Sốt xuất huyết lan rộng tạo gánh nặng y tế dự phòng

Số trẻ mắc sốt xuất huyết nặng tăng cao

Ngày 23-9, tại hội thảo “Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống bệnh sốt xuất huyết Dengue vì sức khỏe cộng đồng” do Viện Pasteur TPHCM tổ chức, PGS. TS Nguyễn Vũ Trung, Viện trưởng Viện Pasteur TPHCM, cho biết tỷ lệ mắc sốt xuất huyết trên thế giới đã tăng hơn 30 lần trong 50 năm qua. Ước tính, khoảng 40% dân số thế giới sống ở vùng nguy cơ nhiễm sốt xuất huyết với tỷ lệ mỗi lúc mỗi tăng.

Tại Việt Nam, trong thời gian qua, bệnh sốt xuất huyết bùng phát trên diện rộng ở nhiều tỉnh thành. Cụ thể, từ đầu năm đến nay, Việt Nam ghi nhận 211.388 trường hợp mắc sốt xuất huyết, trong đó có 87 trường hợp tử vong.

Sốt xuất huyết ở trẻ em đang có dấu hiệu tăng nhanh và diễn biến phức tạp. Theo bác sĩ Nguyễn Thanh Hùng, Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng 1 (TPHCM), trong năm nay, bệnh viện ghi nhận số ca sốt xuất huyết nhập viện và số ca nặng tăng cao so với 2 năm trước; trong số hơn 5.000 trẻ đến khám tại bệnh viện, có 1.000 trẻ sốt xuất huyết.

Trong điều trị sốt xuất huyết, thách thức lớn là các biến chứng nặng như xuất huyết ồ ạt, suy hô hấp, viêm gan tối cấp, bệnh lý não…. Các yếu tố liên quan tử vong do sốt xuất huyết bao gồm sốc nặng, sốc kéo dài, phát hiện trễ, điều trị không đúng phác đồ, chuyển viện không an toàn…

Viện trưởng Viện Pasteur TPHCM cũng cho biết bệnh nhân nhiễm virus sốt xuất huyết Dengue thứ phát có thể làm tăng nguy cơ sốt xuất huyết nghiêm trọng hơn. Tuy nhiên, sốt xuất huyết có diễn biến nặng hơn hay không còn phụ thuộc nhiều vào việc phát hiện, chẩn đoán, điều trị có kịp thời và đúng phác đồ…

Các chuyên gia chia sẻ về kinh nghiệm điều trị bệnh sốt xuất huyết. Ảnh: M.T

Nguyên nhân dịch sốt xuất huyết bùng phát nhanh

Phân tích về nguyên nhân gia tăng số ca sốt xuất huyết thời gian vừa qua, bác sĩ Lương Chấn Quang, Phó trưởng khoa Kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật, Viện Pasteur TPHCM, cho biết nguyên nhân chính là do sự biến đổi khí hậu, giao thương đi lại và đô thị hóa thiếu kiểm soát. Ở giai đoạn năm 2020-2021, số ca mắc sốt xuất huyết rất thấp vì lúc này xảy ra đại dịch Covid-19, việc đi lại giữa các vùng được giảm đến mức tối đa; thậm chí thời gian giãn cách xã hội nên bệnh sốt xuất huyết không có cơ hội bùng phát và lây lan. Tuy nhiên, đến năm 2022, sốt xuất huyết bùng phát trở lại, số ca sốt xuất huyết chỉ thấp hơn năm 1998 – năm dịch bệnh sốt xuất huyết hoành hành tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, nguồn lực đầu tư không ổn định, nhất là thiếu đầu tư nguồn lực cho phòng ngừa chủ động và những biến động về nhân sự phòng chống dịch cũng là một trong những nguyên nhân khiến cho dịch bệnh sốt xuất huyết bùng phát nhanh.

Nói về những bất cập trong công tác phòng dịch, bác sĩ Quang cho biết hiện nay kinh phí đang tập trung cho chống dịch, chứ không phải cho phòng dịch. Đặc biệt, kinh phí phòng chống dịch rót xuống cơ sở khá muộn. Khi dịch chưa tăng thì không có kinh phí để thực hiện các biện pháp phòng ngừa; đến khi dịch tăng cao mới bắt đầu chống dịch.

Đáng nói hơn, “hiện nay có đến 50% các tỉnh, thành khu vực phía Nam thiếu hóa chất diệt muỗi. Cùng với đó, việc thiếu nhân viên y tế, các cộng tác viên y tế cộng đồng khiến cho việc chống dịch thiếu tính bền vững”, bác sĩ Quang cho biết thêm.

Để giảm tỷ lệ tử vong, Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng 1 cho rằng các bác sĩ cần phải chẩn đoán sớm, tăng cường hội chẩn giữa các tuyến, chuyển viện an toàn và điều trị đúng phác đồ. Ngoài ra, phòng bệnh vẫn là quan trọng nhất. Dù hoạt động này rất đơn giản nhưng việc thực hiện vẫn không triệt để bởi có nhiều thách thức trong công tác diệt muỗi, diệt lăng quăng.

Minh Thảo