Sự kiện chấn động 66 triệu năm trước: Khủng long tuyệt chủng, cả Trái Đất gặp sóng thần

Sự kiện chấn động cách đây 66 triệu năm

Theo một công trình nghiên cứu mới nhất đăng tải trên Tạp chí AGU Advances ngày 4/10/2022, tiểu hành tinh từng đâm vào Trái Đất cách đây 66 triệu năm khiến loài khủng long bị hủy diệt cũng đã gây ra một trận sóng thần có kích thước khổng lồ và cao hàng km ở Vịnh Mexico.

Tiểu hành tinh Chicxulub khi đó đã gây nên sự kiện tuyệt chủng của loài khủng long và 75% sự sống trên trái đất.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra bằng chứng về trận sóng thần khổng lồ này sau khi phân tích lõi từ hơn 100 địa điểm trên toàn thế giới và xây dựng các mô hình kỹ thuật số về những con sóng quái dị sau vụ va chạm của tiểu hành tinh Chicxulub ở Bán đảo Yucatán của Mexico.

Molly Range - tác giả chính của công trình nghiên cứu nói trên và cũng là người đã thực hiện nghiên cứu mô hình hóa cho luận án thạc sĩ tại Khoa Trái đất và Khoa học Môi trường thuộc Đại học Michigan, cho biết: “Trận sóng thần này đủ mạnh để làm xáo trộn và xói mòn trầm tích ở các lưu vực đại dương trên nửa quả địa cầu”.

Kết quả nghiên cứu về trận sóng thần cao hàng km này đã được công bố trực tuyến hôm thứ Ba (4/10) trên Tạp chí AGU Advances. Trước đó, công trình khoa học cũng đã được trình bày tại cuộc họp thường niên của Liên minh Địa vật lý Hoa Kỳ năm 2019.

Vụ va chạm của Chicxulub được cho là đã xóa sổ gần như tất cả các loài khủng long. Nguồn: NASA

Dựa trên những phát hiện trước đó, nhóm nghiên cứu của Molly Range đã mô hình hóa một tiểu hành tinh có chiều ngang 8,7 dặm (14 km) và phóng đi với tốc độ 27.000 dặm/giờ (43.500 km/h), tức gấp 35 lần vận tốc âm thanh khi nó lao vào Trái Đất.

Hậu quả của vụ va chạm đã giết chết nhiều loài sinh vật sống, khiến khủng long bị tuyệt chủng và khoảng 3/4 số loài động thực vật trên Trái Đất bị xóa sổ.

Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng năng lượng ban đầu từ vụ va chạm gây sóng thần lớn hơn tới 30.000 lần so với năng lượng từ trận động đất ở Ấn Độ Dương tháng 12/2004 khiến hơn 230.000 người thiệt mạng.

Khi tiểu hành tinh Chicxulub va chạm với Trái Đất, nó đã tạo ra một miệng hố rộng 62 dặm (100 km) và phun lên bầu khí quyển một đám mây bụi dày đặc.

Chỉ 2,5 phút sau khi vụ va chạm diễn ra, khối lượng vật chất bị đẩy ra ngoài đã tạo thành một bức tường nước gây ra làn sóng cao 2,8 dặm (4,5 km) rồi đổ sụp xuống Trái Đất.

Trong khoảng thời gian 10 phút, một đợt sóng thần cao 0,93 dặm (1,5 km) cách nơi xảy ra va chạm khoảng 137 dặm (220 km) đã quét qua vịnh Mexico từ tất cả các hướng. Một giờ sau cú va chạm, sóng thần đã rời Vịnh Mexico và lao vào Bắc Đại Tây Dương.

Bốn giờ sau vụ va chạm, sóng thần đã đi qua vùng biển Trung Mỹ - tuyến đường ngăn cách Bắc Mỹ với Nam Mỹ vào thời điểm đó, và vào Thái Bình Dương.

Một ngày sau vụ va chạm của tiểu hành tinh, các con sóng đã đi qua hầu hết Thái Bình Dương và Đại Tây Dương, tiến vào Ấn Độ Dương từ cả hai phía, và tiếp cận hầu hết các đường bờ biển trên thế giới 48 giờ sau vụ va chạm.

Sóng thần lan rộng khắp hành tinh trong vòng hai ngày (màu đỏ sẫm nhất tượng trưng cho những con sóng cao nhất). Nguồn: AGU Advances

Sức mạnh của sóng thần

Sau vụ tác động, sóng thần chủ yếu tỏa ra phía Đông và Đông Bắc, đổ ra Bắc Đại Tây Dương, cũng như về phía Tây Nam qua đường biển Trung Mỹ đổ vào Nam Thái Bình Dương.

Nước biển di chuyển nhanh đến mức có thể vượt quá 0,4 dặm/giờ (0,6 km/h), một tốc độ có thể làm xói mòn lớp trầm tích hạt mịn của đáy đại dương.

Theo mô hình của nhóm nghiên cứu, những khu vực khác, về cơ bản, đã thoát khỏi tác động từ sức mạnh của trận sóng thần gồm có Nam Đại Tây Dương, Bắc Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương và vùng biển bây giờ là Địa Trung Hải.

Mô phỏng của họ cho thấy tốc độ di chuyển của nước biển ở những khu vực này nhỏ hơn ngưỡng 0,4 dặm/giờ.

Nhóm nghiên cứu thậm chí còn tìm thấy những mỏm đá nhô ra ngoài - hoặc những mỏ đá lộ thiên - từ sự kiện va chạm trên các hòn đảo phía Bắc và phía Nam New Zealand, địa điểm cách miệng hố Chicxulub ở Mexico hơn 7.500 dặm (12.000 km).

Ban đầu, các nhà khoa học cho rằng những mỏm đá này là từ hoạt động kiến tạo địa phương. Tuy nhiên, dựa vào độ tuổi và vị trí của chúng trong lộ trình được mô phỏng của sóng thần, các nhà nghiên cứu nhận định đó là hệ quả từ những đợt sóng lớn do tiểu hành tinh gây ra.

Tú Anh