Thái Nguyên nỗ lực khắc phục lũ lụt chưa từng có

Cán bộ y tế phun hóa chất tiêu độc, khử trùng ở những nơi bị ngập lụt.

Cần rút kinh nghiệm sau đợt lũ lịch sử này để giảm đến mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai khi thời tiết ngày càng trở nên cực đoan.

Mưa lũ kinh hoàng, thiệt hại rất lớn

Với người dân Thái Nguyên, nhiều đêm sau bão số 11 thật sự là “đêm trắng”, mưa như trút nước, lượng phổ biến từ 250-400mm, có nơi hơn 500mm. Họ thức trắng để di chuyển nhà cửa, tài sản. Cùng lúc, mưa lớn ở thượng nguồn sông Cầu (Bắc Cạn cũ) đổ dồn về, gây lũ đặc biệt lớn, vượt mức lịch sử. Mực nước sông Cầu tại trạm Gia Bảy đạt đỉnh 29,9m, cao hơn báo động 3 tới 2,9m. Lũ ào ạt tràn vào trung tâm thành phố, khiến nhiều người bất ngờ, ô-tô, xe máy ngập sâu, tài sản trôi nổi.

Đợt mưa lũ lịch sử này sẽ còn ám ảnh người dân Thái Nguyên bởi mức độ dâng nhanh, thiệt hại nặng nề và sức tàn phá khủng khiếp. Phó Chi cục trưởng Thủy lợi tỉnh Nguyễn Văn Bắc chia sẻ: “Tổng hợp sơ bộ thiệt hại từ các địa phương mà xót xa”. Theo đó, toàn tỉnh có 7 người chết; 54/92 xã, phường bị ngập, mất điện trên diện rộng; khoảng 200 nghìn hộ bị ảnh hưởng, gần 3.500 hộ phải di dời khẩn cấp; 115 nhà sập hoàn toàn, 465 nhà hư hỏng nặng, 710 nhà hư hỏng một phần, hơn 70 nghìn nhà bị ngập, lún, nứt. Thêm vào đó, gần 13.600ha cây trồng, thủy sản bị ngập, hư hại, trong đó có hơn 9.000ha lúa, 2.000ha hoa màu, 533ha chè, 437ha cây ăn quả và 618ha thủy sản bị cuốn trôi. Hơn 1 triệu con vật nuôi chết hoặc mất tích, gồm 13.560 con lợn, 204 con trâu bò. Tổng thiệt hại ước khoảng 840 tỷ đồng.

Lũ lụt gây thiệt hại nghiêm trọng đối với người dân, với hơn 12.000 ô-tô, 40.000 xe máy cùng hàng loạt thiết bị điện tử, đồ gia dụng bị ngập, hư hỏng nặng. Nhiều cửa hàng, kho hàng, khu thương mại, hàng hóa và trang thiết bị của doanh nghiệp, người dân bị thiệt hại, ước tính lên tới hơn 9.200 tỷ đồng, khiến đời sống người dân bị kéo lùi nhiều năm. Do địa hình miền núi và đất đã bão hòa nước, sạt lở giao thông diễn biến phức tạp, toàn tỉnh có 3.170 điểm bị sạt lở, ngập úng. Ngoài ra, 53 hồ đập, 3 trạm bơm, hơn 10km kênh mương, 13 công trình cấp nước tập trung bị hư hỏng; 3,5km đê phải gia cố chống tràn, 9 vị trí xuất hiện mạch đùn sủi cần xử lý khẩn cấp.

Thống kê chưa đầy đủ cho thấy tổng thiệt hại toàn tỉnh vượt 12.200 tỷ đồng. Bí thư Tỉnh ủy Trịnh Xuân Trường cho biết, tỉnh đang huy động tối đa lực lượng để dọn dẹp, xử lý môi trường, khôi phục hoạt động trường học, cơ sở y tế, rà soát thiệt hại để hỗ trợ người dân; bảo đảm không ai thiếu đói, thiếu nước hay nhu yếu phẩm. Tỉnh cũng chủ động sử dụng ngân sách dự phòng và nguồn lực địa phương để hỗ trợ theo quy định.

Phó Giám đốc Công ty Điện lực tỉnh Trần Văn Tuấn cho biết, hơn 330 nghìn khách hàng mất điện do lưới điện, trạm biến áp và cột điện bị ngập, gãy đổ. Tuy nhiên, với nỗ lực khắc phục liên tục, đến ngày 15/10, hầu hết khách hàng đã được cấp điện trở lại. Nhiều tuyến phố được vệ sinh, phun hóa chất khử khuẩn; nguồn nước sạch đô thị cũng được khôi phục hoàn toàn. Do thiệt hại quá lớn, vượt khả năng cân đối ngân sách, tỉnh Thái Nguyên đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành hỗ trợ khẩn cấp 1.130 tỷ đồng để khắc phục hậu quả lũ lụt do bão số 11.

Thiếu thông tin và chủ quan

Mưa lũ do bão số 3 (Yagi) tháng 9/2024 từng được xem là lịch sử với Thái Nguyên. Vì vậy, nhiều người cho rằng lũ do bão số 11 sẽ không vượt quá mức đó. Trưa 7/10, khi nước rút khoảng 30-40cm ở nhiều khu vực, người dân càng thêm chủ quan, tin rằng lũ đã qua. Nhưng chỉ hơn một giờ sau, nước sông Cầu bất ngờ dâng cao, tràn vào trung tâm thành phố, vượt đỉnh lũ tháng 9/2024 hơn 2m.

Ông Dương Văn Đạc, tổ 17 phường Phan Đình Phùng, kể: “Do chủ quan, thiếu thông tin, tôi nghĩ lũ không lên nữa cho nên không di chuyển hai ô-tô của gia đình. Khi nước dâng nhanh, đường phố ngập sâu, xe không thể đưa ra, cuối cùng bị ngập”. Nhiều người khác dù đã đưa ô-tô lên chỗ cao vẫn bị ngập, phải sửa chữa với chi phí từ vài chục đến vài trăm triệu đồng.

Dù tỉnh đã cảnh báo lũ sẽ lên nhanh và dâng cao, nhưng từ rạng sáng 7/10, hệ thống điện bị cắt để bảo đảm an toàn, tiếp đó là mất liên lạc điện thoại, khiến nhiều người dân không thể tiếp cận thông tin cảnh báo từ ti-vi, đài, báo chí hay mạng xã hội. Trong bối cảnh đó, gần như không có hình thức tuyên truyền trực quan đến người dân.

Đê sông Cầu dài, cần vốn đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng cho nên chưa thể xây dựng để bảo vệ khu vực đô thị trung tâm. Trong khi đó, hạ tầng phòng chống thiên tai và thoát nước đô thị nhiều năm qua chưa được đầu tư, sửa chữa, nâng cấp thỏa đáng. Vì vậy, ngay cả khi không có lũ sông Cầu, mỗi trận mưa lớn vẫn gây úng ngập ở nhiều nơi, trở thành nỗi ám ảnh thường trực của người dân.

Sau đợt lũ lịch sử chưa từng thấy này, tỉnh Thái Nguyên, các cấp, các ngành chức năng, người dân, doanh nghiệp cần nâng cao cảnh giác, tránh chủ quan, có những hành động thiết thực hơn để ứng phó, phòng tránh, giảm đến mức thấp nhất thiệt hại do thiên tai ngày càng trở nên cực đoan hơn gây ra.

THẾ BÌNH