Quyết tâm xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh, gọn, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả

Hội nghị lần thứ sáu, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”. Đây là chủ trương lớn, không chỉ tác động sâu sắc đến năng lực lãnh đạo quản lý, điều hành của bộ máy các cấp, mà còn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển về mọi mặt của đời sống xã hội. Việc xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh, gọn, mạnh, hoạt động hiệu lực, hiệu quả thực sự trở thành cuộc cách mạng khi Trung ương chủ trương tiến hành tổng kết sớm Nghị quyết số 18-NQ/TW (khóa XII), với mục tiêu xây dựng mô hình tổng thể mới của hệ thống chính trị, tạo động lực đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới.

Trên cơ sở chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương về tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW, lãnh đạo 2 tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị (cũ) chủ động triển khai quyết liệt trong phạm vi địa phương mình; đặc biệt, từ khi có Nghị quyết số 60-NQ/TW, ngày 12/4/2025 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, 2 tỉnh đã phối hợp chặt chẽ, thường xuyên trao đổi, thống nhất về nguyên tắc, phương án để triển khai các nhiệm vụ trọng tâm phục vụ cho quá trình hợp nhất, sáp nhập tỉnh bảo đảm kịp thời, đồng bộ, hiệu quả.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Bình và Ban Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Trị (cũ) đã thành lập ban chỉ đạo, kịp thời ban hành và chỉ đạo các cơ quan có liên quan xây dựng Đề án thành lập Đảng bộ tỉnh mới; phương án nhân sự cấp ủy tỉnh; sắp xếp, tinh, gọn cơ quan Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ; xây dựng đề án sáp nhập các cơ quan tương đồng giữa 2 tỉnh; rà soát, xây dựng phương án sắp xếp, bố trí trụ sở làm việc, trang thiết bị, bố trí nhà công vụ, hỗ trợ chi phí đi lại cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động từ TP. Đông Hà (cũ) ra công tác tại TP. Đồng Hới (cũ). Đi liền với đó là phương án sắp xếp đơn vị hành chính, tổ chức bộ máy, đội ngũ cán bộ các xã, phường, đặc khu sau khi kết thúc đơn vị hành chính cấp huyện.

Đồng chí Lê Ngọc Quang, Bí thư Tỉnh ủy và các đồng chí Phó Bí thư Tỉnh ủy trao các quyết định thành lập Đảng bộ các xã, phường đặc khu; quyết định chỉ định nhân sự Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, Bí thư, Phó Bí thư đối với 78 đồng chí Bí thư Đảng ủy các xã, phường, đặc khu của tỉnh Quảng Trị - Ảnh: H.H

Mặc dù phải triển khai một khối lượng công việc rất lớn, có những việc chưa có trong tiền lệ, yêu cầu rất cao trong một thời gian rất ngắn; song với nỗ lực, quyết tâm cao, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đồng tình ủng hộ của Nhân dân; sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng giữa các địa phương, việc sắp xếp tổ chức bộ máy trên địa bàn đã được thực hiện một cách bài bản, đồng bộ, đáp ứng các yêu cầu đề ra; thể hiện trên một số điểm chính nổi bật:

(1) Nhận thức của cán bộ, đảng viên và Nhân dân về việc sắp xếp tổ chức bộ máy có sự chuyển biến rõ rệt. Nếu như trước đây, khi nói đến sáp nhập, hợp nhập, giải thể cơ quan, tổ chức hoặc khi có chủ trương nhập thôn, tổ dân phố, nhập xã thì sẽ xuất hiện tâm lý chung với nhiều băn khoăn, lo lắng, dẫn đến quá trình thực hiện gặp không ít khó khăn, tình trạng cầm chừng, chờ đợi, hạn chế tối đa tác động... tương đối phổ biến. Nhưng trong cuộc cách mạng này, tâm lý đó đã được thay thế bằng tinh thần chấp hành, đồng hành và nỗ lực, quyết tâm thực hiện đạt kết quả cao nhất; xem việc sắp xếp tổ chức bộ máy là một nội dung tất yếu để phát triển quê hương, đất nước. Vì vậy, nhiều cán bộ, đảng viên, người dân đã gương mẫu, đi đầu, tạo sự lan tỏa, đồng thuận trong xã hội. Đây là tiền đề và cũng là kết quả quan trọng nhất để thực hiện cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy ở tỉnh Quảng Trị.

