Sau bão số 11: bộc lộ nhiều tồn tại trong phòng chống thiên tai

Một nhà dân ven sông Cầu bị ngập tới mái trong đợt mưa lũ do bão số 11.

Thiệt hại gần 17.000 tỷ đồng

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, bão số 11 đã gây ra đợt thiên tai nghiêm trọng, lũ chồng lũ trên diện rộng ở hàng chục tỉnh thành; xảy ra gần như đồng thời các loại hình thiên tai đặc biệt nguy hiểm như lũ lớn, đặc biệt lớn, vượt lịch sử.

Ngập lụt và lũ quét, sạt lở đất, gây thiệt hại nghiêm trọng về tính mạng, tài sản của Nhân dân; lầm hư hỏng các công trình đê điều, thủy lợi, hồ chứa lớn nhỏ và cơ sở hạ tầng thiết yếu.

Thống kê của Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai cho thấy, mưa lũ sau bão số 11 đã khiến 18 người bị chết và mất tích (Thái Nguyên: 7 người chết do lũ, 1 người chết do sạt lở đất; Cao Bằng: 1 người chết do sạt lở đất; Thanh Hóa: 2 người chết do sạt lở đất, 1 người mất tích do lũ cuốn; Bắc Ninh: 5 người chết do lũ cuốn, 1 người chết do bị sét đánh).

Ít nhất 2.150 ngôi nhà bị thiệt hại, hư hỏng; 239.240 nhà dân bị ngập. Các địa phương ghi nhận 33.632ha lúa và hoa màu bị ngập úng, thiệt hại; 1.495ha cây ăn quả, 970ha cây trồng lâu năm, 254ha cây lâm nghiệp thiệt hại; 19.201 con gia súc, 1.354.722 con gia cầm bị chết, cuốn trôi.

Tại các địa phương, mưa lũ cũng đã xảy ra 84 sự cố đê điều tại các tỉnh, TP Thái Nguyên, Bắc Ninh, Hà Nội. 2.122 vị trí quốc lộ, tỉnh lộ bị ách tắc do sạt lở, ngập nước cùng rất nhiều tổn thất khác về hạ tầng thủy lợi, dân sinh…

Tính đến ngày 16/10, ước tổng thiệt hại do bão số 11 gây ra là gần 17.000 tỷ đồng. Trong đó, Lạng Sơn 1.050 tỷ đồng, Cao Bằng 2.000 tỷ đồng, Thái Nguyên 12.200 tỷ đồng, Bắc Ninh 1.670 tỷ đồng.

Các địa phương tập trung khắc phục hậu quả sau bão số 11.

Cần nghiên cứu giải pháp lâu dài

Báo cáo Bộ Nông nghiệp và Môi trường gửi Thủ tướng Chính phủ mới đây đã thẳng thắn nhìn nhận, công tác ứng phó mưa lũ sau bão số 11 dù đạt được nhiều kết quả quan trọng nhưng vẫn còn bộc lộ một số vấn đề tồn tại hạn chế.

Đầu tiên là công tác dự báo mưa lớn cực đoan, lũ đặc biệt lớn, vượt lịch sử còn hạn chế; chưa dự báo sớm được các giá trị vượt lịch sử trong đợt mưa lũ.

Tình trạng ngập sâu, chia cắt, cô lập tại các khu vực vùng sâu, vùng xa và các đô thị lớn (Thái Nguyên, Bắc Ninh), ảnh hưởng nghiêm trọng đến công tác tiếp cận hiện trường, chỉ huy, chỉ đạo ứng phó.

Năng lực chống chịu trước thiên tai của các công trình cơ sở hạ tầng còn hạn chế, nhất là với tình huống đặc biệt lớn, vượt lịch sử. Năng lực theo dõi giám sát thiên tai, cứu hộ, cứu nạn còn chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Phương tiện, trang thiết bị phục vụ công tác ứng phó thiên tai, cứu hộ cứu nạn còn thiếu, chưa đáp ứng được yêu cầu, nhất là với khu vực vùng sâu, vùng xa. Phương án ứng phó với lũ lịch sử còn bị động, nhiều tồn tại.

Bên cạnh đó, hệ thống hồ chứa thủy điện nhỏ chưa được quản lý, theo dõi giám sát chặt chẽ từ khâu xây dựng, quản lý hồ sơ, vận hành…, dẫn đến sự cố hồ Bắc Khê 1 ở Lạng Sơn đã bị vỡ do lưu lượng lũ về hồ tăng nhanh.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, trên cơ sở đánh giá tác động của bão số 11, Bộ sẽ tổ chức nghiên cứu, đánh giá diễn biến, xác định nguyên nhân trận lũ lịch sử vừa qua để làm cơ sở đề xuất, điều chỉnh các quy định có liên quan.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường mong muốn các bộ ngành, địa phương tổ chức thực hiện và tăng cường kiểm tra thực hiện nghiêm túc các quy hoạch liên quan đến đê điều, phòng chống thiên tai, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó, tập trung rà soát lại quy hoạch phòng, chống lũ, quy hoạch đê điều; tăng cường quản lý việc khai thác, sử dụng lòng, bờ, bãi sông để chống lấn chiếm hành lang thoát lũ.

Bên cạnh đó, các địa phương tiếp tục quan tâm, đầu tư, nâng cấp hệ thống đê điều, hồ đập, công trình cơ sở hạ tầng khác có trọng tâm, trọng điểm; đặc biệt ưu tiên nguồn lực xử lý dứt điểm các trọng điểm đê điều, hồ đập theo hướng bền vững, chống được bão, lũ lịch sử đã xảy ra.

Tùng Nguyễn