Room ngoại được nới lên 49%, nhà băng nào sẽ 'nổ phát súng' đầu tiên?

Nghị định 69 có hiệu lực từ ngày 19/5/2025 cho phép tại các ngân hàng thương mại nhận chuyển giao bắt buộc (không bao gồm các ngân hàng thương mại do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ), tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài được vượt 30% nhưng không vượt quá 49% vốn điều lệ. Điều này đồng nghĩa những ngân hàng vừa tham gia chương trình nhận chuyển giao bắt buộc như MB, HDBank và VPBank sẽ được phép nâng trần sở hữu nước ngoài lên 49%.

Mở ra cơ hội hút vốn đầu tư nước ngoài

Theo giới phân tích, Nghị định 69 là một thay đổi quan trọng, mở ra cơ hội thu hút vốn đầu tư từ nước ngoài, giúp các ngân hàng này củng cố năng lực tài chính và hỗ trợ quá trình tái cấu trúc các ngân hàng yếu kém.

Trong báo cáo ngành Ngân hàng mới công bố, các chuyên gia phân tích tại Công ty Chứng khoán ACB (ACBS) nhận định, Nghị định mới tạo điều kiện để các ngân hàng có thể phát hành tăng vốn cho cổ đông nước ngoài trong trường hợp có nhu cầu tăng vốn để bơm thêm vốn cho các ngân hàng yếu kém, qua đó đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu.

Ví dụ, MB đang có kế hoạch góp tối đa 5.000 tỷ đồng vào Ngân hàng MBV trong giai đoạn cơ cấu. Các ngân hàng khác nhiều khả năng cũng sẽ có các kế hoạch tương tự, và đây là một phần trong đề án tái cơ cấu các ngân hàng yếu kém.

HDBank là ngân hàng có khả năng nới tỷ lệ sở hữu nước ngoài sớm nhất do nhu cầu tăng vốn cấp 1 đang gia tăng.

Ngoài ra, việc tăng vốn giúp củng cố hệ số an toàn vốn (CAR), trong bối cảnh các ngân hàng nhận chuyển giao ngân hàng yếu kém được cấp hạn mức tăng trưởng tín dụng rất cao: 20-30%/năm.

Hiện, HDBank dù có CAR khá cao (khoảng 14%) nhưng lại phụ thuộc vào trái phiếu vốn cấp 2, do đó, ngân hàng này có thể xem xét tăng vốn cấp 1 để giảm chi phí vốn trong tương lai.

Trong khi đó, VPBank tuy cũng có CAR khá cao (khoảng 14%) và chưa sử dụng nhiều trái phiếu vốn cấp 2 nên nhu cầu tăng vốn chưa cấp thiết.

Ngược lại, MB có CAR thấp hơn (khoảng 10%), dù chưa tận dụng vốn cấp 2 nên cũng có thể có nhu cầu tăng vốn trong tương lai. Tuy nhiên, ACBS cho rằng, yếu tố sở hữu nhà nước tại MB có thể là trở ngại, do các doanh nghiệp nhà nước thường không muốn bị pha loãng tỷ lệ sở hữu.

Số liệu từ Tổng công ty Lưu ký và Bù trù chứng khoán Việt Nam (VSD) cho thấy, tính đến ngày 13/3/2025, nhà đầu tư ngoại nắm giữ hơn 1,4 tỷ chứng khoán của MB, tương đương 23,24%. Hiện, MB chưa có cổ đông chiến lược nước ngoài.

Tại HDBank, ngân hàng đã chủ động tạm khóa room ngoại từ mức 20% xuống còn 17,5%. Tính đến 20/3, nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ 605,5 triệu chứng khoán của HDBank, tương ứng với tỷ lệ 17,25%. Đồng thời, HDBank cũng chưa có nhà đầu tư chiến lược nước ngoài.

Trong khi đó, nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ 1,97 tỷ cổ phiếu tại VPBank, tương đương tỷ lệ 24,87%.

Như vậy, tính đến hiện tại, cả ba ngân hàng vẫn chưa chạm trần room ngoại, cả theo luật định (30%) lẫn theo điều lệ (các ngân hàng chủ động khóa room dưới 30%).

