Sự lãnh đạo của Đảng - Nhân tố quyết định trong xây dựng nông thôn mới. Bài 2: 'Quả ngọt' từ những chủ trương đúng

Xã Triệu Lăng, huyện Triệu Phong đón nhận bằng công nhận đạt chuẩn NTM- Ảnh: L.N

Vùng quê đáng sống dần được hình thành

Đến xã Triệu Lăng, huyện Triệu Phong những ngày này, chúng tôi cảm nhận được niềm vui của người dân vùng biển khi xã đạt chuẩn NTM. Ông Đặng Thanh Bình, Thôn 1 cho hay: “Giấc mơ quê hương khởi sắc sau hơn một thập kỷ đã thành hiện thực. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự chung sức đồng lòng của Nhân dân, chương trình xây dựng NTM đã khoác lên xã bãi ngang Triệu Lăng một “tấm áo mới”. Được góp phần nhỏ bé của mình vào quá trình xây dựng NTM, chứng kiến sự đổi thay từng ngày trên quê hương là niềm vui, niềm tự hào của những người con được sinh ra và lớn lên trên xã vùng biển Triệu Lăng”.

Chia sẻ niềm vui với chúng tôi, Chủ tịch UBND xã Triệu Lăng Đặng Quang Hải thông tin: “Khi thực hiện chương trình xây dựng NTM, cơ sở hạ tầng trên địa bàn chưa đáp ứng được nhu cầu sản xuất và dân sinh, ngành nghề chưa phát triển, thu nhập bình quân đầu người mới đạt 10,9 triệu đồng/người/năm, đời sống Nhân dân còn gặp nhiều khó khăn. Tỉ lệ hộ nghèo chiếm 25,5%; cơ sở vật chất về văn hóa, giáo dục, y tế còn nhiều thiếu thốn; môi trường rác thải và ô nhiễm chưa được giải quyết...

Kết quả rà soát đến tháng 6/2012, xã Triệu Lăng chỉ đạt 5/19 tiêu chí. Thực hiện chương trình xây dựng NTM đã mang lại diện mạo mới cho xã vùng biển này. Đời sống vật chất, tinh thần của người dân không ngừng cải thiện, nâng cao; thu nhập bình quân đầu người năm 2022 đạt trên 55,7 triệu đồng/ người/năm; các ngành nghề phát triển mạnh, tỉ lệ hộ nghèo giảm còn 4,28%. Hệ thống cơ sở hạ tầng được đầu tư khá đồng bộ. Trên 97% người dân hài lòng với kết quả xây dựng NTM tại địa phương”.

Diện mạo nông thôn ngày càng đổi mới, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng lên, nhiều vùng nông thôn đang trở thành những miền quê đáng sống, đó chính là kết quả của sự nỗ lực không ngừng của cấp ủy đảng, chính quyền và sự đồng thuận của Nhân dân trên địa bàn tỉnh trong xây dựng NTM. Năm 2011, Quảng Trị triển khai chương trình xây dựng NTM từ xuất phát điểm thấp, tiêu chí bình quân mới đạt 3,6 tiêu chí/xã, toàn tỉnh có đến 78 xã đạt dưới 5 tiêu chí, thấp hơn bình quân chung của cả nước.

Với nguồn lực của tỉnh còn hạn chế, đời sống người dân còn nhiều khó khăn, nên việc hoàn thành các mục tiêu của trung ương đề ra thực sự là trọng trách nặng nề, nhiều gian khó. Song, xác định xây dựng NTM là chủ trương đúng đắn, có tính nhân văn sâu sắc, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Quảng Trị đã quyết tâm cao trong chỉ đạo điều hành, tổ chức và tham gia thực hiện. Đặc biệt, vai trò của người đứng đầu cấp ủy các cấp ngày càng được coi trọng và thể hiện rõ trong thực hiện chương trình xây dựng NTM.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã có chủ trương thực hiện “Ngày Thứ 7 vì nông thôn mới”, thành lập các tổ công tác do các đồng chí ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy làm trưởng đoàn hằng tuần về với cơ sở, nhất là những địa phương khó khăn để đôn đốc, chỉ đạo, kịp thời tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn trong xây dựng NTM... Cùng với đó, công tác kiểm tra, giám sát triển khai các cơ chế, chính sách, quản lý, điều hành, thực hiện quy chế dân chủ, huy động sức dân được thực hiện nghiêm túc.

