Sức khỏe suy giảm do bệnh nặng lâu ngày, tôi có được xin nghỉ hưu sớm?

Anh Nguyễn Văn Thái (sinh tháng 10/1973, trú tại Hà Nội) hỏi: Tôi tham gia BHXH từ tháng 4/1998 đến nay. Trước đây, tôi từng bị nhồi máu não và đã nghỉ việc hai năm để điều trị. Hiện tôi đã đi làm trở lại, nhưng muốn xin nghỉ hưu sớm do điều kiện sức khỏe không cho phép. Liệu nguyện vọng của tôi có được giải quyết và tôi cần làm những thủ tục gì?

Luật sư Vũ Anh Tuấn (Văn phòng Luật sư Trung Hòa – Đoàn Luật sư TP Hà Nội) trả lời: Anh Thái có thể xin nghỉ hưu nếu đáp ứng một trong hai điều kiện: Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định hoặc bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên, có kết luận của Hội đồng giám định y khoa.

Theo Điều 169 Bộ luật Lao động năm 2019, tuổi nghỉ hưu của nam giới trong điều kiện lao động bình thường sẽ tăng dần theo lộ trình, đến năm 2028 là 62 tuổi.

Anh Thái sinh năm 1973, nếu tiếp tục làm việc và đóng BHXH đến tháng 10/2035, anh sẽ đủ điều kiện nghỉ hưu đúng tuổi, với tổng thời gian tham gia BHXH là hơn 37 năm.

Về cách tính lương hưu hằng tháng: Theo Điều 66 Luật BHXH năm 2024: Đối với lao động nam bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng 20 năm đóng BHXH. Những năm tiếp theo, mỗi năm đóng tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.

Như vậy, nếu nghỉ đúng tuổi, anh Thái sẽ được hưởng mức lương hưu tối đa là 75%.

Do từng bị nhồi máu não, anh Thái có thể xin nghỉ hưu trước tuổi thay vì chờ đến năm 2035 nếu được Hội đồng giám định y khoa kết luận suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên. Đây là quyền lợi chính đáng, giúp người lao động ổn định cuộc sống khi không còn khả năng lao động như trước.

Anh Thái vẫn được hưởng lương hưu hằng tháng theo tỷ lệ tương ứng với số năm đóng BHXH. Tuy nhiên, mức lương hưu có thể thấp hơn so với người nghỉ hưu đúng tuổi.

Điều kiện và các thủ tục

Điều kiện để nghỉ hưu sớm: Người lao động cần đáp ứng điều kiện đóng đủ 20 năm BHXH bắt buộc: Anh Thái đã tham gia từ tháng 4/1998 đến nay, tức hơn 27 năm; Có kết luận giám định y khoa về mức suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.

Về thủ tục, áp dụng theo Điều 77 Luật BHXH 2024, anh Thái cần lập hồ sơ gồm: Sổ BHXH; Bản chính hoặc bản sao quyết định nghỉ việc hoặc chấm dứt HĐLĐ; Biên bản giám định khả năng lao động của Hội đồng giám định y khoa hoặc giấy xác nhận khuyết tật nặng/ đặc biệt nặng có ghi rõ tỷ lệ phần trăm suy giảm.

Khoản 3 Điều 5 Thông tư 56/2017/TT-BYT có quy định việc giám định mức suy giảm khả năng lao động của người lao động tham gia BHXH bắt buộc.

Theo đó, để được hưởng chế độ lương hưu trước tuổi, anh Thái phải gửi hồ sơ yêu cầu giám định tới Hội đồng giám định y khoa các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Hồ sơ giám định bao gồm:

1. Giấy giới thiệu đề nghị giám định của người sử dụng lao động theo mẫu quy định tại phụ lục 1 ban hành kèm theo Thông tư 56/2017/TT-BYT.

2. Bản chính hoặc bản sao hợp lệ của một trong các giấy tờ sau: Tóm tắt hồ sơ bệnh án, giấy xác nhận khuyết tật, giấy ra viện, sổ khám bệnh, phiếu khám bệnh, phiếu kết quả cận lâm sàng, đơn thuốc của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, hồ sơ bệnh nghề nghiệp, biên bản giám định y khoa lần gần nhất đối với người đã được khám giám định.

3. Một trong các giấy tờ có ảnh như CCCD/hộ chiếu còn hiệu lực.

Trong thời hạn 10 ngày làm việc, kể từ khi tiếp nhận hồ sơ hợp lệ, Hội đồng giám định y khoa có trách nhiệm tổ chức khám và ban hành kết luận bằng văn bản (biên bản giám định), là căn cứ pháp lý quan trọng để hưởng chế độ hưu trí.

Sau khi chuẩn bị đầy đủ hồ sơ hợp lệ, anh Thái gửi toàn bộ đến cơ quan BHXH hoặc tại Trung tâm phục vụ hành chính công tùy thuộc vào bố trí tại địa phương (nộp trực tiếp hoặc qua cổng hành chính công). Cơ quan có thẩm quyền sẽ giải quyết hồ sơ lương hưu trong thời hạn không quá 12 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ.

Luật sư Vũ Anh Tuấn lưu ý: Nếu nghỉ hưu sớm do bệnh, mức lương hưu có thể thấp hơn, nhưng người lao động vẫn được hưởng chế độ an sinh suốt đời. Do đó, người lao động nên chủ động liên hệ với cơ quan BHXH để được hỗ trợ hướng dẫn thủ tục nhanh chóng, chính xác.

Tiến Dũng