Sở hữu trí tuệ - Đòn bẩy cho sự phát triển HTX ở Đắk Lắk

Đắk Lắk, vùng đất bazan màu mỡ, nổi tiếng với các sản phẩm nông nghiệp chủ lực như cà phê, hồ tiêu, trái cây... Đây cũng là những lĩnh vực sản xuất được nhiều HTX lựa chọn.

Tiềm năng SHTT to lớn nhưng chưa được khai thác đúng mức

Không những vậy, Đắk Lắk sở hữu nhiều tiềm năng SHTT độc đáo, gắn liền với đặc điểm địa lý, thổ nhưỡng và kinh nghiệm sản xuất truyền thống.

Cụ thể như các sản phẩm nông sản đặc trưng như "Cà phê Buôn Ma Thuột" đã được bảo hộ chỉ dẫn địa lý, mang lại lợi thế cạnh tranh và giá trị gia tăng đáng kể. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều sản phẩm tiềm năng khác như hồ tiêu, sầu riêng, bơ... chưa được khai thác và bảo vệ hiệu quả.

Nhiều HTX đã xây dựng được uy tín và chất lượng sản phẩm riêng. Do đó, việc đăng ký nhãn hiệu tập thể hoặc nhãn hiệu chứng nhận sẽ giúp các HTX khẳng định thương hiệu, tăng cường khả năng tiếp cận thị trường và bảo vệ quyền lợi của các thành viên.

Các HTX trên địa bàn tỉnh có nhiều tiềm năng để có thể đăng ký SHTT.

Bên cạnh đó, kinh nghiệm canh tác, chế biến truyền thống độc đáo được tích lũy qua nhiều thế hệ cũng là một dạng SHTT cần được các HTX nhận diện, hệ thống hóa và bảo vệ dưới hình thức bí mật kinh doanh hoặc thậm chí là sáng chế nếu đáp ứng các tiêu chí. Những thiết kế bao bì, mẫu mã sản phẩm độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa địa phương cũng là một yếu tố quan trọng tạo nên sự khác biệt và thu hút người tiêu dùng.

Mặc dù tiềm năng là vậy, nhưng thực tế cho thấy nhận thức và hoạt động khai thác, bảo vệ SHTT của các HTX ở Đắk Lắk còn nhiều hạn chế. Nhiều HTX chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của SHTT trong việc nâng cao giá trị sản phẩm và xây dựng thương hiệu. Công tác đăng ký bảo hộ SHTT còn chậm trễ, thiếu chuyên nghiệp, dẫn đến nguy cơ bị xâm phạm quyền.

Tạo sự phát triển bền vững cho HTX

Thực chất, việc tăng cường khai thác và bảo vệ SHTT mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho các HTX Đắk Lắk. Theo các chuyên gia, đăng ký SHTT sẽ giúp giúp tạo dựng sự khác biệt cho sản phẩm, tăng cường uy tín và niềm tin của người tiêu dùng, từ đó cho phép HTX định giá sản phẩm cao hơn. Lúc thương hiệu mạnh, được bảo hộ sẽ giúp các HTX dễ dàng tiếp cận các kênh phân phối hiện đại, mở rộng thị trường trong nước và quốc tế. Và SHTT là một lợi thế cạnh tranh bền vững, giúp các HTX đứng vững trước sự cạnh tranh của các đối thủ khác.

Việc bảo hộ nhãn hiệu tập thể giúp bảo vệ quyền lợi của tất cả các thành viên HTX, tránh tình trạng hàng giả, hàng nhái gây ảnh hưởng đến uy tín chung. Các HTX sở hữu SHTT có giá trị thường hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư và đối tác tiềm năng, từ đó giúp HTX hình thành những liên kết bền chặt với các doanh nghiệp trong nước và phục vụ đắc lực cho quá trình xuất khẩu.

HTX Sản xuất và Kinh doanh Gạo Krông Ana đã chú trọng đến SHTT.

Đặc biệt, các sản phẩm nông nghiệp độc đáo, gắn liền với câu chuyện văn hóa địa phương và được bảo hộ SHTT có thể trở thành điểm nhấn thu hút khách du lịch, góp phần đa dạng hóa nguồn thu nhập cho HTX và cộng đồng.

