Tai nạn sinh hoạt rình rập trẻ nhỏ trong mùa hè

Nguy cơ hiện hữu

Mỗi dịp hè về, cùng với niềm háo hức được nghỉ học, tạm rời áp lực bài vở, trẻ em lại đối mặt với một rủi ro hiện hữu nhưng thường bị xem nhẹ: tai nạn thương tích. Không chỉ xuất hiện trong ngôi nhà quen thuộc, nguy cơ có thể đến bất kỳ nơi đâu – từ con đường nhỏ trước cổng, ao hồ gần nhà, sân thể thao, khu vui chơi đến chính những khoảnh khắc tưởng như vô hại bên cạnh người thân.

Tiêm vaccine phòng dại cho trẻ bị chó tấn công. ảnh: BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương

Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, chỉ trong những tuần đầu tháng hè, Khoa Chỉnh hình nhi tiếp nhận 14 bệnh nhi trong độ tuổi từ 2 – 9 bị tai nạn sinh hoạt. TS.BS Hoàng Hải Đức – Trưởng khoa cho biết, nhiều trường hợp tổn thương nặng, không phục hồi được chức năng. Một bé trai ở Nghệ An bị đứt rời 4 ngón tay do đưa tay vào máy dập trà sữa tại cửa hàng gia đình khi mẹ đang bận bán hàng. Trường hợp khác là bé trai ở Hà Nội bị bỏng sâu độ IV do tiếp xúc với dây curoa máy chạy bộ, phải ghép da và điều trị dài ngày.

Không chỉ đến từ thiết bị sinh hoạt, mùa hè cũng ghi nhận nhiều trẻ gặp nạn khi vui chơi ngoài trời. Đuối nước là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở trẻ em dịp hè, chiếm hơn 50% số ca tử vong do tai nạn. Theo BS Huỳnh Thị Thúy Kiều – Phó Khoa Cấp cứu (Bệnh viện Nhi Đồng 2), đuối nước có thể xảy ra “chỉ trong tích tắc”, ngay cả khi trẻ đã biết bơi. Với trẻ nhỏ, nguy cơ tồn tại ngay ở chậu nước, bồn tắm, lu vại trong sân. Với trẻ lớn, tắm ao hồ, sông suối mà không có người đi cùng là cực kỳ rủi ro. Chỉ cần 4 - 6 phút thiếu ôxy não là đã để lại di chứng nặng nề.

Thời gian gần đây, nhiều ca trẻ bị chó cắn phải nhập viện cũng khiến các bác sĩ lo ngại. BS Trần Quang Đại – Trung tâm Tiêm chủng (Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương) cảnh báo: “Ngay cả khi chó mèo đã tiêm phòng dại, vẫn có nguy cơ truyền bệnh nếu không đúng quy trình tiêm nhắc lại hàng năm. Do đó, trẻ bị cắn dù vết thương nhẹ cũng cần được theo dõi và tiêm phòng kịp thời”. Một ca điển hình là bé gái 29 tháng tuổi bị chó xích trong sân nhà hàng xóm tấn công, gây vết rách sâu vùng cổ rộng 3x5cm, chỉ cách động mạch cảnh 3cm.

Ngoài ra, tại các Bệnh viện Nhi Đồng 1 và 2 TPHCM cũng ghi nhận sự gia tăng các ca trẻ gặp nạn do ngã từ lan can, hóc dị vật, bỏng, tai nạn giao thông khi đi xe đạp, xe máy điện. “Trẻ con rất nhanh, tò mò và bắt chước người lớn. Chỉ một phút người lớn quay đi, trẻ có thể bị điện giật, bỏng, uống nhầm hóa chất hoặc rơi ngã” - BS Đinh Tấn Phương – Trưởng khoa Cấp cứu (Bệnh viện Nhi Đồng 1) thông tin.

Thực tế cho thấy, tai nạn đến với trẻ không chừa một địa điểm nào. Từ căn bếp, sân vườn, bờ sông, con đường, đến khu vui chơi công cộng – nếu thiếu vắng người giám sát, mọi nơi đều có thể trở thành điểm khởi đầu của một sự cố không thể đảo ngược. Trẻ em, với bản tính hiếu động và chưa hoàn thiện kỹ năng tự vệ, càng dễ trở thành đối tượng bị thương tích nếu không được hướng dẫn, bảo vệ đúng cách.

Khoảng trống giám sát và kỹ năng tự vệ

Tai nạn sinh hoạt xảy ra với trẻ em không chỉ đến từ sự rủi ro nhất thời, mà phản ánh một khoảng trống kéo dài trong giám sát và giáo dục kỹ năng. Khi nhà trường tạm dừng hoạt động, lớp học kỹ năng sống không phổ biến, và gia đình thiếu sự chuẩn bị ứng phó, nguy cơ thương tích ở trẻ là điều khó tránh.

BS Đinh Tấn Phương cho biết: “Không ít ca nhập viện mà nếu người lớn kịp thời sơ cứu đúng cách thì tình trạng không nghiêm trọng như vậy. Có trẻ bị điện giật, bỏng, đuối nước... nhưng thay vì gọi cấp cứu, gia đình lại cố gắng xử lý theo mẹo dân gian, dẫn đến chậm trễ thời gian vàng”.

Theo ThS.BS Huỳnh Thị Thúy Kiều - Phó khoa Cấp cứu (Bệnh viện Nhi Đồng 2), chính người lớn cũng thường chủ quan, nghĩ trẻ ở nhà là an toàn. Nhưng nguy cơ hiện diện từ các vật dụng nhỏ như pin, đồng xu, đến những thứ tưởng như vô hại như dây sạc điện thoại, chậu nước trong sân.

Việc chủ động nhận diện nguy cơ và hướng dẫn trẻ cách phòng tránh là điều cần được lặp lại mỗi ngày, không chỉ dừng ở vài buổi tuyên truyền.

Trong khi đó, hệ thống lớp học kỹ năng sống hè tại các địa phương vẫn còn manh mún, thiếu tính phổ cập. Nhiều nơi có tổ chức nhưng chỉ mang tính hình thức, nội dung lý thuyết, không có điều kiện cho trẻ thực hành. Chính quyền cơ sở, đoàn thể thanh niên và trường học cần đóng vai trò chủ lực trong việc tổ chức các chương trình thiết thực, phù hợp lứa tuổi, nhất là tại khu vực nông thôn, miền núi - nơi trẻ ít có điều kiện tiếp cận với kỹ năng sống cơ bản.

Việc phòng ngừa tai nạn sinh hoạt cho trẻ em không thể chỉ đặt trên vai ngành y tế hay giáo dục. Đây là trách nhiệm chung của cả cộng đồng, từ chính sách hỗ trợ lớp học kỹ năng, cho tới từng gia đình trong việc chủ động xây dựng môi trường sống an toàn.

Đức Trân