đều bị tai nạn giao thông xe máy và được cơ sở y tế tuyến dưới chuyển đến Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức khi đã hôn mê sâu.

Sau lời giải thích của bác sĩ về tình trạng của bệnh nhân, gia đình anh G. ở Phú Thọ có ý định xin đưa bệnh nhân về nhà. Khi nghe cán bộ đơn vị Tư vấn và Điều phối ghép tạng chia sẻ, hai gia đình biết được rằng việc hiến tạng có thể cứu sống nhiều cuộc đời khác nên đã quyết định đồng ý hiến mô, tạng của người thân.

Hai cuộc đại phẫu được tiến hành liên tiếp trong vòng 24 giờ vào 20h40 ngày 3/1 và 9h30 ngày 4/1. Tạng và mô hiến của 2 bệnh nhân bao gồm 2 tim, 2 gan, 4 thận, 2 tĩnh mạch chủ chậu, 2 khí quản, 4 giác mạc, 11 đoạn gân. Hàng trăm thầy thuốc được huy động để phục vụ ca lấy - ghép tạng đặc biệt.

Ngoài ra, giác mạc và một gan nhanh chóng được đưa sang Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 và Bệnh viện Mắt Trung ương để kịp thời hồi sinh nhiều cuộc đời mới. Kết quả, từ nguồn tạng hiến của hai người chết não, hai bệnh nhân được ghép tim, hai người được ghép gan và bốn bệnh nhân được ghép thận và 4 người được thay giác mạc.

Trong 8 bệnh nhân được hồi sinh từ nguồn tạng hiến này có một bé gái 8 tuổi, chỉ nặng 18kg. Bé được phát hiện cơ tim giãn cách đây 1 năm, suy tim. Cô bé đã chờ đợi được ghép tim trong nửa năm nay. Trước khi được ghép tim 2 ngày, bé gái vừa kết thúc đợt điều trị nội khoa kéo dài lần thứ 3.

"Điều đặc biệt của trường hợp này là bé gái có anh trai ruột mắc cùng bệnh, cũng được ghép tim tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cách đây 3 năm. Lúc đó, bé trai chỉ 7 tuổi, nặng 17kg và trở thành bệnh nhân nhỏ tuổi nhất ở Việt Nam được ghép tim thời điểm đó. Hiện sức khỏe của bé trai ổn định, đi học bình thường", bác sĩ Nguyễn Thị Lan Anh, Trung tâm Tim mạch, cho biết.

Ngày 10/1, Tiến sĩ Dương Đức Hùng, Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, chia sẻ: "Hiếm có gia đình nào ở Việt Nam có hai con nhỏ cùng được ghép tim". Với bệnh lý này, thường trẻ chỉ sống được đến 15 tuổi bởi hậu quả của suy tim. Thời điểm bé trai chuẩn bị được ghép (tháng 2/2021), bệnh viện đã thực hiện xét nghiệm tìm yếu tố gia đình, phát hiện có đột biến gene liên quan cơ tim.

Tiến sĩ Dương Đức Hùng cho hay hiếm có gia đình nào ở Việt Nam có 2 con cùng được ghép tim. Ảnh: Võ Thu

Từ thời điểm đó, bác sĩ và gia đình đã xác định bé gái mắc bệnh giãn cơ tim. Khi bé gái có biểu hiện suy tim mất bù, bé đã được chăm sóc y tế chuyên sâu và có những hình dung về việc ghép tim, liệu pháp cứu bé cuối cùng, do thuốc không thể dùng lâu dài.

Thách thức lớn nhất của bác sĩ thực hiện ca ghép tim cho bệnh nhi này đó là làm sao đưa trái tim của một thanh niên nặng 45kg vào lồng ngực của một em bé 8 tuổi chỉ nặng 18kg. Nhưng bằng kinh nghiệm, ca ghép tim đã hoàn thành. Hiện gần một tuần sau mổ, bé đang trong quá trình hồi sức với những tiến triển thuận lợi. Các bệnh nhân được nhận gan, thận cũng hồi phục rất tốt, giao tiếp bình thường.

Tiến sĩ Nguyễn Quang Nghĩa, Giám đốc Trung tâm Ghép tạng của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, cho biết dù chuyên ngành ghép tạng Việt Nam đi sau thế giới 30-40 năm nhưng những năm gần đây, nước ta làm chủ được hầu hết các kỹ thuật, chất lượng tương đương thế giới.

Cả nước có 25 trung tâm ghép tạng, 1/4 ca ghép tạng ở Việt Nam được thực hiện ở Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức. Mỗi năm cơ sở này ghép tới 300 ca. Tiến sĩ Dương Đức Hùng cho hay tới đây bác sĩ của viện sẽ ghép khí quản, phổi, bộ phận tim (như van tim).

Theo Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người, hiện nước ta có hàng chục nghìn người đang cần ghép mô, tạng để duy trì sự sống, song chưa thể thực hiện được vì không có đủ nguồn mô, tạng để ghép. Đơn cử tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, trong 5 năm, chỉ 107 người cho chết não hiến tạng, trên cả nước con số này là 154 người.

Võ Thu