Nhiều nạn nhân bỏ ngoài tai lời công an thật để chuyển tiền cho 'công an giả'

Thiệt hại của nạn nhân bị lừa đảo trực tuyến lên đến hàng trăm tỷ đồng

Câu chuyện được Thượng tá Nguyễn Đình Đỗ Thi, Phó Trưởng phòng An ninh thông tin mạng, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an chia sẻ tại tọa đàm “Luật An ninh mạng 2025 - Thúc đẩy năng lực tự chủ công nghệ”, tổ chức chiều 17/11 tại Hà Nội.

Thượng tá Nguyễn Đình Đỗ Thi, Phó Trưởng phòng An ninh thông tin mạng, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an (Ảnh: Hiệp hội An ninh mạng - NCA)

Theo Thượng tá Nguyễn Đình Đỗ Thi, nhiều xu hướng công nghệ mới không chỉ mang lại tác động tích cực mà còn tiềm ẩn những nguy cơ lớn với cá nhân, tổ chức. Trí tuệ nhân tạo, internet vệ tinh, máy tính lượng tử, mạng lưới sinh thái số hay deepfake đang phát triển với tốc độ rất nhanh, được ứng dụng rộng rãi và bị tin tặc lợi dụng cho nhiều hành vi vi phạm pháp luật.

Trong đó, tội phạm mạng đang gây ra những thiệt hại vô cùng lớn, vượt qua cả các loại hình khác như khủng bố, ma túy. Năm 2024, hơn 600.000 cuộc tấn công mạng nhằm vào Việt Nam. Trên toàn cầu, mỗi phút có 2,9 triệu người trở thành nạn nhân của tội phạm mạng với muôn hình vạn trạng kịch bản, thủ đoạn tinh vi, dựa trên những vấn đề thời sự, diễn ra hàng ngày.

Một thủ đoạn phổ biến là dùng deepfake để đóng giả cơ quan chức năng, viện kiểm soát để chiếm đoạt tài sản của người dân. Loại lừa đảo này “vẫn diễn ra hàng ngày dù tuyên truyền nhiều, gây thiệt hại vô cùng lớn, không chỉ một vài tỷ mà có người đã mất hàng trăm tỷ đồng”.

“Chúng đóng giả cơ quan chức năng, công an, viện kiểm soát để chiếm đoạt, dọa nạn nhân dính đến đường dây ma túy, thao túng tâm lý. Gần nhất là tháng 9/2025, khi xảy ra vụ việc, công an, cảnh sát đến tận nơi thuyết phục nhưng nạn nhân không nghe lời công an thật mà chuyển tiền cho công an giả”, Thượng tá Nguyễn Đình Đỗ Thi cho hay.

Ngoài ra, một số loại hình tấn công khác phải kể đến như tạo lập website mạo danh để lừa đảo, hack email doanh nghiệp, cắt ghép hình ảnh nhạy cảm để tống tiền, huy động đầu tư tài chính đa cấp, xâm phạm bí mật đời tư.

Theo Thượng tá Nguyễn Đình Đỗ Thi, càng phụ thuộc vào công nghệ càng dễ bị xâm phạm. Chẳng hạn, tại Đà Nẵng, một chủ nhà đã bị đối tượng được thuê lắp camera an ninh, sử dụng clip nhạy cảm tống tiền hơn 100 triệu đồng. Đây là những trường hợp cho thấy lỗ hổng công nghệ đang bị khai thác để gây hại cho người dùng.

Trước các thách thức trên, theo Thượng tá Nguyễn Đình Đỗ Thi, nâng cao năng lực tự chủ an ninh mạng là yêu cầu cấp bách. Trên thế giới, đã có 138 quốc gia và vùng lãnh thổ xây dựng chiến lược ban hành đạo luật An ninh mạng, thiết lập, củng cố các lực lượng an ninh mạng, an ninh thông tin. Vừa qua, Việt Nam cũng tổ chức thành công lễ mở ký Công ước Hà Nội và 72 nước tham gia ký Công ước. Trong nước, dự thảo Luật An ninh mạng được xây dựng trên cơ sở hợp nhất Luật An ninh mạng năm 2018 và Luật An toàn thông tin mạng năm 2015, theo hướng một luật thống nhất.