Thực chất hiện nay, đã có một số HTX trên địa bàn tỉnh đã quan tâm đến vấn đề này. Tiêu biểu như HTX Dịch vụ nông nghiệp sạch Krông Pắc đã chú trọng đến việc xây dựng thương hiệu và quản lý chất lượng sản phẩm, bao gồm cả việc áp dụng tiêu chuẩn VietGAP và đăng ký nhãn hiệu sản phẩm nhằm khẳng định chất lượng và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Hay các HTX sản xuất sầu riêng ở Krông Pắc, Cư M'gar, Krông Năng, Krông Búk đã được cấp chứng nhận nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm "Sầu riêng Krông Pắc", "Sầu riêng Cư M'gar" và "Sầu riêng Krông Năng". Đây là một hình thức bảo hộ SHTT quan trọng, giúp nâng cao giá trị và uy tín cho sầu riêng của vùng.

Riêng HTX Sản xuất và Kinh doanh Gạo Krông Ana đã được cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu "Gạo Krông Ana". Đây là một bước quan trọng để xây dựng thương hiệu gạo địa phương và nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường, giúp HTX đấu tranh với tình trạng hàng giả, hàng nhái.

Thúc đẩy SHTT trong HTX

Đặc biệt, thời gian qua, dưới sự hướng dẫn và hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh Đắk Lắk đã phối hợp với các ban ngành của tỉnh tổ chức các hội nghị tập huấn về SHTT, thu hút sự tham gia của đông đảo đại diện các HTX, cơ quan quản lý và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Nội dung tập huấn bao gồm tổng quan về bảo hộ quyền SHTT, thực thi quyền SHTT, bảo hộ quyền SHTT đối với đặc sản địa phương và xác định hành vi xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu.

Qua đó, các chuyên gia khuyến nghị cần nâng cao nhận thức và thúc đẩy HTX đăng ký bảo hộ SHTT để xây dựng danh tiếng và tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.

Đồng thời, Liên minh HTX tỉnh Đắk Lắk đã có nhiều hoạt động tư vấn, hỗ trợ HTX xây dựng nhãn hiệu tập thể cho các sản phẩm nông sản địa phương như "Gạo Krông Ana", "Nấm Krông Ana"… Đi liền với đó là các lớp tập huấn Luật HTX 2023 và các văn bản hướng dẫn thi hành, trong đó bao gồm các nội dung liên quan đến quyền SHTT của HTX.

Nhờ đó, các HTX tại Đắk Lắk đang dần ứng dụng công nghệ số để cải thiện sản xuất và mở rộng thị trường. Nhiều thành viên trong một số HTX nhận thức rõ rằng việc bảo vệ quyền SHTT trong môi trường số cũng ngày càng trở nên quan trọng.

Theo đánh giá của ngành chức năng, đã có những HTX ở trên địa bàn tỉnh quan tâm, chú trọng đến vấn đề SHTT nhưng thực chất vấn còn khiêm tốn nên chưa khai thác hết tiềm năng, thế mạnh của địa phương.

Để phát huy tối đa vai trò của SHTT trong sự phát triển của các HTX Đắk Lắk, cần có các chương trình hỗ trợ pháp lý, tư vấn chuyên nghiệp về SHTT cho các HTX, đặc biệt là các HTX quy mô nhỏ và vừa. Nhất là hỗ trợ kinh phí cho việc đăng ký bảo hộ SHTT cho HTX.

Đi liền với đó là khuyến khích và hỗ trợ các HTX xây dựng nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận cho các sản phẩm đặc trưng của vùng. Việc tạo môi trường để khuyến khích các HTX nghiên cứu, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, tạo ra các sản phẩm mới có giá trị gia tăng cao và bảo hộ quyền SHTT cho các kết quả nghiên cứu đó cũng cần được chú trọng. Bên cạnh đó là khuyến khích các HTX liên kết với các tổ chức tư vấn, các viện nghiên cứu, trường đại học để được hỗ trợ về SHTT.

Có thể thấy, SHTT không chỉ là tài sản vô hình mà còn là một công cụ mạnh mẽ, đòn bẩy quan trọng cho sự phát triển bền vững của các HTX ở Đắk Lắk. Việc nhận thức đúng đắn, khai thác hiệu quả và bảo vệ nghiêm túc các quyền SHTT sẽ giúp các HTX nâng cao giá trị sản phẩm, xây dựng thương hiệu uy tín, tăng cường sức cạnh tranh và đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Để đạt được điều này, cần có sự chung tay của cả hệ thống chính trị, các tổ chức hỗ trợ và sự chủ động, sáng tạo của chính các HTX.

Tùng Lâm