Sản xuất cây ăn quả đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu

Người dân tỉnh Phú Thọ chăm sóc cây bưởi.

Hiện nay, khu vực trung du và miền núi phía bắc có khoảng 275 nghìn ha cây ăn quả, trong đó nhiều loại cây đã khẳng định được thương hiệu trong nước và thị trường quốc tế như: Vải thiều, xoài, bưởi, chuối, mận…

Quy hoạch vùng nguyên liệu

Trên cơ sở quy hoạch vùng sản xuất, nhu cầu thị trường, nhiều địa phương đã khôi phục, phát triển các loại cây có giá trị để phục vụ nội tiêu và xuất khẩu. Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Phú Thọ Bùi Duy Linh, với diện tích cây ăn quả khoảng 36 nghìn ha, nhiều năm qua, nông dân đã chú trọng áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, góp phần nâng cao chất lượng, mẫu mã sản phẩm.

Trên địa bàn hình thành các hợp tác xã, tổ hợp tác, trang trại giúp liên kết sản xuất bảo đảm đầu ra cho nông dân. Ngoài ra, một số sản phẩm đã được bảo hộ sở hữu trí tuệ, có thương hiệu trên thị trường, như: Bưởi Đoan Hùng, bưởi đỏ Tân Lạc, cam Cao Phong, chuối tiêu xanh Bản Nguyên...

Toàn tỉnh hình thành nhiều vùng cây ăn quả tập trung phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu; trong đó, có 65 mã số vùng trồng xuất khẩu bưởi với diện tích 664ha; 13 mã trồng chuối diện tích 357,7ha và ba cơ sở được cấp mã số cơ sở đóng gói xuất khẩu sang Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU); cấp 14 mã trồng thanh long diện tích 147,4ha... Nhờ xuất khẩu tốt nên thu nhập người trồng tăng rõ rệt, nhiều hộ đạt từ 150-200 triệu đồng/năm, có hộ đạt hơn 500 triệu đồng/năm.

Nhận thấy nhu cầu chuối tại thị trường Trung Quốc lớn nên nhiều năm qua, Chi nhánh Công ty trách nhiệm hữu hạn Thương mại-Dịch vụ Biển Xanh tại Phú Thọ đã phát triển vùng nguyên liệu để xuất khẩu. Giám đốc Chi nhánh Hà Văn Tú chia sẻ: “Để bảo đảm tiêu chuẩn xuất khẩu, cây giống đều đạt chất lượng, canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP, có mã số vùng trồng và kiểm soát được dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong quá trình sản xuất, sơ chế, đóng gói. Sản phẩm sau thu hoạch được dán tem truy xuất nguồn gốc. Sản phẩm chuối của công ty, hợp tác xã và người dân sau khi tham gia chuỗi liên kết đều đạt năng suất, chất lượng tốt nên giá bán cao hơn thị trường từ 10-20%. Hiện nay, chi nhánh sản xuất trực tiếp hơn 50ha và liên kết tiêu thụ với các hợp tác xã, nhân dân hơn 100ha. Sản lượng quả chuối tươi hằng năm được tiêu thụ trong nước và xuất khẩu hơn 1.000 tấn sang thị trường Trung Quốc”.

Bảo đảm tiêu chuẩn xuất khẩu

Tương tự, trong 10 năm qua, tỉnh Sơn La đã đề ra nhiều chính sách phát triển cây ăn quả giúp khuyến khích và tạo đà cho sản xuất. Theo Phó Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp tỉnh Ngần Thị Minh Thanh, đến nay, diện tích cây ăn quả của tỉnh khoảng 85.050ha, sản lượng năm 2025 ước đạt 510.000 tấn. Tỉnh thu hút nhiều doanh nghiệp đầu tư nhà máy chế biến sản phẩm rau, quả tại địa bàn giúp tiêu thụ sản phẩm tốt, nông dân yên tâm sản xuất. Toàn tỉnh đang duy trì 202 mã số vùng trồng cây ăn quả xuất khẩu với diện tích 2.963ha.

Đáng chú ý, giai đoạn 2017-2024, tỉnh đã tập trung chỉ đạo xuất khẩu quả tươi và các sản phẩm chế biến với 158.395 tấn; thị trường xuất khẩu gồm: Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, EU, Mỹ, Đài Loan (Trung Quốc), Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE)...

Đại diện Hợp tác xã Nông nghiệp Mường Bú (Sơn La) cho biết: Hợp tác xã đang sản xuất 58ha cây ăn quả với quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, trong đó một số diện tích được mã số vùng trồng… Đến nay, mỗi năm cung ứng hơn 500 tấn sản phẩm ra thị trường với doanh thu hàng tỷ đồng. Trong đó, sản phẩm xoài chủ yếu tiêu thụ ở các siêu thị, cửa hàng nông sản an toàn; một phần được các doanh nghiệp thu mua xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, Hàn Quốc, EU.

Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia Lê Quốc Thanh cho rằng, sản xuất cây ăn quả ở khu vực này có nhiều tiềm năng, lợi thế do các địa phương đã và đang xây dựng các vùng nguyên liệu lớn, tập trung. Tuy nhiên, hiện nay nhiều quốc gia thiết lập rào cản kỹ thuật nghiêm ngặt đối với nông sản nhập khẩu. Vì vậy, việc đạt được các tiêu chuẩn đang là điều kiện bắt buộc để sản phẩm cây ăn quả thâm nhập vào các thị trường quốc tế; trong khi sản xuất lại đang đối mặt nhiều thách thức do canh tác nhỏ lẻ, thiếu liên kết chuỗi giá trị, chi phí logistics cao...

Để phát triển cây ăn quả khu vực trung du và miền núi phía bắc, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật yêu cầu, thời gian tới, các bộ, ngành, địa phương cần chuyển đổi cơ cấu giống cây phù hợp theo hướng chất lượng cao, năng suất tốt; hoàn thiện cơ sở dữ liệu về mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói xuất khẩu; đồng thời tiếp tục xây dựng, đẩy mạnh quảng bá thương hiệu trái cây Việt Nam trên thị trường quốc tế; phát triển các kênh phân phối thương mại điện tử, đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch; tăng cường truyền thông về các nguy cơ dư lượng kim loại nặng trong quy trình sản xuất; tuyên truyền, phổ biến yêu cầu của nước nhập khẩu đối với nông sản tới người dân, doanh nghiệp xuất khẩu; thực hiện tốt các yêu cầu của thị trường về an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc…

NGUYÊN PHÚC