Sửa Luật Doanh nghiệp, hạn chế tình trạng phát hành trái phiếu riêng lẻ tràn lan, trục lợi

Sáng 9/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp.

Hai phương án về hệ số nợ phải trả đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ

Dự thảo luật sau khi tiếp thu quy định công ty không phải công ty đại chúng phát hành trái phiếu riêng lẻ phải đáp ứng điều kiện về tỷ lệ nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu (bao gồm cả giá trị trái phiếu dự kiến phát hành) không vượt quá 5 lần. Đây là nội dung nhận được nhiều ý kiến góp ý của đại biểu Quốc hội.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, việc bổ sung quy định về điều kiện hệ số nợ phải trả đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ (trái phiếu doanh nghiệp) là nhằm tăng năng lực về tài chính đối với doanh nghiệp phát hành, hạn chế những rủi ro thanh toán trái phiếu doanh nghiệp đối với cả doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư. Giá trị trái phiếu dự kiến phát hành không quá 5 lần vốn chủ sở hữu về cơ bản không ảnh hưởng việc huy động vốn phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh, phục vụ mục tiêu tăng trưởng kinh tế.

"Phương án này phù hợp với quy định tại khoản 5 Điều 129 của Luật Doanh nghiệp năm 2020 khi giao Chính phủ quy định chi tiết về loại trái phiếu, hồ sơ, trình tự, thủ tục phát hành và giao dịch trái phiếu riêng lẻ; công bố thông tin; phát hành trái phiếu ra thị trường quốc tế và không giao Chính phủ hướng dẫn về điều kiện phát hành", ông nói.

Qua thẩm tra, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính (UBKTTC) nhận thấy, việc quy định các điều kiện phát hành trái phiếu doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ lưỡng theo hướng nâng cao chất lượng trái phiếu doanh nghiệp, tăng cường minh bạch, kiểm soát, rủi ro, đáp ứng nhu cầu tiếp cận nguồn cung vốn cho doanh nghiệp.

Chủ nhiệm UBKTTC Phan Văn Mãi.

"Đa số những vấn đề phát sinh về thanh toán trái phiếu riêng lẻ diễn ra trong thời gian vừa qua đều liên quan đến nhóm doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, là đối tượng được loại trừ tại dự thảo luật. Việc quy định tại luật mức tỷ lệ cụ thể là 5 lần khó bảo đảm tính linh hoạt trong điều hành đáp ứng nhu cầu thực tiễn, trong khi đó, nội dung tương tự tại các pháp luật chuyên ngành đều đang được quy định chi tiết tại các văn bản dưới luật" - Chủ nhiệm UBKTTC Phan Văn Mãi nêu quan điểm.

Vì thế, Thường trực UBKTTC báo cáo 2 phương án:
Phương án 1, đề nghị tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, đề nghị quy định theo hướng điều kiện về hệ số nợ, giá trị phát hành trên vốn chủ sở hữu để phát hành trái phiếu riêng lẻ của doanh nghiệp thực hiện theo quy định của Chính phủ, phù hợp với yêu cầu quản lý, phát triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ, theo ngành, nghề, lĩnh vực cụ thể và mức độ tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp.

Phương án 2, nhất trí với quy định tại dự thảo luật về tỷ lệ nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu là 5 lần. Đề nghị tiếp tục rà soát, chỉnh lý kỹ thuật để bảo đảm cụ thể áp dụng đối với điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ của các đối tượng được loại trừ.

Tỷ lệ nợ 5 lần có ảnh hưởng công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ?

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn tán thành với nhận định trong báo cáo của Chính phủ, trái phiếu riêng lẻ là một sản phẩm tài chính rủi ro, người mua trái phiếu tự mình đánh giá mức độ rủi ro, chịu trách nhiệm về rủi ro khi mua trái phiếu.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn.

"Vừa qua, thực tế đã xảy ra các vụ việc vi phạm pháp luật về trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, doanh nghiệp phát hành trái phiếu, cổ phiếu tràn lan và sự buông lỏng quản lý của Nhà nước, cũng như những kẽ hở pháp luật, dẫn đến doanh nghiệp không trả được nợ gốc, lãi trái phiếu đầy đủ, đúng hạn, nhà đầu tư trái phiếu có khiếu kiện, Nhà nước phải có biện pháp can thiệp...", Chủ tịch Quốc hội dẫn chứng.

Từ đó, việc xác định điều kiện, hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu đối với doanh nghiệp trái phiếu riêng lẻ là biện pháp phòng ngừa từ sớm, khắc phục tình trạng nêu trên, góp phần nâng cao chất lượng trái phiếu doanh nghiệp, như yêu cầu đặt ra tại Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị là hoàn thiện quy định về trái phiếu doanh nghiệp để nâng chất lượng, mở rộng kênh huy động vốn ổn định, chi phí thấp cho kinh tế tư nhân.

Mức tỷ lệ không vượt quá 5 lần được đề xuất trên cơ sở tổng hợp, tiếp thu ý kiến các bộ, ngành. Chính phủ khẳng định, về cơ bản tỷ lệ nêu trên không ảnh hưởng đến việc huy động vốn phục vụ sản xuất kinh doanh. "Đề nghị Chính phủ làm rõ quy định tỷ lệ này trong luật có ảnh hưởng đến công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành của Chính phủ hay không? Phương án quy định ngay trong luật hay giao Chính phủ quy định chi tiết sẽ tối ưu hơn? Chúng ta chưa quy định trong đây, chưa đánh giá tác động thì luật giao Chính phủ chịu trách nhiệm ban hành hướng dẫn", Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh.

Giải trình thêm vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, tới đây sẽ trình Chính phủ ban hành nghị định liên quan đến Luật Chứng khoán, trong đó có điều khoản về phát hành trái phiếu riêng lẻ không quá 5 lần vốn chủ sở hữu. Theo ông, chỉ riêng nội dung này, Chính phủ đã xin ý kiến, làm việc rất nhiều lần với các cơ quan hữu quan trong suốt một năm qua.

Liên quan đến quy định mức tỷ lệ 5 lần hay bao nhiêu cho phù hợp, hiện mỗi nước có quy định khác nhau, có nước quy định 3 lần, có nước lại 5 lần... Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng, quy định này nhằm đảm bảo tất cả doanh nghiệp có nhu cầu huy động nguồn vốn, hoạt động minh bạch, trung thực thì có điều kiện tiếp tục phát hành trái phiếu để huy động nguồn vốn. Ngược lại, quy định này cũng sẽ hạn chế, loại bỏ doanh nghiệp không trung thực, lợi dụng quy định phát hành trái phiếu riêng lẻ để trục lợi - thời gian vừa qua, đã có nhiều trường hợp xảy ra. Do vậy, ông mong muốn đưa vào luật quy định với mức 5 lần như dự thảo.

Quỳnh Vinh