Sửa đề xuất nam giới có 2 con đẻ, không có vợ được ưu tiên mua nhà ở xã hội

Ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số tại buổi cung cấp thông tin cho báo chí ngày 7/11

Ngày 7/11, tại buổi cung cấp thông tin báo chí về dự thảo Luật Dân số, trước câu hỏi về sự cần thiết của một Luật Dân số riêng biệt khi đã có hơn 50 luật khác điều chỉnh vấn đề này, đại diện Cục Dân số đã làm rõ mục tiêu xây dựng Luật lần này, nhấn mạnh sự thay đổi chiến lược mang tính thời đại.

Ông Phạm Vũ Hoàng, Phó Cục trưởng Cục Dân số, cho biết: "Luật Dân số ra đời để thiết lập một khung quy định thống nhất, với mục tiêu cốt lõi là duy trì mức sinh thay thế bền vững. Đây là chính sách mang tính nhân văn, giúp điều chỉnh sự chênh lệch mức sinh giữa các vùng miền, phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội".

Đặc biệt, ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số, nhấn mạnh sự chuyển đổi căn bản trong công tác dân số Việt Nam: "Trước đây, công tác dân số chủ yếu là kế hoạch hóa gia đình. Giờ đây, đã là Kế hoạch hóa gia đình và Phát triển. Công việc khác, người làm dân số cũng khác. Chúng tôi xây dựng Luật này xoay quanh bốn chính sách lớn: Duy trì mức sinh thay thế, Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, Thích ứng với già hóa dân số và Nâng cao chất lượng dân số.

Mặc dù trên thế giới chưa có quốc gia nào có Luật Dân số toàn diện như chúng ta đang xây dựng, chúng tôi mong có sự đồng hành để công tác dân số được quan tâm hơn".

Chính sách khuyến sinh: Thêm tiêu chí chứ không mở rộng đối tượng

Chính sách duy trì mức sinh thay thế được thể hiện rõ tại Điều 13 của Dự thảo, là trọng tâm giải quyết vấn đề mức sinh trung bình toàn quốc đang giảm (chỉ còn khoảng 1,91 con/phụ nữ năm 2024, thấp nhất trong lịch sử). Các giải pháp khuyến sinh được đưa ra không chỉ dừng lại ở hỗ trợ tài chính mà còn tập trung vào giải quyết gánh nặng an sinh và nhà ở.

Theo đó, chính sách ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội cho các gia đình sinh đủ hai con được coi là biện pháp đột phá, nhằm giải quyết áp lực tài chính lớn nhất cho các cặp vợ chồng trẻ.

Bác sĩ Đặng Quỳnh Thư, Phòng Quy mô dân số, Cục Dân số giải trình tại buổi làm việc

Làm rõ về cơ chế áp dụng, bác sĩ Đặng Quỳnh Thư, Phòng Quy mô dân số, Cục Dân số giải trình: "Mục tiêu đặt ra là góp phần làm chậm quá trình già hóa dân số. Chúng tôi giữ nguyên 12 đối tượng ưu tiên hiện hành theo Luật Nhà ở, chỉ bổ sung thêm tiêu chí ưu tiên (phụ nữ sinh đủ 2 con) vào danh sách đó. Việc này sẽ không làm ảnh hưởng tới nguồn lực thực tế dành cho người thu nhập thấp khác, đồng thời ưu tiên áp dụng tại các địa phương có mức sinh thấp (ví dụ TPHCM)".

Liên quan tới đối tượng nam giới, ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số, bổ sung: "Ban soạn thảo đã điều chỉnh dự thảo mới nhất để tránh khoảng trống pháp lý, theo đó quy định ưu tiên chỉ áp dụng cho "nam giới có 2 con nhưng vợ đã chết" và cân nhắc bỏ quy định về "nam giới có 2 con không có vợ" (do ly hôn)".

Bên cạnh nhà ở, Dự thảo luật còn đề xuất các giải pháp hỗ trợ thiết thực khác:

Thời gian nghỉ: Tăng thêm 01 tháng nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai cho phụ nữ; nam giới có vợ sinh con thứ hai được nghỉ thêm 05 ngày làm việc.

Hỗ trợ tài chính trực tiếp: Áp dụng đối với phụ nữ dân tộc thiểu số rất ít người, phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp, hoặc phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi (nhằm khuyến khích sinh con sớm).

Trách nhiệm địa phương: Tăng cường phân cấp cho chính quyền cấp tỉnh căn cứ điều kiện kinh tế - xã hội để chủ động lựa chọn và bố trí ngân sách, mở rộng các phúc lợi xã hội (như giảm học phí, ưu tiên dịch vụ giữ trẻ) cho gia đình sinh đủ hai con, đảm bảo tính linh hoạt và hiệu quả chính sách theo từng vùng.

Hiện ban soạn thảo Dự thảo Luật Dân số đang tiếp tục tiếp thu ý kiến và chỉnh sửa để kịp thời trình lên Quốc hội. Dự kiến Dự thảo Luật Dân số sẽ tiếp tục được Quốc thảo luận tại hội trường vào ngày 10/11 tới đây.

Bài: Kim Thanh, Ảnh: Trần Minh