Sóng gió bủa vây ngành công nghiệp in 3D

Ngành công nghiệp in 3D đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Ảnh: Adobe Stock.

In 3D hứa hẹn sẽ cách mạng hóa việc sản xuất mọi sản phẩm, từ đồ chơi đến cấy ghép y sinh thông qua “sản xuất bồi đắp” (additive manufacturing).

Hiện tại, công nghệ này không còn được quảng bá rầm rộ như trước. Bốn nhà sản xuất hàng đầu trong lĩnh vực này đang tham gia vào các cuộc thảo luận nhằm sáp nhập lẫn nhau, theo Financial Times.

Stratasys, 3D Systems, Nano Dimension và Desktop Metal đã thúc đẩy làn sóng quan tâm của các nhà đầu tư đối với in 3D, trong đó máy móc xây dựng sản phẩm theo từng lớp.

Một quỹ giao dịch hoán đổi (ETF) - được điều hành bởi công ty quản lý tài sản Ark Investment Management của nhà đầu tư lừng danh Cathie Wood (mã chứng khoán PRNT) - nằm trong số những đơn vị mua cổ phiếu của họ.

Tuy nhiên, giá trị của những công ty này đã giảm mạnh kể từ đầu năm 2021, khi phải đối mặt với những rào cản về việc sử dụng công nghệ để sản xuất hàng loạt. Thua lỗ và gặp khó khăn trong việc huy động vốn, các công ty này đang theo đuổi việc hợp nhất.

Cú sốc cần thiết

Tuy nhiên, việc xác lập những thỏa thuận như vậy nhận được nhiều chú ý vì mâu thuẫn bên trong, khi các vụ kiện tụng liên quan đến các công ty và cổ đông của họ vẫn đang diễn ra tại tòa án.

“Ngành công nghiệp in 3D, vốn đang bị trì trệ do các vấn đề về quản trị và đào thải nhân tài, cần cú sốc mà chỉ M&A (mua bán và sáp nhập) mới có thể mang lại”, Chris Prucha, một doanh nhân công nghệ, nhận định. Trước đó, ông đã bán công ty của mình cho Stratasys.

Vào tháng 5, Stratasys đã đồng ý trả 700 triệu USD bằng cổ phiếu để mua lại Desktop Metal. Đây là công ty mà Stratasys đã đầu tư vốn mạo hiểm cách đây một thập kỷ. Cổ phiếu của Desktop Metal đã giảm xuống dưới 2 USD từ mức cao nhất là 31 USD.

Tuy nhiên, chính Stratasys cũng là mục tiêu mà công ty khác trong ngành nhăm nhe muốn tiếp quản. 3D Systems đã tìm cách mua lại công ty này kể từ năm 2021.

Tuần trước, 3D đã chỉ trích quan điểm của Stratasys về Desktop Metal là “vô căn cứ và không hợp lý”, trong khi đưa thêm đề nghị thứ 6 liên quan đến cả tiền mặt và cổ phiếu để mua lại Stratasys. Stratasys vẫn chưa đạt được thỏa thuận với 3D Systems liên quan đến lời chào mua mới nhất.

Một máy in 3D công nghiệp. Ảnh: Reuters.

Bên cạnh đó, Nano Dimension cũng muốn kiểm soát Stratasys. Sau khi thông báo rằng họ đã nắm giữ 12% cổ phần của công ty này một năm trước, họ tiếp tục tung ra một đề nghị công khai với các cổ đông để mua toàn bộ Stratasys bằng tiền mặt vào tháng 3. Tuy nhiên, sau đó họ đã sửa lại, khẳng định chỉ muốn đạt được số cổ phần chi phối.

Nano đã ghi nhận doanh thu gần 50 triệu USD vào năm ngoái, nhưng sở hữu số tiền gần 1 tỷ USD - một khoản tiền vượt quá vốn hóa thị trường của họ - để củng cố đề nghị mua Stratasys.

