Sáng kiến xanh của Bill Gates: Biến khí thải thành thực phẩm ngon lành

Bill Gates luôn đi trước thời đại

Đối với nhiều người trên thế giới, cuộc sống mà không có bơ thì rất kém ngọt ngào. Họ ví von cuộc sống không có bơ sẽ giống như một chiếc bánh mì kẹp thịt không có lớp nhân mọng nước, một chiếc bánh kếp không có độ xốp và một chiếc bánh quy không có vị ngọt.

Tuy nhiên, có một khía cạnh khác của câu chuyện. Việc sản xuất chất béo và dầu từ các nguồn động vật và thực vật là nguyên nhân tạo ra khoảng 3,5 tỉ tấn CO2 - tức là 7% lượng khí thải nhà kính toàn cầu. Bơ và dầu thực vật là hai trong số những sản phẩm dầu và mỡ được tiêu thụ nhiều nhất trên thế giới.

Hơn nữa, việc sản xuất cả bơ và các sản phẩm thay thế có nguồn gốc thực vật như bơ thuần chay làm từ cọ dẫn đến nạn phá rừng và suy thoái đất trên quy mô lớn. Điều này là do dù lấy nguyên liệu làm bơ từ một trang trại chăn nuôi hay trồng cọ hoặc đậu nành (một nguồn bơ thuần chay), ta đều cần dùng lượng tài nguyên lớn.

Một công ty khởi nghiệp có trụ sở tại California có tên là Savour đã tìm ra một cách độc đáo để tạo ra một loại bơ thay thế mà không liên quan đến vật nuôi, cây trồng hoặc thậm chí là di dời đất. Bơ của họ được sản xuất từ chất béo tổng hợp được tạo ra bằng cách sử dụng carbon dioxide và hydro và điều tuyệt vời nhất là —- nó có vị giống như bơ thông thường.

Làm bơ trong phòng thí nghiệm bằng carbon dioxide

Savour được thành lập bởi một nhóm các nhà khoa học và doanh nhân đang tìm cách biến các sản phẩm phụ từ nhiên liệu hóa thạch thành thực phẩm. Điều này nghe có vẻ như một ý tưởng điên rồ nhưng nó hoàn toàn có cơ sở. Ví dụ, nhiên liệu hóa thạch chủ yếu chứa hydrocarbon và các hợp chất hữu cơ vốn tạo nên nhiều loại thực phẩm béo và nhiều dầu .

Kathleen Alexander, đồng sáng lập và CTO của Savour, cho biết: “Nhiên liệu hóa thạch được tạo thành từ các hợp chất, một số trong đó độc hại và gây ung thư, một số thì trơ trong cơ thể con người và một số là thành phần trong thực phẩm và mỹ phẩm của chúng ta. Điều buồn cười là, nếu bạn thay thế cụm từ ‘nhiên liệu hóa thạch’ trong câu trên bằng cụm từ ‘sản phẩm nông nghiệp’ thì nghe vẫn đúng”.

Họ đã khám phá các phương pháp khác nhau để có thể chuyển đổi nhiên liệu hóa thạch thành thực phẩm (tức là chất béo, protein, carbohydrate). Đối với mỗi phương pháp, họ cũng đo lường mức tiêu thụ nước, lượng khí thải và việc sử dụng đất. Cuối cùng, sau nhiều năm nghiên cứu và thử nghiệm, nhóm Savour đã tìm ra phương pháp kết hợp carbon dioxide từ không khí và hydro từ nước để tạo ra bơ (chất béo tổng hợp) trong phòng thí nghiệm.

Nhóm Savour lưu ý: “Chúng tôi bắt đầu với một nguồn carbon, như carbon dioxide, rồi sử dụng một chút nhiệt và hydro để tạo thành các chuỗi (phân tử hữu cơ), sau đó trộn với oxy từ không khí để tạo ra chất béo và dầu mà chúng ta đã biết, thậm chí yêu thích và chảy nước miếng vì chúng. Đó là cách chúng tôi có được những nguyên liệu phong phú, thú vị mà không gây đau khổ cho động vật hay phải phá rừng trồng cọ hoặc sử dụng hóa chất nguy hiểm. Tất cả đều theo cách hiệu quả nhất, bền vững nhất, ít gây ô nhiễm nhất mà khoa học biết đến”.

Bơ tổng hợp chỉ là sự khởi đầu

Bơ được tạo trong phòng thí nghiệm ban đầu có màu trắng. Các nhà nghiên cứu đã thêm beta-carotene (một nguồn vitamin A) để làm cho nó có màu vàng tương tự như bơ thông thường. Tuy nhiên, khi nói đến hương vị, hầu như không có sự khác biệt. Gần đây, Bill Gates (người đầu tư vào Savour), cũng đăng một đoạn video trong đó ông đang ăn bơ được tạo trong phòng thí nghiệm và các thực phẩm khác được chế biến từ loại bơ đó.

Trong bài đăng trên blog gần đây, Bill Gates đã viết: “Tôi đã nếm thử các sản phẩm của Savour và tôi tin rằng mình đang có cảm giác như ăn bơ thật. Nó có vị rất ngon – giống như hàng thật, vì về mặt hóa học thì đúng là như vậy”.

Ngoài ra, tỷ phú người Mỹ nói thêm: “Quy trình (làm bơ) không thải ra bất kỳ khí nhà kính nào và không sử dụng đất nông nghiệp cũng như sử dụng ít hơn 1/1.000 lượng nước mà nền nông nghiệp truyền thống sử dụng”.

Nhóm Savour không muốn dừng lại ở bơ. Họ cũng có kế hoạch làm kem, thịt, dầu nhiệt đới, pho mát và nhiều mặt hàng thực phẩm khác bằng cách sử dụng chất béo tổng hợp của mình. Những sản phẩm như vậy có thể cách mạng hóa ngành công nghiệp thực phẩm, giảm đáng kể lượng khí thải carbon và giúp chúng ta đạt được các mục tiêu về khí hậu.

Tuy nhiên, thách thức lớn đối với bơ thay thế của Savour và các mặt hàng thực phẩm thân thiện với môi trường khác là giá thành. Điều này là do nếu chỉ một số lượng hạn chế người tiêu thụ bơ được tạog trong phòng thí nghiệm thì nó sẽ không mang lại bất kỳ thay đổi có ý nghĩa nào.

Bill Gates nói: “Thách thức lớn là cần giảm giá để các sản phẩm như Savour trở nên vừa túi tiền của đại chúng - có giá tương đương với mỡ động vật hoặc thấp hơn. Nhưng Savour có cơ hội thành công cao ở đây vì các bước chính trong quy trình sản xuất chất béo của họ đã áp dụng được ở các ngành công nghiệp khác”.

Anh Tú