Sách giáo khoa qua nhiều vòng thẩm định vẫn có 'sạn'
'Sạn' trong sách giáo khoa (SGK) được nói tới nhiều trong 3 năm qua kể từ khi Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 được triển khai.
Nhiều tranh luận
Những ngày qua, bài thơ “Bắt nạt”, trích trong tập thơ “Ra vườn nhặt nắng” của tác giả Nguyễn Thế Hoàng Linh trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 6 thuộc bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam tiếp tục gây nhiều tranh cãi gay gắt.
Nhiều phụ huynh, nhà văn, nhà thơ cho rằng, cách gieo chữ trong bài thơ lủng củng, tối nghĩa, từ ngữ nghèo nàn, ngôn từ không phù hợp với học sinh lớp 6 nhưng lại được đưa vào giảng dạy.
Chưa hết, bài thơ “Con chào mào” của tác giả Mai Văn Phấn trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 6 thuộc bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống cũng đang gây ra tranh luận trên mạng xã hội.
Nhiều ý kiến cho rằng, bài thơ tôn vinh vẻ đẹp của tự nhiên, gợi nhắc về sự tương tác giữa con người và thiên nhiên. Qua đó, học sinh nhận ra con người không thể sở hữu tự nhiên, chỉ có thể sống hòa hợp, tương giao với vạn vật.
Tuy nhiên, bên cạnh lời khen, có không ít độc giả bày tỏ ý kiến không hài lòng. “Làm gì có con chào mào mũ đỏ”, “Triu… uýt… huýt… tu hìu…, văn thơ giờ đọc gượng hết cả mồm”, “Người lớn còn khó hiểu huống gì học sinh lớp 6”…, là một số bình luận trên mạng.
Có giáo viên cho rằng, ngay cả thầy cô cũng không dễ dàng giải thích cho học trò những từ ngữ trong bài thơ như “triu”, “hìu” vì trong từ điển tiếng Việt không có hai từ này.
Loại “sạn” thế nào?
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được triển khai từ năm học 2020-2021, đưa SGK biên soạn theo phương thức mới vào giảng dạy.
Điểm khác biệt lớn là chủ trương một chương trình nhiều SGK. Tới thời điểm hiện tại, chủ trương xã hội hóa biên soạn SGK được xem là đã đạt được những thành công nhất định. Tuy nhiên, qua thời gian triển khai chương trình, “sạn” trong SGK luôn được nhắc tới.
Khi chương trình giáo dục phổ thông 2018 mới thực hiện ở lớp 1, việc sách Tiếng Việt lớp 1, bộ sách Kết nối tri thức và cuộc sống của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam bỏ chữ P ra khỏi danh mục dạy học cũng tạo ra tranh luận gay gắt.
Các đơn vị phát hành SGK lớp 1 năm học 2020-2021 đã thừa nhận có “sạn” trong sản phẩm của mình và đưa ra phương án chỉnh sửa, khắc phục.
Dù qua nhiều vòng thẩm định, được Bộ GDĐT phê duyệt nhưng chỉ đến khi SGK đi vào giảng dạy, những “hạt sạn” mới được phát hiện.
Một chuyên gia giáo dục cho rằng, khó có thể tạm dừng dạy học sinh những tác phẩm văn chương gây tranh cãi khi tác phẩm đó đã đưa vào SGK.
Vị chuyên gia này bày tỏ sự thông cảm với những người biên soạn sách giáo khoa nhưng theo quan điểm của ông, nếu biên soạn mở, SGK có thể khắc phục được những hạn chế.
Cụ thể là, trước khi hoàn thiện SGK, ban biên soạn có thể đưa thông tin các tác phẩm lên mạng, tham khảo ý kiến xã hội, chuyên gia, từ đó đi đến quyết định cuối cùng.
“Những người biên soạn sách không nên máy móc, kiên định quan điểm của mình về ngữ liệu. Cần tham khảo dư luận xã hội và nếu có ngữ liệu gây tranh cãi thì tạm thời loại bỏ. SGK phải là công cụ chuẩn chỉnh”, chuyên gia nêu quan điểm.
GS.TS Phạm Tất Dong, nguyên Phó Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam cho rằng, SGK có những sai sót, tồn tại không thể chấp nhận được, lọt “sạn” vào trường học, ngành giáo dục cần nghiêm túc nhìn nhận, tìm hướng khắc phục và xử lý những người có trách nhiệm.
Năm học 2023-2024, có 9 khối lớp đang học theo chương trình, SGK mới gồm 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 10 và 11. Như vậy, chỉ còn 3 khối lớp đang học theo chương trình giáo dục phổ thông 2006 gồm 5, 9 và 12. Theo lộ trình, 3 khối lớp này sẽ thực hiện chương trình mới từ năm học 2024-2025. Bộ GDĐT đang tổ chức thẩm định SGK lớp 5, 9 và lớp 12.
