Siết chặt quy chuẩn đánh giá an toàn hạt nhân tại địa điểm nhà máy điện
Thông tư 20/2025/TT-BKHCN cập nhật, bổ sung các quy định, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến việc bảo vệ dân chúng, phù hợp với các chuẩn mực an toàn quốc tế mới.
Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) vừa ban hành Thông tư số 20/2025/TT-BKHCN, sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 13/2009/TT-BKHCN, đặt ra những tiêu chuẩn khắt khe và chi tiết hơn cho việc đánh giá sơ bộ về an toàn hạt nhân đối với các địa điểm dự kiến xây dựng nhà máy điện hạt nhân. Việc ban hành thông tư này khẳng định cam kết của Việt Nam trong việc ưu tiên an toàn tuyệt đối và bảo vệ cộng đồng ngay từ giai đoạn đầu tư.
Cơ sở pháp lý vững chắc cho giai đoạn quyết định đầu tư
Thông tư 13/2009/TT-BKHCN trước đây đã thiết lập các hướng dẫn cơ bản cho việc đánh giá sơ bộ về an toàn hạt nhân tại địa điểm trong giai đoạn quyết định chủ trương đầu tư. Tuy nhiên, Thông tư 20/2025/TT-BKHCN ra đời nhằm cập nhật, bổ sung các quy định, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến việc bảo vệ dân chúng, phù hợp với các chuẩn mực an toàn quốc tế mới nhất.
Việc đánh giá sơ bộ này là bắt buộc và là căn cứ quan trọng để cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét, phê duyệt chủ trương đầu tư, đảm bảo rằng địa điểm được chọn không có các yếu tố tự nhiên hoặc nhân tạo gây rủi ro không thể chấp nhận được đối với nhà máy và cộng đồng xung quanh.
Phối cảnh Nhà máy nhiệt điện Ninh Thuận - Ảnh: Internet
Tiêu chuẩn khắt khe về khu vực cấm và hạn chế dân cư
Điểm nổi bật nhất trong Thông tư 20/2025/TT-BKHCN là việc quy định chi tiết về việc xác định và giới hạn an toàn đối với khu vực cấm dân cư và khu vực hạn chế dân cư. Theo đó, chủ đầu tư bắt buộc phải đưa các nội dung chi tiết về phạm vi, ranh giới các khu vực này vào Báo cáo đầu tư xây dựng nhà máy điện hạt nhân.
Đây là cơ sở để quy hoạch sử dụng đất và quản lý dân cư, nhằm đảm bảo nếu có sự cố xảy ra, dân chúng có thể được bảo vệ hiệu quả.
Giới hạn liều bức xạ: Cam kết bảo vệ cộng đồng
Thông tư mới quy định một tiêu chí an toàn bức xạ cực kỳ nghiêm ngặt đối với ranh giới Khu vực cấm dân cư trong điều kiện vận hành bình thường: Liều hiệu dụng toàn thân của người đứng tại vị trí ranh giới ngoài khu vực cấm dân cư không được phép vượt quá 0,1mSv/năm (milisievert/năm).
Mức giới hạn 0,1mSv/năm là một tiêu chuẩn rất thấp, chỉ bằng khoảng 1/100 liều chiếu xạ từ phông phóng xạ tự nhiên trung bình mà con người phải chịu. Điều này thể hiện cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong việc giảm thiểu tối đa phơi nhiễm bức xạ cho cộng đồng dân cư xung quanh nhà máy.
Ngoài ra, thông tư cũng yêu cầu cả hai khu vực (cấm và hạn chế dân cư) phải tuân thủ các điều kiện để đảm bảo Liều hiệu dụng toàn thân không vượt quá 0,25 Sv (sievert) trong trường hợp xảy ra các tai nạn đã được thiết kế (Design-Basis Accidents), qua đó giảm thiểu ảnh hưởng của bức xạ đối với cộng đồng trong tình huống xấu nhất.
Việc ban hành Thông tư 20/2025/TT-BKHCN là một bước tiến quan trọng, không chỉ giúp Việt Nam củng cố hành lang pháp lý về an toàn hạt nhân mà còn đảm bảo sự minh bạch và tin cậy trong các dự án năng lượng lớn. Bằng cách thiết lập các quy tắc rõ ràng và giới hạn an toàn khắt khe ngay từ giai đoạn đầu tư, Việt Nam đang thể hiện trách nhiệm cao nhất đối với sự an toàn của con người và môi trường khi theo đuổi chiến lược phát triển năng lượng hạt nhân bền vững.
