Quyết liệt tháo điểm nghẽn cho gói vay nhà ở xã hội

Quyết liệt tháo điểm nghẽn cho gói vay nhà ở xã hội Ảnh chụp tại khu nhà ở xã hội tại Hoàng Mai, Hà Nội (Ảnh: Nguyễn Vũ)

Sửa đổi gói tín dụng 120.000 tỷ đồng

Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng để phát triển NƠXH giai đoạn 2021 - 2030 được triển khai từ ngày 1/4/2023. Đây là chương trình do 4 ngân hàng thương mại cổ phần nhà nước và hiện có thêm TP Bank, VPBank tham gia, lãi suất giảm từ 1,5-2% so với thị trường. Tuy nhiên, sau một năm triển khai, gói tín dụng gần như “giậm chân tại chỗ”. Đến nay, gói này mới giải ngân được khoảng 1.144 tỷ đồng, tức chưa tới 1%. Trong số này có khoảng 1.100 tỷ cho chủ đầu tư tại 11 dự án, còn lại là người mua nhà.

Nguyên nhân gói tín dụng này giải ngân chậm là do quy định đối tượng thụ hưởng còn phức tạp khiến người dân gặp khó khăn khi vay ưu đãi. Bộ Xây dựng đánh giá lãi suất gói vay ưu đãi trên vẫn cao, trong khi thời gian cho vay ngắn (chủ đầu tư được vay 3 năm, người mua nhà được vay trong 5 năm) nên chưa thu hút được các DN, người dân vay vốn.

Bộ Xây dựng đề nghị Ngân hàng Nhà nước tiếp tục nghiên cứu, xem xét hạ mức lãi suất cho vay gói tín dụng này. Đồng thời nghiên cứu gói vay ưu đãi mới cho người mua NƠXH với lãi vay thấp hơn 3 - 5% lãi suất vay thương mại, kỳ hạn vay 10 - 15 năm. Bộ đề nghị Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo, khuyến khích thêm các ngân hàng thương mại tham gia chương trình cho vay gói tín dụng 120.000 tỷ đồng và mở các room tín dụng tạo điều kiện cho các ngân hàng thực hiện.

Ông Đào Minh Tú, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, việc sửa gói tín dụng 120.000 tỷ đồng đã có chủ trương. Ngân hàng Nhà nước đang nghiên cứu sửa và sẽ công bố sớm lộ trình. Việc giải ngân là đúng mục tiêu, đúng đối tượng, hướng tới NƠXH, nhà ở cho công nhân, người có thu nhập thấp. “Do đây là gói hỗ trợ phục vụ mục tiêu 1 triệu căn NƠXH vì vậy có thể kéo dài một vài năm cho nên không giải ngân thật gấp, thật nhanh. Nhưng những dự án đủ điều kiện thì phải được giải ngân ngay.

Ngân hàng Nhà nước cho biết, sẽ sửa đổi gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho NƠXH theo hướng ưu đãi hơn khi tốc độ giải ngân chậm. Theo đó, các chuyên gia kiến nghị nên tiếp tục giảm lãi suất và nới rộng thời gian vay.

Đại diện các ngân hàng BIDV, Agribank, VietinBank… cũng chia sẻ, khó khăn trong giải ngân gói tín dụng thương mại 120.000 tỷ đồng dành cho NƠXH là khả năng đáp ứng của chủ đầu tư về năng lực tài chính tài sản bảo đảm, tính thanh khoản của dự án, giới hạn về tỷ suất lợi nhuận của các dự án NƠXH…

Chính phủ yêu cầu Bộ Xây dựng, Ngân hàng Nhà nước và các địa phương rà soát, đánh giá kỹ, toàn diện nguyên nhân chậm giải ngân. Qua đó, khẩn trương có giải pháp khả thi để tháo gỡ vướng mắc, đẩy mạnh giải ngân, nhất là các vấn đề liên quan đến đối tượng vay vốn, lãi suất, quy trình, thủ tục cho vay, việc hoàn thiện pháp lý dự án của chủ đầu tư với chính quyền địa phương....

Cố định lãi suất trong khoảng 5 - 6%/năm

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh cho biết, nguyên nhân cốt yếu là gói tín dụng này "chưa phù hợp với người dân". Dù Ngân hàng Nhà Nước đã 2 lần điều chỉnh hạ lãi suất (hiện còn 8%/năm với DN và 7,5%/năm với người mua nhà) nhưng vẫn khá cao. Mức lãi này còn được điều chỉnh 6 tháng một lần, sau đó thả nổi khiến người mua nhà xã hội “bất an nên ngại vay. Vậy nên cố định lãi suất trong khoảng 5 - 6%/năm và kéo dài thời gian vay từ 10 - 15 năm.

Ngoài ra, ông Châu cho rằng, Bộ Xây dựng nên khôi phục gói tín dụng 110.000 tỷ đồng (từng được Bộ Xây dựng đề xuất trước đó) để đạt mục tiêu xây tối thiểu 1 triệu căn nhà xã hội đến năm 2030. Ở gói này, lãi suất vay ưu đãi NƠXH là 4,8 -5%/năm, thời hạn vay tối đa 25 năm, tương tự gói tín dụng 30.000 tỷ đồng áp dụng hơn 10 năm trước.

Chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh đồng ý việc giảm lãi suất cho vay cũng như kéo dài thời hạn vay với gói ưu đãi này. Cơ quan quản lý phải thống nhất quy định chủ đầu tư đủ điều kiện được hưởng gói vay 120.000 tỷ đồng này cần rõ ràng, công khai, minh bạch. Đối với các cá nhân được hưởng gói 120.000 tỷ đồng mua NƠXH cũng cần quy định rõ ràng bao nhiêu điều kiện, những điều kiện đó là gì, thời hạn vay ra sao, mức độ vay thế nào. Thực ra, nếu vay thời hạn dài từ 20 năm đến 25 năm được giảm lãi suất là một khoản lớn, nhưng chỉ được vài năm như quy định cũ không được bao nhiêu” - ông Đinh Trọng Thịnh nói.

TS. Lê Xuân Nghĩa - chuyên gia kinh tế cho rằng: “Nếu chỉ gói gọn trong NƠXH như hiện nay, sẽ dẫn tới tình trạng bế tắc, vì người có khả năng mua nhà thì không mua được nhà, còn người nằm trong đối tượng mua NƠXH lại không có khả năng thanh toán”.

Nguyễn Vũ – Hải Anh