Ra mắt Trường ca 'Bay phía mùa' của Trần Việt Hoàng

Trường ca "Bay phía mùa" của tác giả Trần Việt Hoàng.

Trường ca "Bay phía mùa" (Nhà Xuất bản văn học) có dung lượng 132 trang, chia làm sáu chương: Từ sương, Đêm, Trở về, Đối thoại, Khoảng lặng, Vọng. Bất ngờ đầu tiên với tác phẩm đó là tác giả đã viết và hoàn chỉnh bản thảo chỉ trong gần một tháng. Xuyên suốt tác phẩm là vẻ đẹp về những người lính thời bình và sự hy sinh đã trở thành niềm ám ảnh nghệ thuật.

Qua tác phẩm, bạn đọc có thể liên tưởng, hình dung, nghẹn ngào về những sự kiện đau thương đã xảy ra khiến niềm tiếc thương, day dứt còn mãi. Song, tác phẩm đã vượt qua được phạm vi tái hiện mà mở ra tính khái quát, khai thác sâu hơn, xa hơn để vẻ đẹp đầy sức sống, tuổi xuân quên mình và khát vọng cao đẹp của người lính trong câu chuyện thời đại càng thêm lan tỏa, có sức sống lâu bền.

Chia sẻ về tác phẩm, người lính trẻ Trần Việt Hoàng xúc động bày tỏ: "Trong sự viết còn ngắn ngủi của mình, tôi chưa bao giờ rơi nước mắt để viết một điều gì đó, tất cả chỉ mới dừng lại ở những rung động tâm hồn. Tôi đã hóa thân vào những chiến sĩ trẻ để đối thoại, thấu hiểu, từ đó thực hành sự viết một cách thành tâm nhất. Thú thực, trước, trong và sau quá trình thực hiện bản thảo, tôi đã rơi nước mắt trước những hình tượng của mình. Ở một góc độ nào đó, tôi đã tạm hoàn thành trách nhiệm của mình - một người viết trẻ trong quân đội trước sự hy sinh của đồng đội".

Người lính trẻ đã dành nhiều tình cảm, tâm huyết cho tập trường ca về đồng đội.

Theo anh, sự hy sinh của người lính dẫu ở thời chiến hay thời bình đều cao cả và lưu mãi vào lòng người. Viết về hy sinh của người lính trong chiến tranh đã có rất nhiều tác phẩm để lại dấu ấn sâu sắc. Bởi vậy, người lính thời bình hy sinh cũng phải được chưng cất, khắc họa trong tác phẩm để đến với người đọc, giúp họ có những hình dung sâu sắc hơn, đa chiều hơn về về vẻ đẹp của hình tượng Bộ đội Cụ Hồ hôm nay với những vẻ đẹp mới, giá trị mới.

Một cuốn sách nhỏ rất khó và cũng không thể mang lên mình sứ mệnh làm mất đi nỗi mất mát, nhưng với những thử nghiệm tiếp nhận ban đầu, tôi tin ít nhiều nỗi lòng họ sẽ dịu đi phần nào, để tiếp tục sống và thực hiện những ước nguyện của liệt sĩ trẻ. Họ sẽ mãi cao cả và vĩ đại trong mắt tôi và nhiều người.

Tác giả Trần Việt Hoàng

Trong bức tranh bi tráng về người lính thời bình, tác giả đã khắc họa tuổi thanh xuân gắn bó với biên cương, vững vàng với lý tưởng của mình mà cũng phơi phới, đa cảm trong vẻ đẹp tâm hồn: "lính công binh mơ những giấc sen/ then mắt mở lối rừng/ con đường nối mạch biên ải/ vai áo còn nâu sẫm/ lòng như sông khởi nguồn từ núi/ cúi đầu trước gian lao/ sao biên giới hiểu chân trời khao khát"; "tiếng hát dọc đường/ mộng mơ như mùa sương thuở ấy/ gợi mở chất đầy mây/ ngây ngất hương rừng/ bước chân tưng bừng cho người trấn đất ải".

Nhất quán về giọng điệu, Trần Việt Hoàng giữ được mạch trường ca tinh tế, thẳm sâu, phác ra hình dung đa chiều về vẻ đẹp tâm hồn người lính. Đó có thể là một mùa xuân lưu dấu chia ly, vương vấn: "Đi giữa mùa xuân lòng ta như cỏ biếc/ lời tạm biệt đã thốt/ xuôi chuyến xe lên đường/ sương xuân ướt áo người có rõ/ căn nhà trắc ẩn lối đi/ trẻ trai lớp lớp/ hương áo lính thoảng đầy ngõ nhỏ/ háo hức giờ chạm đến lòng ai". Đó còn là nỗi tự vấn trong thâm tâm thao thức: "cuộc hành quân vẫn theo dọc tháng năm/ trầm tích chiến tranh ở đây sâu thẳm/ dò dẫm nào cũng thấy được ngày xưa/ bao quả bom độ ấy còn im lặng/ in dáng mình lên đất/ định vị này mãi mãi của trời mây".

Từ khi ở dạng bản thảo, tác phẩm đã nhận được sự chia sẻ của nhiều gia đình liệt sĩ.