“Yếu tố bảo vệ để phát triển được quan tâm, một mặt ban hành hành lang pháp lý, một mặt tạo điều kiện để phát triển. Mỗi bộ, ngành, cơ quan đơn lẻ không thể tự bảo vệ mà cần huy động sức mạnh toàn bộ hệ thống chính trị và xã hội vào cuộc”, Thượng tá Nguyễn Đình Đỗ Thi nhấn mạnh.

Luật An ninh mạng 2025 sẽ thúc đẩy tự chủ về an ninh mạng

Theo các chuyên gia, trong kỷ nguyên số, an ninh mạng không chỉ là yêu cầu bảo vệ, mà còn là động lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo và làm chủ công nghệ. Vì vậy, dự thảo Luật An ninh mạng 2025 đã khuyến khích cơ quan, tổ chức, cá nhân ưu tiên sử dụng sản phẩm và dịch vụ an ninh mạng do Việt Nam phát triển, qua đó xác lập công nghiệp an ninh mạng là lĩnh vực chiến lược và định hướng thị trường cho doanh nghiệp trong nước.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Ái Việt (Ảnh: NCA)

Đồng thời, dự thảo cũng đề xuất quy định kinh phí dành cho bảo vệ an ninh mạng tại các cơ quan nhà nước và tổ chức chính trị phải đạt tối thiểu 10% tổng kinh phí của các đề án, dự án công nghệ thông tin, góp phần hình thành thị trường ổn định và thúc đẩy chuyển đổi số an toàn.

Nghiên cứu, phát triển (R&D) được khuyến khích, nâng cao năng lực tự chủ từ sản xuất sản phẩm, giải pháp đến cung cấp dịch vụ, hướng tới xây dựng cộng đồng an ninh mạng Việt Nam lớn mạnh, sáng tạo và tự chủ hơn.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Ái Việt, về lâu dài, việc tự chủ sản phẩm, dịch vụ an ninh mạng là hết sức quan trọng. Cụ thể, trong việc xây dựng kiến trúc an ninh mạng, các giải pháp phải có lớp phòng thủ nội địa. Lớp phòng thủ nội địa dù trước mắt chưa mạnh về mọi mặt so với nước ngoài, nhưng sẽ khắc phục được các điểm yếu của lớp phòng thủ nước ngoài. Bộ Công an nên là đơn vị xây dựng khung kiến trúc an ninh mạng.

Về phía Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban công nghệ, cho rằng dự thảo Luật An ninh mạng 2025 là một bước tiến lớn trong việc xây dựng hệ thống pháp lý bảo vệ không gian mạng, một không gian ngày càng có ảnh hưởng sâu sắc đến mọi mặt của đời sống kinh tế, xã hội.

Ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban công nghệ, Hiệp hội An ninh mạng - NCA (Ảnh: NCA)

Một điểm đặc biệt là Luật An ninh mạng 2025 có các quy định giảm phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài, thúc đẩy tự chủ công nghệ an ninh mạng quốc gia, qua đó mở đường cho hệ sinh thái và ngành công nghiệp an ninh mạng Việt Nam phát triển mạnh mẽ hơn.

“Khi Luật mới được thông qua sẽ tạo ra khung pháp lý hiện đại, thống nhất, linh hoạt, phù hợp với thực tiễn và xu hướng quốc tế, đồng thời bảo vệ chủ quyền số, nâng cao năng lực phòng thủ, bảo đảm an ninh dữ liệu và chủ quyền số trước các mối đe dọa mạng”, ông Vũ Ngọc Sơn nói.

Đây cũng là kỳ vọng của cộng đồng công nghệ, khi Luật An ninh mạng được ban hành.

Vân Anh/VOV.VN