Làng Thu Hoạch, tổng Canh Hoạch (huyện Thiên Lộc, phủ Đức Quang, trấn Nghệ An) là quê hương gắn liền với tên tuổi của dòng họ khoa bảng Phan Huy.
Suốt chiều dài văn hiến của dân tộc, truyền thống hiếu học, khoa bảng đã được các thế hệ thắp sáng, trao truyền, gìn giữ, tạo nên bản sắc văn hóa, con người Hà Tĩnh. 'Đất học' Hồng Lam nổi danh cả nước với nguồn mạch âm thầm mà mãnh liệt.
Không gian Trường Lưu đậm đặc văn hóa suối nguồn di sản. Tôi đã run run tay, rưng rưng cảm xúc, ôm vào lòng 'Mộc bản Trường học Phúc Giang', 'Hoàng hoa sứ trình đồ'. Ngẩn ngơ trước những di sản đồ sộ, tiếc nuối và băn khoăn vì thời gian tàn nhẫn và con người hành xử vô tâm.
Lưu giữ hệ thống các công trình, di tích lịch sử văn hóa nhiều giá trị là cơ sở để hướng đến bảo tồn, xây dựng làng cổ Trường Lưu (xã Kim Song Trường, Can Lộc, Hà Tĩnh) trở thành làng văn hóa du lịch.
Làng Trường Lưu (huyện Can Lộc, Hà Tĩnh) là làng cổ có tuổi đời hơn 600 năm với hệ thống di sản văn hóa đặc sắc. Đặc biệt, nơi đây có 3 di sản được UNESCO công nhận Di sản tư liệu ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương gồm Mộc bản Trường học Phúc Giang, Hoàng hoa sứ trình đồ và hệ thống văn bản Hán Nôm.
Sáng 24.6, UBND tỉnh Hà Tĩnh long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 310 năm năm sinh Thám hoa Nguyễn Huy Oánh, 280 năm năm sinh danh nhân Nguyễn Huy Tự, 240 năm năm sinh danh nhân Nguyễn Huy Hổ; công bố Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu là di sản ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Hơn 20 năm đi về ngôi làng cổ 600 tuổi sở hữu 3 di sản văn hóa, với tôi, lần nào cũng là lần đầu khi được khám phá những vỉa tầng mới trong kho tàng văn hóa Trường Lưu (xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh), để mà có duyên cớ 'lưu lại Trường Lưu, lưu luyến nhớ người xưa...'.
Với tài năng, sự cống hiến của mình cho dân tộc, các danh nhân: Nguyễn Huy Oánh, Nguyễn Huy Tự và Nguyễn Huy Hổ đã góp phần đưa Trường Lưu (xã Kim Song Trường, Can Lộc, Hà Tĩnh) trở thành ngôi làng cổ giàu di sản văn hóa bậc nhất Việt Nam.