Sắc màu Mường tươi mới nhịp sống Suối Hai

Trong cộng đồng cư dân ấy, có tới gần 20% là đồng bào dân tộc thiểu số, chủ yếu là người Mường, tập trung tại 11/24 thôn với 6.808 người. Họ vừa là máu thịt của cộng đồng vừa giữ vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

Liên hoan văn nghệ chào mừng Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, chào mừng Đại hội Đảng bộ xã Suối Hai nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Giữ hồn cồng chiêng, dựng xây quê hương mới

Cồng chiêng là một trong những niềm tự hào lớn của người Mường ở Suối Hai. Với họ, tiếng cồng chiêng không chỉ là âm nhạc, mà còn là tiếng vọng của núi rừng, là nhịp tim cộng đồng, là ký ức truyền đời. Hiện toàn xã có 14 đội cồng chiêng hoạt động sôi nổi ở nhiều thôn. Trong đó, 6 thôn từng được hỗ trợ kinh phí mua chiêng, còn lại đều do bà con tự nguyện đóng góp, xã hội hóa để duy trì và phát triển. Điều này thể hiện rõ tình yêu, ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa của đồng bào Mường nơi đây.

Tiếng chiêng ngân vang trong lễ hội, trong ngày vui chung của cộng đồng như một nhịp cầu nối quá khứ với hiện tại, nuôi dưỡng lòng tự hào, gắn bó với quê hương. Trong số 14 đội cồng chiêng của xã, đội cồng chiêng thôn Bát Đầm được biết đến là một trong những đội mạnh, hoạt động sôi nổi, thường xuyên tham gia giao lưu, biểu diễn trong và ngoài địa phương, góp phần lan tỏa nét đẹp văn hóa Mường đến bạn bè gần xa.

Chị Bùi Thị Minh Thu - đội trưởng đội cồng chiêng Bát Đầm, chia sẻ: “Có lúc cồng chiêng đứng trước nguy cơ mai một. Nhưng chúng tôi, những người yêu văn hóa Mường, quyết không để di sản cha ông bị quên lãng. Tiếng chiêng là linh hồn, là niềm tự hào của bản làng”.

Chính sự tâm huyết ấy đã giúp đội Bát Đầm trở thành điểm sáng trong phong trào bảo tồn văn hóa ở Suối Hai. Các thành viên trong đội, từ người già đến lớp thanh niên, đều dành thời gian luyện tập, duy trì sinh hoạt đều đặn, sẵn sàng biểu diễn trong các dịp lễ hội, sự kiện văn hóa của địa phương. Không ít lần, đội cồng chiêng Bát Đầm còn tham gia giao lưu với các tỉnh bạn, để tiếng chiêng của người Mường Suối Hai được vang vọng xa hơn, lan tỏa mạnh mẽ hơn.

Nỗ lực giữ gìn văn hóa Mường tại Suối Hai không chỉ đến từ những người như chị Thu, mà còn là kết quả của sự quan tâm từ chính quyền địa phương và sự đồng lòng của cộng đồng. Trong nhiều năm qua, từ huyện Ba Vì cũ đến các xã tiền thân của Suối Hai ngày nay, các chương trình tập huấn, phục dựng lễ hội, khôi phục những làn điệu dân ca, điệu múa truyền thống đã được tổ chức gắn với phát triển du lịch. Những lớp truyền dạy cồng chiêng cho thế hệ trẻ, những cuộc hội diễn văn hóa, văn nghệ quần chúng... đã tạo ra không gian để văn hóa Mường sống lại, lan tỏa và hòa quyện trong đời sống hiện đại.

“Chúng tôi chỉ mong tiếng cồng, tiếng chiêng sẽ còn vang mãi trong đời sống người dân, để con cháu sau này vẫn nhận ra đâu là hồn cốt của quê hương mình” - chị Bùi Thị Minh Thu xúc động nói. Đó không chỉ là lời gửi gắm của riêng một người, mà còn là tâm tư, khát vọng chung của đồng bào Mường Suối Hai những người đang nỗ lực từng ngày để văn hóa truyền thống tiếp tục tỏa sáng trong dòng chảy hôm nay.

