Sớm nâng cấp cao tốc thành phố Hồ Chí Minh - Mỹ Thuận
Đầu tư mở rộng đồng bộ 2 tuyến cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương, Trung Lương - Mỹ Thuận là rất cần thiết nhằm đáp ứng nhu cầu lưu thông, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đồng bằng sông Cửu Long cũng như cả nước.
Hiện trạng và sự cấp thiết
Hạ tầng giao thông vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) chưa đáp ứng được nhu cầu và trở thành “điểm nghẽn” trong phát triển kinh tế - xã hội của vùng.
Theo Quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050 được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định số 1454/QĐ-TTg ngày 1.9.2021, khu vực ĐBSCL được quy hoạch 6 tuyến cao tốc với tổng chiều dài khoảng 1.166km. Đến nay, khu vực ĐBSCL có khoảng 164km đường cao tốc đã đưa vào sử dụng là 3 tuyến TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương, Trung Lương - Mỹ Thuận và và Lộ Tẻ - Rạch Sỏi.
Cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương thường xuyên xảy ra ùn tắc
Việc nghiên cứu, đầu tư mở rộng đồng bộ 2 tuyến cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương, Trung Lương - Mỹ Thuận là rất cần thiết nhằm đáp ứng nhu cầu lưu thông, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội không chỉ riêng tỉnh mà còn của cả khu vực ĐBSCL cũng như cả nước.
Tuyến cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương dài khoảng 40km được đầu tư giai đoạn 1 với quy mô 4 làn xe, 2 làn dừng khẩn cấp. Sau hơn 12 năm khai thác, lưu lượng phương tiện lưu thông ngày càng tăng cao, ước tính trên 50.000 lượt xe/ngày đêm nên thường xuyên xảy ra ùn tắc, tai nạn. Năng lực thông hành của tuyến này cũng không còn bảo đảm, tốc độ lưu thông hạn chế chỉ khoảng 60 - 70km/h so với thiết kế là 100 - 120km/h, không đáp ứng việc kết nối đồng bộ với hệ thống cao tốc trong khu vực.
Đoạn cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận dài 51km chính thức khai thác từ ngày 30.4.2022 với 4 làn xe, tốc độ tối đa 80km/h. Tuy nhiên, làn dừng xe khẩn cấp không liên tục, khi xe gặp sự cố va chạm giao thông, phương tiện hư hỏng… gây ùn tắc kéo dài. Theo số liệu từ đơn vị quản lý vận hành, trung bình mỗi ngày tuyến đường phục vụ hơn 23 nghìn lượt xe, chạm mốc mãn tải. Đặc biệt, vào các dịp lễ, Tết, lưu lượng xe trên tuyến tăng cao đột biến, ngày cao điểm nhất dịp Tết nguyên đán 2023 ghi nhận 39 nghìn lượt xe qua tuyến.
Quy mô tuyến cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương đầu tư, mở rộng giai đoạn 2 với mặt đường 8 làn xe và 2 làn dừng khẩn cấp, tốc độ thiết kế 120km/h, tổng mức đầu tư khoảng hơn 9.700 tỷ đồng. Còn tuyến cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận đầu tư, mở rộng giai đoạn 2 với mặt đường 6 làn xe và 2 làn dừng xe khẩn cấp, tốc độ thiết kế 100km/h, tổng mức đầu tư khoảng 11.800 tỷ đồng. Thời gian thực hiện trong khoảng 3 năm, tính từ ngày khởi công dự án.
Có thể thấy, tuyến cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương, Trung Lương - Mỹ Thuận nếu được đầu tư hoàn chỉnh toàn tuyến sẽ giúp giảm áp lực cho tuyến QL1A, rút ngắn thời gian di chuyển từ các tỉnh miền Tây đi TP. Hồ Chí Minh và ngược lại. Điều này có ý nghĩa rất lớn đối với việc đẩy mạnh kết nối liên vùng, góp phần tạo động lực, không gian để phát triển kinh tế - xã hội cho 21 triệu người dân ĐBSCL.
Tính cấp thiết của việc nâng cấp hoàn thiện 2 tuyến đường này đã được đại biểu Trần Anh Tuấn, Đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh và đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp chất vấn Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải tại Kỳ họp thứ Năm vừa qua. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, Bộ đã có đề xuất và sẽ trình Chính phủ trong tháng 6 năm nay.
Vì sao nên đầu tư PPP?
Theo ông Hồ Nghĩa Dũng, nguyên Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải, phần khó và tốn nhiều thời gian nhất khi triển khai các dự án hạ tầng giao thông là khâu giải phóng mặt bằng và cung cấp vật liệu. Ở 2 đoạn tuyến TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương, Trung Lương - Mỹ Thuận, các địa phương là TP. Hồ Chí Minh, Long An, Tiền Giang đã giải phóng 100% mặt bằng cho giai đoạn 2. Về vật liệu, đá được lấy chủ yếu ở tỉnh Đồng Nai, cát ở tỉnh Đồng Tháp...
Bên cạnh đó, sự vào cuộc quyết liệt của Bộ Giao thông Vận tải thời gian qua đã giúp tháo gỡ nhiều nút thắt của các dự án. Trong điều kiện vật giá leo thang, dịch bệnh kéo dài, năng lực nhà thầy còn hạn chế nhưng các đoạn tuyến của cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1 như Mai Sơn - QL45, Phan Thiết - Dầu Giây, Vĩnh Hảo - Phan Thiết (đầu tư công) và Nha Trang - Cam Lâm (theo phương thức đối tác công - tư PPP) đã lần lượt hoàn thành…
"Cách tiếp cận của lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải với các tỉnh, thành phố, nơi có dự án đi qua để giải quyết vấn đề mặt bằng, mỏ vật liệu và các vướng mắc khác hiện nay rất quyết liệt. Lúc này thiết nghĩ cần phát huy hơn vai trò của Bộ để thúc đẩy các dự án cao tốc đầu tư phương thức PPP”, nguyên Bộ trưởng Hồ Nghĩa Dũng đề xuất.
Cụ thể, ông Dũng cho rằng, giai đoạn 2 của dự án cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương và Trung Lương - Mỹ Thuậncó 2 phương thức cần nghiên cứu triển khai là đầu tư công hoặc PPP. Với bối cảnh ngân sách hiện nay eo hẹp khi tuyến đường thu phí thuận lợi thì cần đẩy mạnh việc triển khai đầu tư PPP.
Mặt khác, đầu tư công tại đoạn tuyến Trung Lương - Mỹ thuận sẽ xung đột lợi ích với nhà đầu tư BOT vừa hoàn thành giai đoạn 1 sau hơn 10 năm đình trệ. "Nếu hợp nhất 2 đoạn này vào thành một dự án PPP thì Bộ Giao thông Vận tải - đang giữ vai trò là cơ quan có thẩm quyền của 2 dự án - sẽ thuận lợi khi làm đầu mối tổ chức thực hiện. Việc triển khai sẽ đồng bộ và tránh được hiện tượng "nút thắt cổ chai", theo nguyên Bộ trưởng Hồ Nghĩa Dũng.
