Sử dụng nguồn lực tài chính, ngân sách cho phát triển Thủ đô

Góp ý dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi):

Hiệu quả của tài chính công là việc làm giảm bất bình đẳng về thu nhập giữa các chủ thể trong xã hội. Ảnh minh họa: Đỗ Tâm

Góp ý Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), PGS.TS Phạm Thị Giang Thu, trường ĐH Luật Hà Nội cho biết, Hà Nội với vị trí là Trung tâm - Là thủ đô văn hiến, Hà Nội được quan tâm của Đảng và Nhà nước trong việc tạo điều kiện phát triển. Để thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, Hà Nội cần xác định vị thế của mình trong lộ trình phát triển, bối cảnh chung của nền kinh tế đất nước. Cùng với đó, cần xem xét về bối cảnh quốc tế cũng như những yêu cầu mới đặt ra.

Theo PGS.TS Phạm Thị Giang Thu, việc ban hành Luật Thủ đô (sửa đổi) để đáp ứng yêu cầu phát triển Thủ đô Hà Nội trong điều kiện và bối cảnh mới là cần thiết. Tại Điều 37. Sử dụng nguồn lực tài chính, ngân sách cho phát triển Thủ đô, PGS.TS Phạm Thị Giang Thu đánh giá, Ban soạn thảo đã ghi nhận đây là Điều luật mới so với Luật Thủ đô năm 2012, được xây dựng trên cơ sở luật hóa nhiều quy định đã được thông qua bởi Quốc hội bằng các Nghị quyết khác nhau và có điều khoản được xây dựng mới (khoản 7). PGS.TS Phạm Thị Giang Thu góp ý nên đưa ra định nghĩa về nguồn lực tài chính được đề cập trong phần giải thích từ ngữ (có bao gồm cả tài chính công hay tư). Cách nhìn nhận đúng về nguồn lực tài chính sẽ tạo ra căn cứ khoa học trong việc quy định các vấn đề về tài chính ngân sách trong Luật Thủ đô được đầy đủ và có luận cứ khoa học.

Nếu xác định nội hàm của nguồn lực tài chính, ngân sách tại Điều 37 theo hướng liệt kê, bao gồm: Nguồn kết dư từ cải cách tiền lương (khoản 1); Nguồn kinh phí chi thường xuyên (khoản 2); Quỹ dự trữ tài chính (khoản 3); Kinh phí từ hỗ trợ di dời (khoản 4); Ngân sách cấp TP (khoản 5). Điều đáng quan tâm là những nguồn này đều là các nguồn tài chính công, nhưng có nguồn gốc hình thành rất khác nhau. Nếu có nguồn hình thành khác nhau thì điều kiện để sử dụng và đánh giá tính hiệu quả cũng là khác nhau. Đo dó, nếu phạm vi điều chỉnh của Điều 37 muốn đạt tới việc sử dụng nguồn tài chính công thì cách ghi nhận tên Điều cũng nên đi theo hướng này.

Ngoài những nguồn tài chính được đề cập tại khoản 1 - khoản 5 Điều 37, còn nguồn nào khác không? Chẳng hạn đối với những nguồn huy động, những nguồn có nguồn gốc xã hội hóa, những nguồn từ PPP, kể cả PPP có nguồn vốn của Nhà nước. Với những trường hợp này đã được quy định ở đâu? Có cần ghi nhận thẩm quyền sử dụng các nguồn tài chính này không? Nếu phát sinh những nguồn này, có thực hiện giống các nguyên tắc trong sử dụng nguồn tài công không? Vấn đề này tác giả nhận thấy cũng chưa được đề cập. Nếu các lập luận trên được chấp thuận, cần xác định nguyên tắc, điều kiện, giới hạn đối với các trường hợp sử dụng vì cách thức sử dụng và nguồn hình thành rất khác nhau. Do vậy, có thể giữ nguyên tên điều luật và bổ sung nội dung sử dụng các nguồn lực tài chính khác.

Bên cạnh đó, PGS.TS Phạm Thị Giang Thu góp ý thêm về việc cần xác định yêu cầu minh bạch, cơ chế giám sát trong hoạt động của chính quyền và ủy ban nhân dân các cấp của Thủ đô. Đề xuất này của tác giả xuất phát từ việc xác định nguồn lực tài chính công và ngân sách là nguồn có sự đóng góp của tổ chức và cá nhân trên địa bàn thông qua quan hệ thuế, cần nhận định nguyên tắc minh bạch theo Luật Ngân sách Nhà nước. Với giả định nguồn lực tài chính tư được hình thành và sử dụng trong Luật Thủ đô thì yêu cầu về minh bạch và giám sát trong quá trình thực hiện là hoàn toàn cần thiết và tạo ra lòng tin cho các chủ thể đối với các nguồn tài chính của họ được sử dụng hữu ích.

Công Phương