Siết chặt điều kiện mở ngành Y khoa

Các chuyên gia cho rằng, phải siết chặt điều kiện mở ngành Y khoa; đào tạo bác sĩ phải theo mô hình chuẩn, có thực hành lâm sàng đầy đủ...

Sinh viên Trường Đại học Y Hà Nội thực hành tại phòng thí nghiệm. Ảnh: Trung Hiếu

Chuẩn hóa đào tạo để bảo đảm an toàn người bệnh

Vừa qua, tại kỳ họp thứ mười, khi Quốc hội khóa XV cho ý kiến về các luật liên quan đến lĩnh vực giáo dục, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nêu quan điểm cần để các trường đại học chuyên ngành đào tạo một số ngành đặc thù, trong đó “trường y mới được đào tạo y khoa”. Nhận định này lập tức thu hút sự quan tâm lớn của dư luận, bởi liên quan trực tiếp tới chất lượng nhân lực ngành Y trong bối cảnh đất nước đang rất cần bác sĩ giỏi, đủ năng lực và y đức.

Ghi nhận từ thực tế cho thấy, nhiều người cho rằng, việc bàn thảo chủ trương “chỉ trường y được đào tạo bác sĩ” là cần thiết và cần có giải pháp quyết liệt hơn, bởi thời gian vừa qua, một số trường đại học, đặc biệt ở khối tư thục liên tiếp mở thêm ngành khoa học sức khỏe nhưng chưa có bệnh viện thực hành, đội ngũ giảng viên thiếu hụt, cơ sở vật chất không bảo đảm. “Tôi lo lắng khi thấy nhiều cơ sở đào tạo y khoa mới mở mà không có bệnh viện thực hành. Nếu kéo dài tình trạng này, chất lượng đào tạo bác sĩ giảm, năng lực khám chữa bệnh hạn chế, nguy cơ ảnh hưởng đến an toàn sức khỏe của người bệnh là rất lớn”, bà Nguyễn Trần Thúy Anh, ngõ 176 phố Ngọc Lâm (Hà Nội), bày tỏ.

Lãnh đạo Vụ Giáo dục đại học (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho biết, Bộ đang xây dựng dự thảo quy chế tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2026 với tinh thần tiếp tục siết chất lượng đầu vào đối với một số ngành đặc thù như sức khỏe, giáo viên… Đồng thời, Bộ cũng đang xây dựng dự thảo Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), trong đó có quy định nâng tiêu chuẩn mở ngành đối với y khoa nói riêng và các ngành sức khỏe nói chung. Thông tư hướng dẫn mở ngành sẽ quy định cụ thể trình độ giảng viên, tỷ lệ độ tuổi của giảng viên tại các trường ngoài công lập. Điều kiện tiên quyết để mở ngành Y khoa là trường phải có bệnh viện hoặc phòng khám đạt chuẩn.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cũng nhấn mạnh, ba nhóm ngành đặc thù gồm sư phạm, y dược và luật đều phải được kiểm soát toàn bộ quá trình đào tạo. Dự thảo Luật Giáo dục đại học sẽ bổ sung quy định “tiền kiểm chương trình đào tạo”, khắc phục tình trạng kiểm định hình thức, đồng thời đưa ra ngưỡng bảo đảm chất lượng đầu vào chung cho các ngành sức khỏe. Đây là bước đi quan trọng để từng bước chuẩn hóa đào tạo ngành Y khoa theo hướng tiếp cận quốc tế, lấy chất lượng làm mục tiêu trung tâm.

Đề xuất xây dựng chuẩn riêng

Theo thống kê của Bộ Y tế, với quy mô đào tạo bác sĩ, điều dưỡng, dược sĩ của các cơ sở giáo dục đại học như hiện nay, cơ bản đạt được chỉ tiêu cho năm 2025 là 15 bác sĩ/vạn dân, 3,4 dược sĩ/vạn dân và 25 điều dưỡng/vạn dân. Tuy nhiên, “lượng tăng chưa đi cùng chất” đang là mối lo lớn.

Trước tốc độ mở ngành đào tạo này một cách ồ ạt của một số trường, nhiều chuyên gia bày tỏ lo lắng vì số bệnh viện đủ điều kiện thực hành cho sinh viên gần như không tăng. Điều này nếu không siết lại sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng nhân lực và chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân. Thậm chí, tình trạng một bệnh viện ký hợp đồng thực hành với nhiều trường cùng lúc, nếu không quy định mang tính độc quyền hoặc giới hạn số lượng đơn vị thực hành tại một bệnh viện, chất lượng đào tạo sẽ giảm sút nghiêm trọng.

Để nâng chất lượng đào tạo ngành sức khỏe, các chuyên gia đề xuất xây dựng chuẩn riêng về điều kiện mở ngành Y khoa, trong đó giảng viên phải có chứng chỉ hành nghề, kinh nghiệm thực tế tại cơ sở khám chữa bệnh; hồ sơ mở ngành phải được Bộ Y tế thẩm định.

Bên cạnh đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần bổ sung quy định về “điểm sàn” bắt buộc đối với thí sinh đăng ký xét tuyển đại học chuyên ngành Y khoa, nhằm bảo đảm “đầu vào” có năng lực học tập phù hợp. Đồng thời, cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, giám sát định kỳ điều kiện đào tạo; cơ sở nào không đáp ứng chuẩn phải dừng tuyển sinh.

Ngoài kiểm soát chất lượng, nhiều ý kiến cho rằng cần có chính sách hỗ trợ sinh viên y khoa, đặc biệt ngành đào tạo bác sĩ - vốn có thời gian học dài, áp lực học tập cao và chi phí lớn.

Sinh viên Nguyễn Linh Anh (Trường Đại học Y Hà Nội) chia sẻ: “Học y khoa vất vả hơn nhiều ngành khác. Chúng em vừa học lý thuyết, vừa trực tại bệnh viện như một bác sĩ. Áp lực học tập lớn nhưng điều kiện hỗ trợ chưa nhiều. Nếu có chính sách miễn học phí hoặc hỗ trợ sinh hoạt, sinh viên y khoa sẽ yên tâm theo đuổi nghề”.

Là ngành đào tạo đặc thù, liên quan trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng người dân, việc siết chặt điều kiện mở ngành, kiểm soát chất lượng đào tạo và nâng chuẩn thực hành của ngành Y là yêu cầu không thể trì hoãn.

Thống Nhất