Siết chặt quản lý livestream bán hàng trong dự thảo Luật Thương mại điện tử

Sáng 3-11, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã trình bày Tờ trình dự án Luật Thương mại điện tử (TMĐT) tại Quốc hội.

Đưa hoạt động livestream bán hàng vào luật

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, thời gian qua, các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực TMĐT đã được thể hiện trong nhiều nghị quyết, văn bản quan trọng, thể hiện quyết tâm hoàn thiện khung pháp lý, thúc đẩy phát triển và quản lý hiệu quả hoạt động TMĐT trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện.

TMĐT Việt Nam hiện được đánh giá là một trong những thị trường năng động nhất khu vực. Theo các tổ chức nghiên cứu quốc tế, Việt Nam đứng thứ ba Đông Nam Á về quy mô năm 2024, thứ năm thế giới về tốc độ tăng trưởng năm 2022.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên trình bày Tờ trình dự án Luật Thương mại điện tử tại Quốc hội. Ảnh: QH

Quy mô bán lẻ TMĐT đã tăng từ 2,97 tỉ USD năm 2014 lên khoảng 25 tỉ USD năm 2024, chiếm 10% tổng doanh thu hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng cả nước.

Bộ trưởng cho biết, thị trường TMĐT không chỉ thu hút mạnh mẽ nhà đầu tư nước ngoài mà còn giúp doanh nghiệp Việt, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, tận dụng các nền tảng số để mở rộng kênh phân phối, tiếp cận thị trường toàn cầu.

Vì vậy, việc ban hành Luật TMĐT là cần thiết để đồng bộ với Hiến pháp năm 2013, Bộ luật Dân sự năm 2015 và đáp ứng yêu cầu quản lý mới. Dự thảo Luật TMĐT gồm 7 chương, 48 điều, quy định rõ trách nhiệm của các bên tham gia giao dịch trên nền tảng số.

Theo đó, các nền tảng TMĐT phải công khai minh bạch các thông tin như: Chủ sở hữu và người bán; hàng hóa, dịch vụ cung cấp; quyền, nghĩa vụ của các bên; chính sách giao hàng, thanh toán; cơ chế tiếp nhận và xử lý khiếu nại, phản ánh...

Đáng chú ý, điểm mới của dự thảo là yêu cầu nền tảng TMĐT phải hiển thị thông tin của người bán thay vì chỉ yêu cầu đăng ký như trước. Một trong những nội dung thu hút sự chú ý là đưa hoạt động bán hàng livestream vào phạm vi điều chỉnh.

Quốc hội nghe tờ trình dự án Luật Thương mại điện tử. Ảnh: QH

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, chủ quản nền tảng phải xác thực danh tính người livestream, công khai và kiểm soát nội dung phát trực tiếp theo thời gian thực.

Người livestream bán hàng phải cung cấp đầy đủ giấy tờ chứng minh hàng hóa hợp pháp, đồng thời không được đưa thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn về công dụng, xuất xứ, chất lượng, giá cả, khuyến mãi, bảo hành…

Hoạt động quảng cáo trong livestream cũng phải phù hợp với nội dung đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận, nhất là đối với nhóm hàng hóa, dịch vụ chịu sự quản lý chuyên ngành.

Đề nghị làm rõ trách nhiệm của chủ nền tảng TMĐT

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban tán thành về cơ sở chính trị, thực tiễn và mục tiêu hoàn thiện khung pháp lý TMĐT, song đề nghị tiếp tục nghiên cứu để bảo đảm tính thống nhất với Luật Chuyển đổi số đang được xây dựng.

Ông Mãi nêu rõ, quy định về trách nhiệm của chủ quản các loại hình nền tảng TMĐT (từ Điều 13 đến 19) cần được hoàn thiện theo hướng phù hợp với đặc trưng của từng loại hình và mức độ tham gia của nền tảng vào quá trình giao kết hợp đồng.

“Đối với mạng xã hội có hoạt động TMĐT, cần làm rõ phạm vi trách nhiệm của chủ nền tảng – chỉ khi có chức năng đặt hàng trực tuyến, livestream bán hàng gắn với thanh toán hoặc logistics thì mới được xem là nền tảng TMĐT và phải chịu điều chỉnh của luật”, ông Phan Văn Mãi nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi trình bày Báo cáo thẩm tra về các dự án Luật, trong đó có Luật TMĐT. Ảnh: QH

Về hoạt động livestream bán hàng và tiếp thị liên kết (Điều 20-24), Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị quy định rõ ràng hơn các khía cạnh thuộc phạm vi điều chỉnh riêng của Luật TMĐT, đồng thời phân biệt với các quy định chung trong Luật An toàn thông tin mạng, Luật An ninh mạng, Luật Quảng cáo và Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

“TMĐT là lĩnh vực phát triển nhanh, gắn liền với đổi mới công nghệ, vì vậy việc xây dựng luật phải bảo đảm vừa quản lý chặt chẽ, vừa khuyến khích sáng tạo và cạnh tranh lành mạnh”, ông Mãi nhấn mạnh.

NHÓM PHÓNG VIÊN