Rượu mơ Hương Tích, tinh túy vùng đất Phật

Bốn năm cho một giọt rượu mơ Hương Tích

Gia đình ông Trịnh Tiến Dũng (xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức) cho ra thành phẩm rượu mơ Hương Tích sau ít nhất 4 năm ngâm ủ công phu. Ảnh: Kim Nhuệ

Trò chuyện với ông Trịnh Tiến Dũng, người làm rượu mơ nổi tiếng ở thôn Đục Khê (xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức), phóng viên Báo Hànôịmới mới hay, nghề này cũng lắm công phu. Ông Dũng chia sẻ, nghề làm rượu mơ không giống bất kỳ nghề thủ công nào khác, vì phải “chơi với thời gian”. “Một mẻ rượu mơ ngon không thể làm vội. Từ lúc hái quả đến khi rót ra chai đem bán, nhanh cũng mất 4 năm”, ông Dũng nói.

Điểm đặc biệt của rượu mơ Hương Tích là nguyên liệu được chọn lựa khắt khe từ chính vùng đất này. Mơ phải là loại quả được trồng trên các thung núi Hương Sơn có cùi dày, thơm, chua dịu. Chọn từng quả chín vàng, không có dấu vết sâu ăn, làm tổ, ông Dũng đem rửa sạch bằng nước sạch, sau đó là nước ấm đun sôi để loại bỏ ấu trùng. Để quả ráo nước, ông Dũng đem ướp mơ với đường theo tỉ lệ 5-7 lạng đường trên mỗi cân quả.

Ông Trịnh Tiến Dũng đảo rượu ngâm ủ với quả mơ thu hái từ núi Hương Sơn. Ảnh: Kim Nhuệ

“Người làm phải nếm từng mẻ mơ, từng hũ rượu để điều chỉnh độ chua - ngọt sao cho vừa phải. Nếu quả xanh, rượu sẽ hăng, đắng. Nếu quả chua gắt, sẽ khó uống. Chỉ có loại mơ “ngủ” đủ hai năm trong đường mới cho ra tinh cốt ngon”, ông Dũng thông tin.

Rượu dùng để ngâm được ông Dũng nấu từ gạo nếp cái hoa vàng. “Tôi không dùng men vi sinh mà dùng men thuốc Bắc, nó vừa thơm vừa để dậy hương vị của mơ, tốt cho sức khỏe”, ông nhấn mạnh. Trung bình mỗi năm, gia đình ông Dũng sử dụng 5-6 tấn gạo nếp để nấu rượu, ngâm mơ. Rượu trưng cất để ngâm mơ phải có nồng độ từ 40 độ trở lên. Sau 4 năm ngâm ủ trong chum sành và quả mơ, rượu tự hạ nồng độ xuống khoảng 30 độ. Nếu ủ từ 10 năm trở lên, rượu mơ Hương Tích có thể đạt đến độ tinh túy nhất - người uống chỉ thấy lâng lâng hưng phấn như chưa hề uống rượu.

Bí quyết khiến rượu mơ của ông Dũng được khách hàng yêu thích là ở vị thanh, thơm sâu, hậu vị ngọt nhẹ, không bị đau đầu, không khát nước sau khi uống. “Tất cả là nhờ nguyên liệu quả mơ, rượu nếp đạt chuẩn, thời gian ngâm lâu”, ông Dũng chia sẻ.

Tiếp tục nâng tầm sản phẩm

Hơn 100m2 tầng hầm ngôi nhà được ông Trịnh Tiến Dũng làm nơi ngâm ủ rượu mơ. Ảnh: Kim Nhuệ

Sản phẩm rượu mơ Hương Tích của gia đình ông Dũng được đóng trong các nậm sành, không chỉ tiện lợi cho việc làm quà biếu, mà còn trang trí trên các ban thờ tổ tiên, mâm cơm của người Việt. Mỗi năm, gia đình ông Dũng cung cấp ra thị trường khoảng 3.000-4.000 lít rượu mơ Hương Tích. Những dịp cuối năm, lễ hội, sản phẩm thường cháy hàng.

Phó Chủ tịch UBND huyện Mỹ Đức Lê Văn Trang đánh giá: “Rượu mơ Hương Tích của gia đình ông Trịnh Tiến Dũng là một trong những sản phẩm tiêu biểu của địa phương, kết hợp hài hòa giữa yếu tố truyền thống và tiêu chuẩn sản xuất an toàn. Việc sản phẩm được công nhận OCOP 3 sao liên tiếp là minh chứng cho chất lượng và tiềm năng phát triển. Chúng tôi đang hỗ trợ ông Dũng hoàn thiện hồ sơ, mẫu mã để hướng đến phân hạng 4 sao trong thời gian tới...”.

Chia sẻ cảm nhận khi thưởng thức rượu mơ Hương Tích, ông Nguyễn Tuấn Anh (người dân xã Hồng Sơn, huyện Mỹ Đức) nói: “Tôi đã dùng nhiều loại rượu mơ, nhưng của gia đình ông Dũng có vị khác biệt - thơm sâu, ngọt dịu, uống vào không đau đầu. Mỗi dịp lễ Tết hay tiếp khách, nhà tôi đều ưu tiên dùng loại rượu này...”.

Sản phẩm rượu mơ Hương Tích được công nhận đạt OCOP hạng 3 sao. Ảnh: Kim Nhuệ

Năm 2023, sản phẩm “Rượu mơ Hương Tích” của gia đình ông Trịnh Tiến Dũng được UBND huyện Mỹ Đức cấp Giấy chứng nhận OCOP hạng 3 sao lần thứ hai. Đây là minh chứng cho nỗ lực giữ gìn nghề truyền thống và cam kết sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn, chất lượng của gia đình ông Trịnh Tiến Dũng.

“OCOP không chỉ là giấy chứng nhận, mà là động lực để mình làm chuẩn hơn, bài bản hơn. Tôi phải đánh số từng chum, theo dõi thời gian ủ, ghi chép chi tiết. Rượu chưa đủ ít nhất 4 tuổi là không bán...”, ông Dũng nói.

Hiện tại, cây mơ ở xã Hương Sơn không còn trồng nhiều như xưa. Diện tích chỉ còn khoảng 15-20ha, sản lượng có vụ chưa đến 10 tấn. Điều này càng khiến nghề ngâm rượu mơ trở thành nghề quý, đòi hỏi sự đầu tư bền bỉ.

Giữa nhịp sống công nghiệp, rượu mơ Hương Tích như một thứ “đặc sản thời gian” - được ủ trong không gian tĩnh lặng, từ bàn tay của người thợ già. Ông Trịnh Tiến Dũng không chỉ gìn giữ một loại rượu, mà cả một nếp sống, di sản văn hóa vùng miền giữa lòng Hà Nội.

Kim Nhuệ