Mô hình vườn mẫu tại huyện Cam Lộ đem lại thu nhập cao cho người dân - Ảnh: L.N

Thông tin thêm về những kết quả đạt được trong thực hiện chương trình xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh, Phó Chánh Văn phòng Điều phối NTM tỉnh Trần Trọng Tuấn cho hay: “Đến thời điểm này, chương trình xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh đạt được nhiều kết quả quan trọng. Kết cấu hạ tầng KT-XH từng bước được đầu tư đồng bộ; nhận thức về xây dựng NTM, về bảo vệ môi trường được nâng cao; cách thức tổ chức sản xuất của người dân được thay đổi; bản sắc văn hóa dân tộc được gìn giữ và phát huy; tình làng, nghĩa xóm ngày càng gắn kết; tình hình an ninh trật tự được giữ vững, đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng lên.

Xây dựng NTM đã trở thành phong trào thi đua sôi nổi, được các cấp ủy đảng, chính quyền xem đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm; được cả hệ thống chính trị và mọi tầng lớp nhân dân đồng tình, hưởng ứng và tích cực tham gia. Kết quả thực hiện chương trình xây dựng NTM cơ bản đạt được lộ trình của tỉnh đề ra; ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất, đáp ứng tốt hơn sự hài lòng của người dân.

Toàn tỉnh hiện có 69/101 xã đạt chuẩn NTM (chiếm 68,3%), bình quân tiêu chí toàn tỉnh là 14,5 tiêu chí/xã (tăng 0,4 tiêu chí/ xã so với cuối năm 2022); có 45 thôn đạt chuẩn thôn NTM kiểu mẫu; có 24 vườn hộ gia đình được công nhận vườn mẫu NTM; 1 huyện đạt chuẩn NTM. Chương trình mỗi xã một sản phẩm OCOP đã có 115 sản phẩm được công nhận, trong đó có 42 sản phẩm 4 sao và 73 sản phẩm 3 sao”.

Vẫn còn một số chi bộ chưa chú trọng chỉ đạo xây dựng NTM

Trong câu chuyện với chúng tôi, cùng với những kết quả đạt được trong xây dựng NTM, cũng như vai trò của cấp ủy đảng trong lãnh đạo thực hiện chương trình xây dựng NTM trên địa bàn, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Hướng Hiệp Hồ Văn Sinh trăn trở: “Vẫn còn một số chi bộ chưa chú trọng đến công tác chỉ đạo thực hiện chương trình xây dựng NTM. Một bộ phận nhỏ đảng viên tại các thôn, bản vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự đầu tư của Nhà nước, chưa thực sự hăng hái, chủ động tham gia các hoạt động xây dựng NTM tại địa phương, vai trò của một số đảng viên chưa được phát huy rõ nét. Do vậy, kết quả đem lại trong thực hiện chương trình xây dựng NTM tại một số thôn, bản trên địa bàn xã chưa cao, đời sống của người dân vẫn còn khó khăn”.

Chi bộ thôn Gia Giã hiện có 30 đảng viên. Dưới sự chỉ đạo của các cấp ủy đảng, người dân trong thôn đã biết phát huy tiềm năng, lợi thế sẵn có để trồng lúa nước, trồng rừng, chăn nuôi, xây dựng cuộc sống ngày càng ổn định. Trong xây dựng NTM, thông qua việc tuyên truyền, vận động, nhận thức của người dân đã thay đổi rõ nét, bà con tích cực tham gia hiến đất làm đường giao thông nông thôn, đến nay toàn thôn có trên 90% đường được bê tông hóa.

Tuy nhiên, theo chia sẻ của Bí thư Chi bộ thôn Gia Giã Hồ Văn Quang: “Một số đảng viên của chi bộ vẫn chưa thực sự gương mẫu trong xây dựng NTM, chưa mạnh dạn trong phát triển kinh tế gia đình, chủ yếu làm đủ ăn trước mắt, không tính đến lâu dài... Nguyên nhân của tình trạng này một phần do trình độ dân trí của một bộ phận đảng viên và người dân còn thấp, nhận thức về chương trình xây dựng NTM còn hạn chế; vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước”.