Thẩm mỹ trong thơ Trần Việt Hoàng chứa đựng nhiều yếu tố nổi bật mà tinh tế. Hình ảnh, như: mây, sương, mưa, cỏ, hoa sen,… trở đi trở lại ở từng sắc thái riêng, vừa gắn bó với hình tượng người lính, vừa mở ra suy tư về cuộc sống, nhân sinh. Đó là nét đặc trưng trong xây dựng không gian cảm xúc của tác giả. Những hình ảnh không đơn thuần miêu tả mà được đẩy lên thành biểu tượng sâu sắc, phản ánh nội tâm của con người, trung tâm là người lính trong hoàn cảnh khắc nghiệt nhất vẫn kiên cường.

Đôi khi, giữa thi ảnh vững vàng và mong manh, tác giả lựa chọn vế thứ hai phần nhiều bởi ở đó cũng chất chứa đầy tự do, rộng mở và biến ảo. Sau mong manh là thanh tịnh. Mưa, sương, cỏ và hoa gợi ra sự tinh khiết, mơ màng mà mãnh liệt. Trần Việt Hoàng đã khắc họa hình tượng người lính trẻ thời bình một cách đầy chân thực mà xúc động. Tác phẩm khép lại trong rưng rưng và cũng mở ra hoài niệm, mở ra những con đường từ lòng thương xót, biết ơn: "sóng gió/ bão giông/ ngông cuồng tia chớp/ núi đồi sạt lở/ mây bạc trắng bao lần/ cánh chim của mùa đã cất/ trai trẻ hôm nay cũng khoác xanh màu áo/ minh chứng cho những gì giản dị/ xuân đến rồi/ xuân đến rồi/ cỏ đã phôi thai những dáng hình,…".

"Bay phía mùa" có bìa và minh họa mộc mạc như phẩm chất người lính.

Trong không khí Tết đến xuân về, với niềm vui đón nhận "đứa con tinh thần" mà mình dành nhiều tình cảm, trăn trở, tác giả trẻ Trần Việt Hoàng đã kết nối được với một số gia đình liệt sĩ và cũng vẫn đang tiếp tục cố gắng để có thể trao gửi nhiều hơn những cuốn sách của mình với mong muốn tác phẩm mang đến niềm sẻ chia, đồng cảm và tiếp tục nuôi dưỡng niềm tin yêu, hy vọng, như tác giả nhận định: "Trẻ trai của họ không bao giờ mất đi, họ chỉ bắt đầu một hành trình rất mới. Hy sinh của họ sẽ mãi ở lại với lòng người, với nhân dân. Họ sẽ mãi như những cánh chim "Bay phía mùa" để tiếp tục dâng hiến mọi âm thanh thánh thót nhất của chính mình cho bầu trời rộng lớn".

Trần Việt Hoàng là cây bút nổi bật sớm trưởng thành từ môi trường quân ngũ.

Trong tâm thế của một người lính trẻ, anh tin rằng, chính tác phẩm sẽ trở thành một người bạn đồng hành đặc biệt với mình trong những chuyến đi cuộc đời. Anh sẽ gửi tới nhiều người chiến sĩ khác, ở những đơn vị anh có dịp đến và công tác, để có thể thầm gửi tới họ những ý niệm chân thành. Nơi ấy, những người lính dẫu chỉ hai năm thực hiện nghĩa vụ nhưng họ sẽ yêu hơn bộ quân phục mình đang khoác, sẽ sống trắc ẩn hơn, yêu thương nhiều hơn đồng đội, gia đình, quê hương, Tổ quốc. Và càng thêm trân trọng ngày tháng quân ngũ.

"Là một tác giả trẻ, trải nghiệm sống chưa nhiều, kỹ thuật viết chưa dạn dĩ, việc thử sức với thể loại trường ca đôi khi cũng là một "mạo hiểm" với bản thân tôi. Nhưng tôi nghĩ, sự chân thành trong cảm xúc sẽ khiến mình tự tin hơn để những gì mà tôi còn thiếu, còn yếu và sẽ tiếp tục được khắc phục ở những tác phẩm sau... Cuốn trường ca không đơn thuần là của riêng tôi, đó như "cuốn nhật ký quân ngũ đặc biệt" của nhiều đồng đội tôi hy sinh gửi lại; của những ai sống biết trắc ẩn, biết biết ơn những sự hy sinh của người lính thời bình hôm nay; của những người rồi đây sẽ vô tình hay hữu ý sở hữu được cuốn sách…", tác giả chia sẻ trong niềm xúc động.

Tác giả Trần Việt Hoàng.

Tác giả Trần Việt Hoàng quê ở xã Phú Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, hiện đang là học viên năm cuối lớp CT26D (Đại đội 26, Tiểu đoàn 9, Trường Sĩ quan chính trị). Khi là học sinh lớp 12 đã đoạt giải Ba kỳ thi Học sinh giỏi quốc gia môn Ngữ văn. Năm 2023, chùm thơ "Đêm thao trường" và "Ngày tưởng tượng" của Trần Việt Hoàng đã được trao giải thưởng Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh của Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam. Gần nhất, đầu năm 2025, anh được trao Tặng thưởng tác phẩm hay năm 2024 của Tạp chí Sông Hương.

MAI LỮ