Sửa Luật Xây dựng: Cần đẩy mạnh phân cấp và chuyển đổi số

Làm rõ phân cấp, quy trách nhiệm cụ thể

Luật Xây dựng năm 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2020) đã góp phần tháo gỡ nhiều khó khăn trong hoạt động xây dựng. Tuy nhiên, qua thực tiễn thi hành, luật vẫn bộc lộ nhiều bất cập, vướng mắc, đặc biệt là sự chồng chéo với các luật khác, thủ tục hành chính còn rườm rà.

Thống nhất cao với sự cần thiết phải sửa đổi Luật Xây dựng, đại biểu Nguyễn Thị Yến (đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) cho rằng, việc sửa đổi Luật Xây dựng trong kỳ họp này để đồng bộ hóa với các văn bản pháp luật khác, phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp đang được triển khai và các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia.

Một trong những vấn đề được các đại biểu quan tâm nhất là việc phân cấp, phân quyền và quy định rõ trách nhiệm của các chủ thể.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến đề nghị cần phân định rõ các loại dự án để có cơ chế phân cấp, phân quyền phù hợp, đồng thời quy định rõ trách nhiệm của từng cấp khi được giao quyền. Bà cũng đề xuất sáp nhập các tổ thẩm định, tư vấn để giảm bớt thủ tục và xác định rõ trách nhiệm khi có sai sót xảy ra.

"Trước đây có quá nhiều đơn vị thẩm định, tư vấn nên khi xảy ra sự cố, rất khó quy trách nhiệm", bà Yến phân tích.

Ảnh minh họa.

Về cấp phép xây dựng, cần có quy định cụ thể hơn, đặc biệt là cơ chế phối hợp giữa các cấp chính quyền. Có những công trình do cấp tỉnh cấp phép nhưng địa phương lại không hề hay biết, dẫn đến khó khăn trong quản lý. Cần có cơ chế thông tin bắt buộc đến chính quyền địa phương để họ thực hiện trách nhiệm quản lý địa bàn

Đại biểu cũng yêu cầu chế tài mạnh hơn đối với các đơn vị tư vấn, thiết kế, giám sát. "Nếu thiết kế không bảo đảm, nhà thầu tư vấn phải bị xử lý trách nhiệm, thậm chí phải bồi thường. Trách nhiệm của chủ đầu tư trong việc quản lý cũng cần được quy định rõ ràng", bà Yến nhấn mạnh.

Hướng tới luật khung, tăng cường ứng dụng công nghệ

Từ thực tiễn của một đô thị lớn, đại biểu Nguyễn Thị Lệ (đoàn TP Hồ Chí Minh), cho rằng Luật Xây dựng nên là một "luật khung", chỉ điều chỉnh các vấn đề kỹ thuật, còn các thủ tục về đầu tư, đất đai, quy hoạch nên tuân thủ theo luật chuyên ngành để tránh chồng chéo. Bà đề nghị cần bổ sung nguyên tắc "số hóa và dữ liệu mở", yêu cầu mọi quy trình, hồ sơ phải được thực hiện qua hệ thống điện tử, đồng thời kết nối cơ sở dữ liệu xây dựng với các cơ sở dữ liệu khác như đất đai, quy hoạch, dân cư.

Bà Lệ cũng kiến nghị cần chuyển mạnh sang cơ chế hậu kiểm, chỉ giữ tiền kiểm đối với các công trình lớn, có ảnh hưởng đến an toàn cộng đồng. "Hiện nay, cơ quan quản lý can thiệp quá sâu gây chậm trễ. Một số dự án ở TP Hồ Chí Minh phải chỉnh sửa thiết kế nhiều lần do cách hiểu khác nhau", đại biểu nêu.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) đề xuất sửa đổi một cách toàn diện các quy định nền tảng của luật để tăng cường tính chặt chẽ và hiệu quả. Ông kiến nghị bổ sung nguyên tắc "thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến, công nghệ số và chuyển đổi số" vào luật để tạo cơ sở pháp lý cho việc hiện đại hóa ngành xây dựng.

Về các hành vi bị nghiêm cấm, ông Hùng đề nghị bổ sung ngay từ đầu hành vi "xây dựng công trình không phù hợp với quy hoạch" vì đây là vi phạm gốc rễ, gây phá vỡ định hướng phát triển không gian. Đồng thời làm rõ các quy định cấm liên quan đến việc sử dụng vật liệu xây dựng không bảo đảm chất lượng, tự ý thay đổi kết cấu chịu lực, và hành vi cung cấp thông tin, tài liệu giả mạo trong hồ sơ.

"Việc sửa đổi, bổ sung các nội dung này là để tăng cường tính chặt chẽ, đầy đủ của pháp luật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và bảo đảm sự minh bạch, an toàn trong hoạt động đầu tư xây dựng", đại biểu nhìn nhận.

Minh Thu