(2) Tổ chức bộ máy các cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị đã được sắp xếp tinh, gọn so với trước đây. Trước ngày 1/7/2025, Ban Thường vụ Tỉnh ủy 2 tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị (cũ) đã chỉ đạo thực hiện: Đối với Khối Đảng: Hợp nhất Ban Tuyên giáo và Dân vận cấp tỉnh, cấp huyện, tương ứng mỗi tỉnh giảm 1 cơ quan tham mưu, giúp việc tỉnh ủy, 8 cơ quan tham mưu, giúp việc cấp ủy cấp huyện; kết thúc hoạt động của 11 đảng đoàn, ban cán sự đảng, Đảng ủy Khối các cơ quan tỉnh, Đảng ủy Khối doanh nghiệp tỉnh và thành lập 2 đảng bộ trực thuộc Tỉnh ủy gồm Đảng ủy cơ quan Đảng tỉnh và Đảng ủy UBND tỉnh; hợp nhất Báo với Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh thành Báo và phát thanh, truyền hình tỉnh, đơn vị sự nghiệp trực thuộc Tỉnh ủy. Khối Mặt trận, đoàn thể: Giải thể 5 công đoàn ngành (giáo dục, y tế, xây dựng, công thương và viên chức tỉnh); sắp xếp tổ chức bên trong của Liên đoàn Lao động tỉnh, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh, Hội Nông dân tỉnh, Tỉnh đoàn. Khối chính quyền địa phương: Hợp nhất 10 sở thành 5 sở, gồm: Sở Kế hoạch và Đầu tư và Sở Tài chính thành Sở Tài chính; Sở Giao thông vận tải và Sở Xây dựng thành Sở Xây dựng; Sở Tài nguyên và Môi trường và Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành Sở Nông nghiệp và Môi trường; Sở Thông tin và Truyền thông và Sở Khoa học và Công nghệ thành Sở Khoa học và Công nghệ; Sở Nội vụ và Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thành Sở Nội vụ. Sáp nhập Ban Tôn giáo thuộc Sở Nội vụ vào Ban Dân tộc thành Sở Dân tộc - Tôn giáo. Tổ chức lại 7 cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh dưới hình thức điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ. Riêng tỉnh Quảng Bình đã kết thúc hoạt động của Sở Ngoại vụ, chuyển chức năng, nhiệm vụ về Văn phòng UBND tỉnh; sáp nhập Sở Du lịch vào Sở Văn hóa và Thể thao thành Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Hoàn thành việc sắp xếp tổ chức bộ máy các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện tương ứng, đồng bộ với cấp tỉnh. Kết quả sau sắp xếp, mỗi tỉnh giảm 5 - 7 cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh,18 cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện, 36 đơn vị hành chính cấp xã và 522 thôn, bản, khu dân cư.

Từ ngày 11/7/2025, đã chỉ đạo thực hiện hợp nhất, sáp nhập 2 tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị thành tỉnh Quảng Trị theo tinh thần Nghị quyết số 60-NQ/TW, ngày 12/4/2025 của Ban Chấp hành Trung ương. Sau sắp xếp, Đảng bộ tỉnh Quảng Trị (mới) có 82 tổ chức đảng trực thuộc (gồm Đảng bộ các cơ quan Đảng tỉnh, Đảng bộ UBND tỉnh, 2 đảng bộ lực lượng vũ trang và 78 đảng bộ xã, phường, đặc khu); khối Đảng có 5 cơ quan tham mưu, giúp việc, 2 đơn vị sự nghiệp thuộc Tỉnh ủy; 5 tổ chức chính trị - xã hội được sắp xếp trực thuộc MTTQVN tỉnh; HĐND tỉnh có Văn phòng và 4 ban; UBND tỉnh có 14 cơ quan chuyên môn, 1 tổ chức hành chính, 9 đơn vị sự nghiệp công lập. Kết thúc hoạt động của 18 đơn vị hành chính cấp huyện. Sáp nhập, hợp nhất 264 đơn vị hành chính cấp xã còn 78 xã, phường, đặc khu, giảm 186 đơn vị hành chính cấp xã.

Ngay sau khi sắp xếp, các cơ quan, tổ chức đã nhanh chóng ổn định và đi vào hoạt động, đảm bảo không gián đoạn, từng bước đáp ứng nhiệm vụ theo yêu cầu mới. Trên cơ sở các quy định của Trung ương, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức, mối quan hệ công tác của các cơ quan, đơn vị, địa phương trong hệ thống chính trị cụ thể, khắc phục tình trạng trùng lắp, chồng chéo, đảm bảo rõ người, rõ việc, không bỏ sót chức năng, nhiệm vụ; thực hiện đúng việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với kiểm soát quyền lực và xác định trách nhiệm.