Chưa phát huy tác dụng trong ngắn hạn

Tuy nhiên, bài toán nới room không chỉ phụ thuộc vào chính sách, mà còn bị chi phối bởi nhu cầu tăng vốn, yếu tố sở hữu nhà nước và dòng tiền từ nhà đầu tư ngoại. ACBS cho rằng chính sách này vẫn chưa phát huy tác dụng trong ngắn hạn, đặc biệt là trong bối cảnh nhà đầu tư nước ngoài vẫn đang bán ròng mạnh cổ phiếu ngân hàng. Nhưng, trong trung và dài hạn, giới hạn 49% sẽ giúp các ngân hàng huy động vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là cổ đông chiến lược.

Được biết, trong số 3 ngân hàng kể trên, VPBank hiện đã có cổ đông chiến lược nước ngoài là SMBC (Nhật Bản), đồng thời nắm 50% vốn tại Công ty tài chính FE Credit. Dù hệ số CAR tương đương HDBank, nhưng phần lớn cũng dựa vào vốn cấp 2, và chưa đặt áp lực cấp thiết về tăng vốn trong ngắn hạn.

Với room ngoại hiện là 24,87%, VPBank có thể tận dụng chính sách mới để nâng tỷ lệ sở hữu nếu có kế hoạch tăng vốn, mở rộng đối tác chiến lược hoặc thoái vốn tại các công ty con.

Tại Đại hội đồng cổ đông mới đây, ông Ngô Chí Dũng, Chủ tịch HĐQT VPBank cho biết: “Room ngoại trên sàn chưa hết nhưng có thể hết bất kỳ lúc nào (theo quy định cũ là 30%). Việc được nới room lên 49% rất quan trọng, chúng ta có điều kiện, cơ hội để tăng tỷ lệ sở hữu của đối tác chiến lược, hoặc mời thêm đối tác mới”.

Về phía MB, Chủ tịch HĐQT Lưu Trung Thái khẳng định với cổ đông việc nới room ngoại “không quá quan trọng” với ngân hàng. Ông cho rằng mục tiêu chính của room ngoại thường là thu hút nhà đầu tư chiến lược và nâng giá trị cổ phiếu, nhưng với MB, yếu tố cốt lõi vẫn là nội lực doanh nghiệp.

Chủ tịch MB cũng chia sẻ, ngân hàng được khá nhiều quỹ đầu tư quan tâm thời gian qua. MB cũng đánh giá cao điều này và cũng được các quỹ đầu tư đưa ra nhiều ý kiến đóng góp, các thông tin và gợi ý. Những nhà đầu tư này có yêu cầu tương đối cao về minh bạch thông tin và MB cũng có trách nhiệm cao hơn trong hoạt động này.

MB hiện có cổ đông lớn là các tập đoàn nhà nước, trong đó nổi bật là Viettel – đóng vai trò trung tâm trong hệ sinh thái hoạt động kinh doanh của ngân hàng.

Trong khi đó, HDBank chưa có cổ đông chiến lược nước ngoài và đang tích cực tìm kiếm đối tác. Các chuyên gia ACBS đánh giá HDBank là ngân hàng có khả năng nới tỷ lệ sở hữu nước ngoài sớm nhất do nhu cầu tăng vốn cấp 1 đang gia tăng. Room ngoại theo điều lệ của HDBank chỉ còn 0,65%, trong khi room tối đa theo luật còn dư 13,15%.

Trong trường hợp tìm được cổ đông chiến lược với tỷ lệ sở hữu khoảng 15–20%, HDBank hoàn toàn có thể mở room và tăng vốn trong thời gian tới. ACBS cho rằng động thái này sẽ tác động tích cực đến giá cổ phiếu.

Tại Đại hội cổ đông thường niên 2025, HDBank cũng thu hút sự chú ý khi công bố thành lập Tập đoàn tài chính – ngân hàng HD Financial Group. Mô hình này được xây dựng trên nền tảng hợp nhất nhiều thành viên gồm: Vikki Digital Bank, HD SAISON, HD Securities, HD Insurance, HD Capital và Đông Á Money Transfer. Sự hợp lực không chỉ giúp HDBank mở rộng hệ sinh thái tài chính đa tầng, mà còn tạo nền tảng vững chắc cho chiến lược chuyển đổi số và tăng trưởng bền vững.

Thanh Hoa