Tác phẩm 'Những mảnh ghép cuộc đời' vào đề thi thử tốt nghiệp môn Ngữ văn

Gợi ý đáp án

I. ĐỌC HIỂU

Câu 1. Theo tác giả, loài người khác với mọi hình thức sống trên hành tinh này ở chỗ trong khi mọi hình thức sống trên hành tinh này đều nỗ lực phát huy tối đa tiềm năng của mình thì loài người lại không như vậy.

Câu 2. Hành trình sinh trưởng của một cái cây trong tự nhiên được miêu tả ở đoạn hai nhắc nhở con người cần phải cố gắng hết mình, không được thỏa hiệp với khó khăn,….

Câu 3. Tác dụng của những câu nói ở đoạn (3): Giúp câu văn trở nên sinh động, đem lại cho người đọc những tưởng tượng lý thú và có thể hiểu theo cách của mình. Tập trung sự chú ý của người đọc, người nghe vào nội dung mà tác giả muốn gửi gắm.

Câu 4. Đồng ý là một lời nguyền tai hại: Đôi khi việc bản thân có quá nhiều sự lựa chọn lại khiến con người trở nên lười nhác, không nỗ lực, cho phép bản thân dừng lại và không nỗ lực.

Tuy nhiên, không phải việc có quá nhiều sự lựa chọn bao giờ cũng trở thành tai hại. Nếu như con người biết cách lựa chọn, luôn nỗ lực với sự lựa chọn của bản thân thì việc có nhiều sự lựa chọn cũng là một việc không hoàn toàn xấu.

II. LÀM VĂN

Câu 1. Sự cần thiết của việc nỗ lực phát huy tiềm năng của bản thân: Nỗ lực phát huy tiềm năng của bản thân là việc cố gắng hết sức, kiên trì vượt qua mọi thử thách để trau dồi, phát huy những khả năng tiềm ẩn của bản thân.

Sự cần thiết của việc nỗ lực phát huy tiềm năng của bản thân: Bản thân tiến gần hơn đến thành công. Hiểu và nhận ra giá trị bản thân. Truyền cảm hứng, khẳng định giá trị trong mắt mọi người.

Làm thế nào để phát huy tiềm năng của bản thân? Quay vào bên trong để hiểu chính mình, từ đó phát hiện những khả năng, sở trường của bản thân. Tìm hiểu con đường đi phù hợp với tiềm năng của bản thân. Rèn luyện ý chí kiên định không ngại khó của bản thân.

Câu 2. Giới thiệu chung: Nguyễn Khoa Điềm là một nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ. Phong cách nghệ thuật đậm chất triết lí, giàu chất suy tưởng. Đoạn trích Đất Nước nằm trong tập trường ca Mặt đường khát vọng của được viết trong thời kì chống Mĩ. Đoạn trích là cách định nghĩa mới mẻ về đất nước với tư tưởng bao trùm "Đất nước của Nhân dân".

Khái quát vấn đề: Cảm nhận đoạn thơ trong Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm từ đó rút ra nhận xét về chất trữ tình – chính luận trong đoạn trích.

Cảm nhận về nội dung đoạn trích

- Đoạn thơ thể hiện cảm nhận tinh tế, sâu sắc của Nguyễn Khoa Điềm về nguồn cội xa xưa và quá trình sinh thành lâu dài của Đất Nước: Đất nước được tạo dựng, bồi đắp qua nhiều thế hệ, được truyền nối từ đời này sang đời khác. Đất nước có trong những cái ngày xửa ngày xưa, từ khi dân mình biết làm ra cái nhà để ở, hạt gạo để ăn.

- Đất Nước dung dị, gần gũi trong muôn mặt đời thường. Đất Nước không phải là những gì xa xôi trừu tượng mà ở ngay trong cuộc sống bình dị của mỗi con người. Đất Nước hiện hình qua câu chuyện của mẹ, miếng trầu của bà, rặng tre bên đường, căn nhà mái rạ, cái kèo cái cột, hạt gạo

Đất Nước có chiều sâu lịch sử và bề dày văn hóa: Gắn với những thuần phong mỹ tục (tục ăn trầu, tục người phụ nữ bới tóc sau đầu), lối sống ân nghĩa thủy chung, giàu truyền thống đánh giặc giữ nước, truyền thống lao động cần cù, chịu thương chịu khó, một nắng hai sương.

- Suy tư, chiêm nghiệm về Đất Nước, tác giả đã bày tỏ tình yêu nồng nàn đối với Đất Nước. Từ đó khơi thức ở người đọc niềm tự hào về một Đất Nước vừa thân thương gần gũi vừa cao cả thiêng liêng, một Đất Nước bao dung hiền hậu, thủy chung nghĩa tình nhưng cũng vô cùng quyết liệt khi chống quân xâm lược.

- Khái quát nghệ thuật: Thể thơ tự do; giọng điệu trò chuyện thủ thỉ, nhẹ nhàng, ngọt ngào, tha thiết, lắng sâu; vận dụng khéo léo chất liệu văn học dân gian; ngôn ngữ giản dị; đậm chất trữ tình chính luận.

Nhận xét về tính trữ tình chính luận trong đoạn trích

- Đoạn thơ thấm đẫm chất trữ tình: Nguyễn Khoa Điềm đã khai thác một cách triệt để vốn văn hóa dân gian. Hàng loạt câu tục ngữ, ca dao, truyền thuyết, cổ tích, phong tục, tập quán đã được tái tạo, sáng tạo lại.

- Tính chính luận làm cho nội dung tư tưởng của đoạn thơ thêm sâu sắc. Góp phần khẳng định tư tưởng của tác phẩm "Đất Nước của nhân dân", đất nước hình thành nên từ trong nhân dân.

=> Sự kết hợp hai yếu tố này sao cho nhuần nhuyễn, hiệu quả thực không dễ, nhưng Nguyễn Khoa Điềm đã làm được. Đó là thành công lớn của đoạn trích Đất Nước.

Ly Hương