Công ty này đã huy động được khoảng 1,5 tỷ USD trong các đợt chào bán cổ phiếu vào năm 2020 và 2021, với sự giúp đỡ từ các nhà đầu tư công nghệ nổi tiếng như bà Wood.

Tài sản được quản lý của PRNT ETF đã tăng từ gần 40 triệu USD vào tháng 6/20220, lên hơn 725 triệu USD vào tháng 2/2021. Điều này đã biến quỹ trên trở thành người mua lớn nhất của hầu hết cổ phiếu in 3D trước khi mất một nửa giá trị.

Câu hỏi hiện tại

Trong khi đó, Stratasys đã thực hiện một biện pháp bảo vệ “thuốc độc” (poison pill) để ngăn cản chiến dịch công khai chào mua cổ phiếu của các cổ đông Nano. Điều đó khiến Nano phải đệ đơn kiện lên hệ thống tòa án của Israel, nơi có thẩm quyền đối với các vấn đề của công ty Stratasys.

Yoav Stern, Giám đốc điều hành của Nano tại Israel, đã có thói quen nhắm vào cả bạn bè và đối thủ trong các video YouTube hàng tuần. Tuy nhiên, ông Stern cũng buộc phải "chơi phòng ngự".

Một nhóm nhà đầu tư chủ động (activist investor), bao gồm Murchinson, Anson Advisors và Boothbay Fund Management, đã tìm cách thay thế hội đồng quản trị của công ty ông Stern và yêu cầu Nano trả lại khoản dự trữ 1 tỷ USD cho các cổ đông, thay vì theo đuổi thương vụ Stratasys. Các nhà đầu tư chủ động thường là những người mua lượng cổ phiếu lớn để gây ảnh hưởng đến các hoạt động của công ty.

Tại một cuộc họp cổ đông đặc biệt vào tháng 3 do Murchinson triệu tập, quỹ này cho biết các cổ đông đã bỏ phiếu áp đảo để loại bỏ ông Stern và ba giám đốc khác khỏi hội đồng quản trị Nano. Kết quả của cuộc bỏ phiếu cũng đang được tranh tụng tại một tòa án của Israel, giúp Stratasys có cơ sở để phản đối lời chào mua của Nano.

Yoav Zeif, Giám đốc điều hành Stratasys, trong một phòng trưng bày di động cho công ty in 3D. Ảnh: ABACA.

Nano cũng đã kiện các nhà đầu tư này tại tòa án liên bang ở New York. Nano cáo buộc họ đã đệ trình các thông tin sai lệch và gây hiểu lầm về quy định, đồng thời tìm cách thao túng giá cổ phiếu của Nano.

Trong một bức thư công khai vào năm nay, Murchinson cáo buộc Nano “đã dành thời gian và tiền bạc để hoạt động như một quỹ phòng hộ chủ động và không tập trung vào in 3D”.

Vài ngày sau, ông Stern trả lời Murchinson trên YouTube, nói rằng Murchinson không phải là cổ đông dài hạn.

Bên cạnh đó, ông Stern tuyên bố sẽ rời đi ngay lập tức nếu các cổ đông sa thải mình. “Nhưng cho đến lúc đó, các vị sẽ không nhận được tiền”, ông nói thêm, ám chỉ rằng Nano sẽ tiếp tục theo đuổi Stratasys và không trả lại tiền.

Trong công bố gần đây về thỏa thuận, Stratasys và Desktop Metal dự đoán thị trường in 3D sẽ có giá trị lên tới 100 tỷ USD trong một thập kỷ kể từ thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, 4 công ty niêm yết này chỉ tạo ra doanh thu dưới 2 tỷ USD mỗi năm.

“Mọi người đều thống nhất về một điều: Sự hợp nhất đó sẽ xảy ra. Ba công ty Stratasys, 3D Systems, Nano nên được kết hợp với nhau và câu hỏi hiện tại chính là trình tự (của các nỗ lực hợp nhất này - PV)”, một nhân viên ngân hàng đầu tư tham gia vào thương vụ cho biết.

Vân Đinh