Trao đổi thêm về những khó khăn trong thực hiện chương trình xây dựng NTM, Bí thư Huyện ủy Gio Linh Trần Văn Quảng cho hay: “Vị trí, vai trò của người đứng đầu ở một số cấp ủy tại huyện Gio Linh vẫn chưa thể hiện rõ. Một số cấp ủy đảng chưa toàn tâm, toàn ý trong việc tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chương trình xây dựng NTM.

Đối với xã vùng khó Linh Trường, nơi có đa số người dân là đồng bào dân tộc Vân Kiều, xuất phát điểm thấp, công tác quản lý còn lỏng lẻo nên kết quả thực hiện chương trình xây dựng NTM chưa cao. Việc thực hiện các tiêu chí về thu nhập, hộ nghèo, tổ chức sản xuất còn gặp nhiều khó khăn. Để khắc phục những hạn chế đó, huyện Gio Linh đã có giải pháp tháo gỡ cụ thể, toàn huyện quyết tâm đoàn kết, chung tay cùng Linh Trường gỡ khó để địa phương sớm về đích NTM theo lộ trình đề ra”.

Với một tỉnh còn nhiều khó khăn như Quảng Trị, những kết quả đạt được trong chương trình xây dựng NTM đến thời điểm này là không hề nhỏ. Đó chính là động lực, nền tảng quan trọng để tỉnh tiếp tục gặt hái được nhiều thành công hơn nữa trên chặng đường xây dựng NTM những năm tiếp theo.

Tuy nhiên, thẳng thắn nhìn nhận rằng, đi đôi với kết quả đạt được, vẫn còn đó những khó khăn cần khắc phục. Đó là kết quả xây dựng NTM còn chênh lệch giữa các vùng miền, trong khi ở đồng bằng nhiều xã đã chuyển sang giai đoạn xây dựng xã NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu thì ở miền núi, nhiều xã còn đạt dưới 7 tiêu chí.

Nguồn lực huy động tại chỗ ở một số địa phương gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là nguồn vốn từ quỹ đất và đóng góp của Nhân dân. Công tác lồng ghép nguồn vốn từ các chương trình mục tiêu quốc gia chưa thực sự đồng bộ, thống nhất. Một số địa phương còn chủ quan, thiếu quyết liệt trong việc duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí, một số địa phương đã đạt chuẩn có dấu hiệu bằng lòng, thỏa mãn với kết quả đạt được.

Bên cạnh đó, việc áp vào bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025 cũng gây nhiều khó khăn cho các xã, bởi bộ tiêu chí mới có nhiều tiêu chí, chỉ tiêu quy định mức độ đạt chuẩn khá cao, một số tiêu chí chưa phù hợp với thực tế của các địa phương. Do vậy, tính đến nay toàn tỉnh có 47/69 xã đã được công nhận NTM bị giảm tiêu chí. Các tiêu chí bị giảm nhiều nhất gồm quy hoạch, tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn, y tế, môi trường và an toàn thực phẩm. Riêng đối với 2 huyện miền núi, ngoài các tiêu chí trên, các tiêu chí bị giảm nhiều nhất còn có tiêu chí nhà ở, thu nhập, nghèo đa chiều và QP-AN.

Chẳng hạn như tại huyện Đakrông, theo kết quả đánh giá hiện trạng xây dựng NTM 6 tháng đầu năm 2023, toàn huyện đạt 113 tiêu chí, giảm 2 tiêu chí so với cuối năm 2022. Nguyên nhân do công tác chỉ đạo triển khai và thực hiện theo bộ tiêu chí xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 tăng mức độ đạt chuẩn so với giai đoạn trước. Các địa phương vẫn còn lúng túng trong khâu thực hiện, nhiều chỉ tiêu bị rớt sau khi rà soát, đánh giá, trong khi đó nguồn lực mới được bố trí thực hiện các nội dung nên chưa phát huy hiệu quả.

Việc triển khai thực hiện chương trình xây dựng NTM trong giai đoạn hiện nay đặt ra yêu cầu cao hơn, vì vậy cần sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các cấp ủy đảng, sự nỗ lực và quyết tâm lớn của các cấp, ngành và sự chung sức đồng lòng của Nhân dân.

Lệ Như

Bài 3: Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng trong xây dựng nông thôn mới