Đặc biệt, từ ngày 1/7/2025, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, sâu sát, kịp thời của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, các cơ quan, đơn vị, địa phương đã chủ động, tích cực giải quyết những khó khăn, vướng mắc nảy sinh khi vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; nhanh chóng ổn định tổ chức bộ máy, tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ chính trị được giao, đảm bảo không gián đoạn, bỏ sót công việc, hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị, nhất là ở cấp xã ổn định, thông suốt, phục vụ tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp. Đến ngày 10/9/2025, tỉnh Quảng Trị đã đạt kết quả “XANH” ở toàn bộ 16/16 tiêu chí về cung cấp dịch vụ công, xếp thứ 9/34 tỉnh, thành phố.

Đồng chí Lê Ngọc Quang, Bí thư Tỉnh ủy và các đồng chí lãnh đạo tỉnh kiểm tra công tác chuẩn bị vận hành bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp tại phường Đồng Hới - Ảnh: Q.V

(3) Gắn sắp xếp tổ chức bộ máy với tinh giản biên chế và cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. Việc kiện toàn, bổ sung cấp ủy, các chức danh lãnh đạo, quản lý; sắp xếp, bố trí cán bộ, công chức, viên chức, người lao động được thực hiện kịp thời, khách quan, dân chủ, cơ bản đủ về số lượng, bảo đảm về chất lượng.

Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, chu đáo, thống nhất cao, từ ngày 1/7/2025, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã hoàn thành việc phân công, bố trí cấp ủy viên, ủy viên ban thường vụ cấp ủy giữ các chức danh lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương sau hợp nhất; 78/78 xã, phường, đặc khu được bố trí đủ chức danh bí thư cấp ủy và chủ tịch UBND ngay từ khi bắt đầu vận hành theo mô hình mới; không để khuyết người đứng đầu cơ quan, đơn vị, địa phương; không có đơn thư khiếu nại, tố cáo trong công tác sắp xếp, bố trí cán bộ. Đồng thời, đã kịp thời chỉ đạo rà soát, đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ cấp xã để điều chuyển, tăng cường cán bộ, công chức từ cấp tỉnh, góp phần nâng cao năng lực thực thi công vụ cho hệ thống chính trị ở cơ sở.

Hiện nay, các tổ chức, cơ quan, đơn vị từ tỉnh đến cơ sở đã đi vào hoạt động thông suốt, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, tạo được sự đồng thuận, thống nhất và ủng hộ cao trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân. Đặc biệt là đã tạo được sự đoàn kết, thống nhất trong Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Ban Thường vụ Tỉnh ủy và tập thể lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương ngay từ những ngày đầu sáp nhập, hợp nhất. Đây là yếu tố hết sức quan trọng nhằm tạo sự lan tỏa để từng bước khắc phục những tâm tư, khoảng cách về văn hóa, vùng miền trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Qua đó, tạo sự thống nhất trong tư tưởng, hành động vì lợi ích chung, góp phần thực hiện thắng lợi những mục tiêu, chỉ tiêu về phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, xây dựng Đảng; phát huy tốt tiềm năng, lợi thế của không gian phát triển mới.

Bước vào thời kỳ phát triển mới, bên cạnh những thời cơ, thuận lợi lớn đang mở ra khi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vận hành thông suốt, dưới sự định hướng từ 7 nghị quyết quan trọng, mang tính động lực của Bộ Chính trị thì những khó khăn, thách thức cũng rất gay gắt. Những kết quả đạt được trong thời gian qua đã khẳng định việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là chủ trương hoàn toàn đúng đắn, là bước đi quan trọng nhằm hướng đến xây dựng một nền hành chính hiện đại, gần dân, hiểu dân, vì dân, trọng dân và phục vụ Nhân dân. Để tiếp tục tinh gọn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của tổ chức bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp trên địa bàn, cần sự vào cuộc tích cực hơn nữa của cả hệ thống chính trị với quyết tâm chính trị cao nhất, trong đó cần tập trung cho một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau:

Thứ nhất là, kịp thời cụ thể hóa và triển khai thực hiện có hiệu quả các quan điểm, chủ trương mới của Đảng, Nhà nước về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, nhất là các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp nêu tại Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 và Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng, Kế hoạch của Ban Chỉ đạo Trung ương Đảng, Ban Chỉ đạo Chính phủ về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW. Trong đó, cần tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo, điều hành theo hướng kiến tạo, phục vụ, nâng cao chất lượng quản trị của chính quyền các cấp. Xác định việc xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả không chỉ là nhiệm vụ trọng tâm trước mắt mà còn là giải pháp căn cơ, tạo đột phá cho sự phát triển bền vững của tỉnh nhà trong tương lai.

