Sửa 3 luật ngành giáo dục: Thúc đẩy tự chủ, đảm bảo bình đẳng công - tư

Hôm nay (20/5), Cơ quan Thường trực Hội đồng Quốc gia giáo dục và phát triển nhân lực tổ chức phiên họp xin ý kiến về việc sửa đổi Luật Giáo dục, Luật Giáo dục Đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp.

Xây dựng luật dựa trên nguyên tắc bình đẳng công tư

Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, việc sửa 3 luật liên quan đến giáo dục xuất phát từ những yêu cầu mới của Bộ Chính trị, Ban bí thư, Chính phủ đối với ngành giáo dục.

Theo Bộ trưởng, việc sửa các luật nêu trên nhằm tạo điều kiện pháp lý để giáo dục và đạo tạo phát triển với một tốc độ nhanh nhất, có tính định hướng cao.

"Đứng trước những cơ hội mới, yêu cầu mới, sự đầu tư mới, nếu giáo dục đào tạo không bứt phá với một tốc độ rất nhanh thì chúng ta sẽ không hoàn thành trách nhiệm của mình trước đất nước", Bộ trưởng đánh giá.

Nhấn mạnh yêu cầu đảm bảo bình đẳng giữa hệ thống giáo dục công và hệ thống giáo dục tư khi sửa các luật, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng cho rằng, bình đẳng không có nghĩa là "công làm gì thì tư làm đấy và tư muốn làm gì thì công cũng muốn làm đấy".

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn.

Bình đẳng giữa công và tư ở đây là bình đẳng trong quyền tham gia đối với giáo dục, bình đẳng về vai trò trong hệ thống, bình đẳng trong tiếp cận về đất đai, thuế, đặt hàng, giao nhiệm vụ…

Tiếp tục nhấn mạnh "tinh thần là phân cấp mạnh hơn bao giờ hết", Bộ trưởng Bộ GD&ĐT cho rằng, các dự án luật phải được thiết kế để việc tự chủ của các cơ sở giáo dục phải thực chất và công tác quản lý nhà nước phải hiệu lực, hiệu quả.

Để làm được việc này, theo Bộ trưởng phải kiên quyết nắm cái cần nắm và dứt khoát buông cái phải buông, nhưng cũng tránh xu hướng từ chỗ nắm hết mọi thứ rồi lại chuyển sang buông sạch sẽ mọi điều.

Để quản lý Nhà nước trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo thực sự hiệu lực, hiệu quả, Bộ trưởng cho rằng, chỉ cần giữ một vài quyền nhưng là quyền có tính chất mấu chốt, với chế tài mạnh, đủ sức răn đe vi phạm như hạn chế một số quyền của đơn vị vi phạm, thậm chí đóng cửa trường trong trường hợp cần thiết.

4 định hướng lớn trong quá trình điều chỉnh luật

Thảo luật tại phiên họp, ông Dương Quý Sỹ - Chủ tịch Hội đồng trường, Trường Cao đẳng Y tế Lâm Đồng đề nghị cụ thể hóa chính sách tài chính để thu hút người học trong các lĩnh vực đặc thù; có quy định về cơ chế phối hợp "3 nhà (nhà trường, nhà nước, nhà doanh nghiệp), trách nhiệm của địa phương trong GDNN; có quy định về liên thông trong 8 bậc thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.

Về mô hình đại học trong đại học, PGS.TS Hồ Xuân Năng - Chủ tịch Hội đồng Đại học Phenikaa, cho rằng đây không phải là vấn đề mà bản chất là quản trị mô hình đó như thế nào cho hiệu quả.

Để đảm bảo bình đẳng công – tư, ông Năng cho rằng, luật cần quy định để các cơ sở giáo dục đại học tư thục cũng có thể có mô hình này.

Bộ GD&ĐT đang bổ sung, sử đổi nhưng bộ luật lớn của ngành.

Ở một góc tiếp cận khác, TS Lê Trường Tùng - Chủ tịch Hội đồng trường, Trường Đại học FPT, đề nghị có quy định cho phép học sinh tự do thi tốt nghiệp THPT để mở đường cho sự phát triển của homeschooling (giáo dục tại nhà) và các hình thức giáo dục khác.

Đề cập đến quy định về bỏ hội đồng trường ở các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông công lập, nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Hữu Độ đề nghị ban soạn thảo dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục làm rõ hơn những mặt được và chưa được của thiết chế này.

Trong khi đó, TSKH Phạm Đỗ Nhật Tiến - nguyên Trợ lý Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, cho rằng Hội đồng trường phải là một thiết chế bắt buộc nếu cơ sở giáo dục được giao quyền tự chủ. Về GDNN, ông Tiến đặt vấn đề: "GDNN có giới hạn trong trung học nghề và cao hay không?".

Khẳng định điều này đúng trong hiện tại nhưng có thể không còn đúng trong thời gian tới, khi GDNN có thể đến trình độ đại học (như nhiều nước trên thế giới), ông Tiến đề nghị cần có quy định "mềm" cho vấn đề này để tránh phải sửa luật sau này.

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc.

Phát biểu tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc đề nghị các ban soạn thảo nghiên cứu kỹ các ý kiến của các đại biểu để tiếp thu, giải trình đầy đủ, đồng thời đề nghị các đại biểu tiếp tục nghiên cứu, góp ý đối với 3 dự án luật trong thời gian tới.

Đối với các vấn đề khó, phức tạp, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc đề nghị, việc nghiên cứu, đóng góp ý kiến cần dựa trên 4 khía cạnh, đó là: Chủ trương của Đảng, Nhà nước; thực tiễn của Việt Nam; kinh nghiệm quốc tế, nhất là kinh nghiệm của các nước phát triển; các bằng chứng về mặt khoa học giáo dục.

Nguyễn Hoa Trà