Ở thôn Đức Thịnh, bà Hoàng Thị Huê, năm nay đã ngoài 70 tuổi, vẫn đều đặn tham gia sinh hoạt trong đội cồng chiêng của thôn. Mái tóc đã bạc, bước chân không còn nhanh nhẹn, nhưng khi cồng chiêng vang lên, bà lại như trẻ lại, ánh mắt rạng rỡ, đầy tự hào.

Bà Huê chia sẻ: “Ngày còn trẻ, tôi từng lo rằng một mai tiếng chiêng sẽ vắng bóng trong bản làng. Giờ đây, được cùng con cháu tập luyện, biểu diễn, tôi thấy hạnh phúc vô cùng. Đời sống tinh thần của đồng bào Mường chúng tôi như được thăng hoa, tiếng chiêng không chỉ gắn với làng bản, mà còn sánh vai, hòa nhịp cùng niềm tự hào của nhân dân Suối Hai anh hùng”. Với bà Huê, niềm vui ấy không chỉ là ký ức, mà là sự tiếp nối đầy kiêu hãnh, để văn hóa Mường sống rực rỡ trong hôm nay và được trao gửi trọn vẹn cho mai sau.

Văn hóa là động lực cho sự phát triển bền vững

Suối Hai là vùng đất được thiên nhiên ưu đãi, sở hữu nhiều danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử, văn hóa nổi tiếng như Ao Vua, hồ Suối Hai, đền Thượng, Vườn quốc gia Ba Vì... Đây là lợi thế lớn để phát triển các loại hình du lịch sinh thái, du lịch tâm linh, du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường.

Khi đến Suối Hai, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng cảnh quan sơn thủy hữu tình, khám phá giá trị các di tích, mà còn có cơ hội hòa mình vào không gian văn hóa Mường độc đáo - từ tiếng cồng chiêng vang vọng giữa núi rừng, nếp nhà sàn bình dị, bữa cơm đậm đà rượu cần, xôi nếp thơm... đến tình cảm mộc mạc, nồng hậu của con người nơi đây.

Chia sẻ về công tác chăm lo cho đồng bào dân tộc, bà Nguyễn Thị Hồng Lê - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Suối Hai - khẳng định: “Bảo tồn văn hóa chỉ bền vững khi gắn với nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của bà con”. Theo bà, xã đã triển khai nhiều chính sách thiết thực như tổ chức lớp tập huấn về đất đai, cải cách hành chính, chuyển đổi số; hỗ trợ sinh kế; thường xuyên thăm hỏi, tặng quà cho các hộ khó khăn, đặc biệt vào dịp lễ, Tết.

“Chúng tôi mong mỗi người dân đều cảm nhận được sự đồng hành, quan tâm và được tạo điều kiện phát triển. Đó là động lực để đồng bào Mường và các dân tộc khác ở Suối Hai gìn giữ bản sắc văn hóa, đồng thời hòa nhập, phát triển cùng nhịp sống mới” - bà Nguyễn Thị Hồng Lê nhấn mạnh.

Chia sẻ về công tác bảo tồn văn hóa gắn với nâng cao đời sống đồng bào dân tộc, ông Lê Hào Quang - Phó Chủ tịch UBND xã Suối Hai, cho biết, xã đã tổ chức thành công nhiều hội diễn, liên hoan văn nghệ nhân các ngày lễ lớn; duy trì 24 câu lạc bộ văn hóa nghệ thuật với hàng trăm hội viên; cùng 16 đội văn nghệ truyền thống của đồng bào dân tộc hoạt động sôi nổi, đều đặn. Suối Hai hôm nay không chỉ tự hào vì giữ gìn được những giá trị văn hóa Mường đặc sắc, mà còn vững tin vào sự phát triển toàn diện về kinh tế - văn hóa - xã hội.

Theo ông Đỗ Mạnh Hưng - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Suối Hai, thời gian tới sẽ tiếp tục phát huy tiềm năng, lợi thế để đẩy mạnh phát triển du lịch gắn với gìn giữ và lan tỏa văn hóa dân tộc thiểu số. Đây không chỉ là hướng đi hiệu quả để nâng cao đời sống người dân, mà còn là cách để bản sắc văn hóa tỏa sáng trong nhịp sống hiện đại, đưa Suối Hai trở thành miền đất đáng sống, giàu đẹp và văn minh.

Bài và ảnh: Thanh Tùng