Nâng cao chất lượng công tác thông tin, tuyên truyền các chủ trương và các kết quả bước đầu, nổi bật về sắp xếp tổ chức bộ máy, những mô hình, điển hình tiên tiến, những cách làm hay để nhân rộng, đồng thời tạo sự đồng thuận cao trong xã hội; chủ động đấu tranh, phản bác các luân điệu xuyên tạc, thông tin sai lệch.

Thứ hai là, tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy bên trong của các cơ quan, đơn vị, nhất là các sở, ban, ngành cấp tỉnh; giảm số lượng cấp phó theo lộ trình và định hướng của Trung ương. Sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước, tổ chức bên trong hệ thống hành chính nhà nước, bảo đảm các cơ quan, đơn vị, tổ chức, địa phương sau sắp xếp được vận hành và hoạt động thông suốt, hiệu lực, hiệu quả. Sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức, mối quan hệ công tác của các cơ quan, đơn vị, địa phương trong hệ thống chính trị đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, đảm bảo nguyên tắc một cơ quan thực hiện nhiều việc và một việc chỉ đạo một cơ quan chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm chính. Xây dựng chính quyền cơ sở thực sự “không chỉ là nơi thực thi nhiệm vụ, phục vụ Nhân dân mà còn là nguồn sáng tạo vô tận trong phát triển đất nước”. Sắp xếp, tổ chức lại thôn, tổ dân phố theo tiêu chuẩn, quy mô dân số, diện tích bảo đảm đồng bộ, phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Thứ ba là, thực hiện đồng bộ việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy đi đôi với nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động, gắn với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, biên chế hợp lý. Rà soát, xây dựng và hoàn thiện vị trí việc làm phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị, làm cơ sở để xác định, giao và quản lý biên chế của hệ thống chính trị giai đoạn 2026 - 2031. Đổi mới công tác tuyển chọn, bố trí cán bộ theo vị trí việc làm; thực hiện có hiệu quả chủ trương “có vào, có ra, có lên, có xuống” trong công tác cán bộ và quản lý cán bộ. Xây dựng đội ngũ cán bộ đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới; phát huy tinh thần đổi mới, sáng tạo, ý thức trách nhiệm và khát vọng cống hiến, thích ứng với mô hình công vụ tinh, gọn, hiệu lực, hiệu quả; nâng cao nhận thức về chuyển đổi số, thay đổi phong cách làm việc và phương pháp công tác. Chủ động rà soát, tăng cường cán bộ cho các địa bàn, lĩnh vực khó khăn. Về lâu dài, có giải pháp căn cơ để xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ khi vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Thứ tư là, tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong toàn bộ hoạt động lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và thực thi công vụ của các cấp, các ngành. Tăng cường sử dụng các nền tảng số dùng chung, hệ thống cơ sở dữ liệu liên thông, đảm bảo kết nối đồng bộ giữa các cơ quan Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành và phục vụ Nhân dân. Ưu tiên đầu tư hạ tầng kỹ thuật số, trang thiết bị hiện đại và nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ công tác cải cách hành chính, cung cấp dịch vụ công trực tuyến thân thiện, dễ tiếp cận. Từng bước xây dựng và hoàn thiện mô hình chính quyền điện tử, tiến tới chính quyền số; đẩy mạnh cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, cắt giảm các khâu trung gian; lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, giảm thời gian giải quyết hồ sơ cho tổ chức, công dân. Vận hành hiệu quả cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông” hiện đại, chuyên nghiệp, gắn với việc đổi mới tác phong, lề lối làm việc của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo hướng tận tâm, trách nhiệm, phục vụ tốt nhất nhu cầu chính đáng của người dân và doanh nghiệp.

Thứ năm là, tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động của hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở; phát huy vai trò giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và sự tham gia, đóng góp ý kiến của Nhân dân trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Chủ động sơ kết, tổng kết, đánh giá hiệu quả việc thực hiện mô hình tổ chức bộ máy mới, nhất là ở cấp xã; xác định rõ ưu điểm, chỉ ra những khó khăn, vướng mắc, hạn chế, điểm nghẽn để có giải pháp điều chỉnh, bổ sung phù hợp.

Với những kết quả đạt được trong thời gian qua, cùng quyết tâm chính trị rất cao của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh và cấp ủy các cấp, sự đồng tình, hưởng ứng, giám sát chặt chẽ của các tầng lớp nhân dân, công cuộc sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị ở tỉnh ta sẽ tiếp tục mang lại những kết quả rõ nét trong thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo và quản lý, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, góp phần đưa tỉnh Quảng Trị phát triển nhanh, bền vững, sớm trở thành một cực tăng trưởng mới trong khu vực.

Trần Vũ Khiêm

Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy