Rủi ro khủng hoảng xuất hiện ở châu Á khi các đồng tiền chính lao dốc

Đồng nhân dân tệ và đồng yên đều giảm do sự chênh lệch ngày càng lớn giữa chính sách tiền tệ diều hâu của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và chính sách tiền tệ ôn hòa từ các nhà hoạch định chính sách ở Trung Quốc và Nhật Bản.

Trong khi các quốc gia châu Á khác đang tận dụng triệt để dự trữ ngoại hối để giảm thiểu thiệt hại do đồng đô la tăng giá, thì sự sụt giảm của đồng nhân dân tệ và đồng yên đang khiến mọi thứ trở nên tồi tệ, đe dọa lớp phủ của khu vực như một điểm đến ưa thích của các nhà đầu tư ưa mạo hiểm.

Đồng yên và đồng nhân dân tệ giảm mạnh so với đồng đô la

Vishnu Varathan, Trưởng bộ phận kinh tế và chiến lược tại Mizuho Bank cho biết: “Đồng nhân dân tệ và đồng yên là những mỏ neo lớn và sự yếu kém của chúng có nguy cơ gây bất ổn cho các đồng tiền thương mại và đầu tư ở châu Á. Chúng tôi đang hướng tới mức độ căng thẳng của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu ở một số khía cạnh, sau đó bước tiếp theo sẽ là cuộc khủng hoảng tài chính châu Á nếu tổn thất ngày càng sâu sắc”.

Lực hấp dẫn của Trung Quốc và Nhật Bản thể hiện rõ ở ảnh hưởng tuyệt đối của nền kinh tế và các mối quan hệ thương mại của họ. Theo một tuyên bố của Chính phủ Trung Quốc, Trung Quốc đã là đối tác thương mại lớn nhất của các quốc gia Đông Nam Á trong 13 năm liên tiếp. Nhật Bản là nền kinh tế lớn thứ ba thế giới và là nước xuất khẩu vốn và tín dụng lớn.

Sự sụt giảm về tiền tệ của hai nền kinh tế lớn nhất trong khu vực có thể bùng phát thành một cuộc khủng hoảng toàn diện nếu nó khiến các quỹ đầu tư nước ngoài rút tiền ra khỏi châu Á nói chung, dẫn đến dòng vốn chảy ra khổng lồ. Ngoài ra, sự sụt giảm có thể tạo ra một vòng luẩn quẩn của sự cạnh tranh về phá giá tiền tệ và sự sụt giảm về nhu cầu và niềm tin của người tiêu dùng.

Mối đe dọa lớn hơn

Taimur Baig, nhà kinh tế trưởng tại DBS Group Ltd. tại Singapore cho biết: “Rủi ro tiền tệ là mối đe dọa lớn hơn đối với các quốc gia châu Á so với lãi suất. Tất cả châu Á đều là nhà xuất khẩu và chúng ta có thể thấy sự lặp lại của năm 1997 hoặc 1998 mà không cần có thiệt hại lớn về tài sản thế chấp”.

Các nhà đầu tư đã bận rộn rút tiền từ khu vực. Theo dữ liệu do Bloomberg tổng hợp, các quỹ đầu tư toàn cầu đã rút khoảng 44 tỷ USD từ cổ phiếu của Đài Loan (Trung Quốc), 20 tỷ USD từ cổ phiếu của Ấn Độ và 13,7 tỷ USD từ cổ phiếu của Hàn Quốc trong năm nay.

Sức mạnh của Bắc Kinh và Tokyo thậm chí còn rõ rệt hơn trên thị trường tài chính. Theo phân tích của BNY Mellon Investment Management, đồng nhân dân tệ chiếm hơn 25% tỷ trọng của các chỉ số tiền tệ châu Á. Đồng yên là đồng tiền được giao dịch nhiều thứ ba trên toàn cầu, do đó, sự yếu kém của nó đã có tác động lớn đến các đồng tiền châu Á.

Tương quan trong 120 ngày giữa đồng yên và Chỉ số tiền tệ MSCI các nền kinh tế mới nổi châu Á

Rủi ro lan tỏa ngày càng tăng giữa hai đồng tiền lớn nhất trong khu vực và các đồng tiền nhỏ hơn có thể được nhìn thấy trên thực tế là chúng đang tương quan chặt chẽ hơn bao giờ hết khi đồng đô la tăng giá. Mối tương quan trong 120 ngày giữa đồng yên và Chỉ số tiền tệ MSCI các nền kinh tế mới nổi châu Á đã tăng lên hơn 0,9 vào tuần trước, mức cao nhất kể từ năm 2015, sau khi cả hai có tương quan nghịch trong thời gian ngắn như gần đây vào tháng 4.

Mối đe dọa về sự lan tỏa thậm chí còn trở nên nghiêm trọng hơn khi sự sụt giảm tiền tệ ngày càng gia tăng. Đồng yên giảm xuống mức 145 mỗi đô la lần đầu tiên trong hơn hai thập kỷ vào ngày 22/9 sau khi sự phân hóa chính sách tiền tệ Mỹ-Nhật ngày càng gia tăng khi Fed tăng lãi suất lần thứ 5 liên tiếp trong năm nay. Đồng yên đã hồi phục nhẹ trở lại sau khi các nhà chức trách Nhật Bản can thiệp, nhưng nhiều người coi hành động này không làm bất cứ điều gì khác ngoài việc làm chậm lại đà giảm không thể tránh khỏi của nó.

Đồng nhân dân tệ đã trượt qua mức quan trọng là 7 đô la vào đầu tháng này, dưới áp lực từ Fed diều hâu và tăng trưởng chậm lại ở Trung Quốc do Zero Covid cùng cuộc khủng hoảng thị trường bất động sản.

Điểm kích hoạt

Theo chuyên gia thị trường Jim O'Neill, nhà kinh tế tiền tệ trước đây tại Goldman Sachs, các mức cụ thể như đồng yên ở mức 150 có thể gây ra bất ổn trên quy mô của cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997. Trong khi những người khác cho rằng, tốc độ giảm quan trọng hơn các điểm kích hoạt riêng lẻ.

Aninda Mitra, người đứng đầu chiến lược đầu tư và vĩ mô khu vực châu Á tại BNY Mellon Investment Management ở Singapore cho biết: "Sự sụt giảm nhanh chóng của đồng yên và nhân dân tệ có thể nhanh chóng trở thành trọng điểm đối với các đồng tiền khác trong khu vực. Đồng nhân dân tệ giảm giá nhiều hơn nữa có thể gây ra nhiều rắc rối hơn từ đây cho phần còn lại của khu vực”.

Tất nhiên, không có gì chắc chắn về việc đồng nhân dân tệ và yên sẽ bị thiệt hại thêm về tài chính. Các quốc gia trong khu vực đang ở vị thế mạnh hơn nhiều so với trước cuộc khủng hoảng tài chính châu Á vào cuối những năm 1990, có dự trữ ngoại hối lớn hơn và ít phải vay USD hơn. Tuy nhiên, vẫn có những rủi ro.

Trang Thuy Le, chiến lược gia tại Macquarie Capital Ltd. ở Hồng Kông cho biết: “Các đồng tiền dễ bị tổn thương nhất là những đồng tiền có vị thế tài khoản vãng lai thâm hụt như đồng won của Hàn Quốc, peso của Philippines, và ở mức độ thấp hơn là đồng baht của Thái Lan. Khi đồng nhân dân tệ và đồng yên đều giảm, áp lực có thể chuyển thành mua đô la và bảo hiểm rủi ro đối với những người tiếp xúc với tiền tệ của thị trường mới nổi”.

Hạc Hiên / Theo Bloomberg