Tại sao các cường quốc vũ trụ chạy đua đến cực nam của Mặt Trăng?
Các cơ quan vũ trụ của Mỹ, Trung Quốc, Nga và Ấn Độ coi sự xuất hiện của nước đóng băng trên Mặt Trăng là chìa khóa để con người có thể tồn tại trên đó và thực hiện các sứ mệnh tiềm năng tới Sao Hỏa.
Vị trí các tàu thám hiểm của các nước nhằm hạ cánh xuống cực nam của Mặt Trăng (chấm màu xanh: Mỹ; chấm màu đỏ: Liên Xô; chấm màu vàng: Trung Quốc và chấm màu hồng: Ấn Độ). Ảnh: Reuters
Theo hãng tin Reuters ngày 24/8, Tổ chức Nghiên cứu Vũ trụ Ấn Độ (ISRO) cùng ngày đã xác nhận tàu đổ bộ Chandrayaan-3 đã hạ cánh mềm thành công xuống bề mặt Mặt Trăng, một sứ mệnh có thể thúc đẩy tham vọng không gian của Ấn Độ và mở rộng hiểu biết về nguồn nước đóng băng trên đó, có khả năng là một trong những tài nguyên quý giá nhất của Mặt Trăng.
Việc hạ cánh thành công của Chandrayaan-3 đã đưa Ấn Độ trở thành quốc gia thứ 4 trên thế giới từng đưa tàu đáp xuống Mặt Trăng cùng với Mỹ, Trung Quốc và Liên Xô trước đây.
Ngay từ những năm 1960, trước chuyến hạ cánh đầu tiên của tàu Apollo, các nhà khoa học đã suy đoán rằng nước có thể tồn tại trên Mặt Trăng. Các mẫu vật mà phi hành đoàn Apollo mang về Trái Đất để phân tích vào cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970 dường như đã khô.
Năm 2008, các nhà nghiên cứu của Đại học Brown đã phân tích lại các mẫu vật từ Mặt Trăng đó bằng công nghệ mới và tìm thấy hydro bên trong những hạt nhỏ thủy tinh núi lửa. Năm 2009, một thiết bị của NASA trên tàu thăm dò Chandrayaan-1 của ISRO đã phát hiện thấy nước trên bề mặt Mặt Trăng.
Cùng năm đó, một tàu thăm dò khác của NASA hạ cánh xuống cực nam của Mặt Trăng đã tìm thấy nước đóng băng bên dưới bề mặt mặt trăng. Một sứ mệnh trước đó của NASA, Tàu thám hiểm Mặt Trăng 1998, đã tìm thấy bằng chứng cho thấy nơi tập trung nhiều băng nước nhất là ở các miệng hố bị che khuất ở cực nam.
Các nhà khoa học quan tâm đến các túi băng nước cổ vì chúng có thể cung cấp hồ sơ về núi lửa cũng như nguồn gốc của các đại dương trên Mặt Trăng. Nếu nước đá tồn tại đủ nhiều, nó có thể là nguồn nước uống cho hoạt động thám hiểm Mặt Trăng và có thể giúp làm mát thiết bị máy móc liên quan.
Nó cũng có thể được phân tách để sản xuất hydro làm nhiên liệu và oxy để thở, hỗ trợ các sứ mệnh khai thác trên Sao Hỏa hoặc Mặt Trăng.
Hiệp ước ngoài vũ trụ của Liên hợp quốc năm 1967 cấm bất kỳ quốc gia nào tuyên bố quyền sở hữu Mặt Trăng nhưng không có điều khoản nào ngăn cản các hoạt động thương mại ở đó. Một nỗ lực do Mỹ dẫn đầu nhằm thiết lập một bộ quy tắc cho việc khám phá Mặt Trăng và sử dụng các nguồn tài nguyên của nó, Hiệp định Artemis, có 27 bên ký kết. Trung Quốc và Nga chưa tham gia.
Trước đây cũng đã có những thất bại trong nỗ lực hạ cánh lên Mặt Trăng. Gần nhất, tàu thăm dò Luna-25 của Nga dự kiến hạ cánh xuống cực nam của Mặt Trăng trong tuần này nhưng đã mất kiểm soát khi tiếp cận và bị rơi hôm 20/8 vừa qua.
Cực nam của Mặt Trăng là nơi cách xa khu vực xích đạo và là đích đến của các sứ mệnh trước đây, trong đó có cả cuộc hạ cánh của phi hành đoàn Apollo. Nơi này có nhiều miệng núi lửa và rãnh sâu. ISRO cho biết sứ mệnh hạ cánh của Chandrayaan-3 đã thành công sau khi Ấn Độ thất bại vào năm 2019 lúc hạ cánh gần khu vực mà Chandrayaan-3 đã đáp xuống. Cả Mỹ và Trung Quốc cũng đều đã lên kế hoạch cho các sứ mệnh tới cực nam của Mặt Trăng.
