Tại sao tàu ngầm hạt nhân 3 tỷ USD của Mỹ lại có thể va vào núi ngầm?

Theo kênh CNN, nhưng dù giá cao và công nghệ tinh vi, tàu ngầm hạt nhân lớp Seawolf này của Hải quân Mỹ vẫn va phải núi ngầm ở Thái Bình Dương ngày 2/10 ở Biển Đông. Tàu phải trở về đảo Guam để đánh giá thiệt hại.

Hải quân Mỹ chỉ thông báo tàu va phải núi ngầm dưới biển mà không công bố chi tiết thiệt hại hoặc thời gian tạm ngừng hoạt động để sửa chữa.

Rủi ro khi vận hành tàu ngầm

Thành viên thủy thủ đoàn tại phòng điều khiển tàu ngầm tấn công lớp Seawolf USS Jimmy Carter năm 2005. Ảnh: AP

Trong thông báo sa thải ba người liên quan sự cố trên ngày 4/11, Hải quân Mỹ đã cho biết một số thông tin có thể dẫn tới sự cố. Hạm trưởng tàu USS Connecticut bị cách chức do gây mất niềm tin. Phó Đô đốc Karl Thomas, chỉ huy Hạm đội 7, xác định rằng lẽ ra có thể ngăn chặn được sự cố nếu ban chỉ huy tàu ngầm đánh giá tình hình hợp lý, ra quyết định và tuân thủ quy trình một cách thận trọng theo yêu cầu khi lập kế hoạch điều hướng, quản lý rủi ro và điều hành nhóm quan sát.

Môi trường dưới biển đầy hiểm nguy mà chỉ một lỗi nhỏ có thể gây ra hậu quả lớn. Thomas Shugart, người có 11 năm kinh nghiệm trên tàu ngầm Mỹ và từng chỉ huy một tàu ngầm tấn công, cho biết: “Vận hành tàu ngầm khó, thực sự khó. Không phải lúc nào mọi thứ đều suôn sẻ”.

Tàu mặt nước hay tàu ngầm hoạt động sâu vừa phải có thể dựa vào vệ tinh định vị toàn cầu để giúp thủy thủ biết vị trí rất chính xác. Nhưng ở sâu dưới biển không có hệ thống định vị mà các thủy thủ phải dùng la bàn và biểu đồ.

Để vẽ biểu đồ chính xác (độ phân giải 100m) dưới đáy biển, người ta điều các tàu mặt nước ra khu vực cần vẽ biểu đồ và dội sóng âm thanh xuống đáy biển. Đây là phương pháp sonar đa tia. Tuy nhiên, quy trình này tốn kém và mất thời gian, khiến có tới 80% lòng biển chưa được vẽ bản đồ.

Ở khu vực Biển Đông nhiều tàu thuyền hoạt động, chưa đầy 50% diện tích đáy biển được lập biểu đồ. Do đó, ông David Sandwell, Giáo sư địa lý tại Viện Đại dương học Scripps ở California, nhận định: “Không ngạc nhiên khi tàu có thể va vào thứ gì đó”.

Tàu ngầm tấn công USS San Francisco hư hỏng sau khi mắc cạn ngày 8/1/2005. Ảnh: Getty Images

Hải quân Mỹ chưa nói chính xác vị trí tàu USS Connecticut va vào núi ngầm. Về mặt chính thức, Hải quân Mỹ cho biết họ đang ở vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương, nhưng giới chức quốc phòng Mỹ từng nói vụ việc xảy ra ở Biển Đông.

Theo ông Sandwell, có thể có 27 vị trí mà tàu có thể va vào đá ngầm chưa được đánh dấu trên biểu đồ của Hải quân Mỹ. Những vị trí này là nơi sâu chưa tới 400m. Tàu USS Connecticut có thể lặn ở độ sâu tối đa 243m, dù một số chuyên gia cho rằng độ sâu có thể gấp đôi.

Tàu ngầm luôn có hệ thống sonar (sóng âm phản xạ dưới nước) riêng, nhưng nếu dùng thì lại không thể tàng hình. Các tín hiệu sonar này tiết lộ vị trí của tàu ngầm cho lực lượng đối lập. Nếu bật hệ thống sonar, nó hoạt động rất ồn.

Điểm đặc biệt của USS Connecticut

USS Connecticut là một trong ba tàu ngầm lớp Seawolf trong hạm đội của Hải quân Mỹ. Tàu ngầm này nặng 9.300 tấn, dài hơn 107m, hoạt động từ năm 1998 và có 140 thủy thủ vận hành. Tàu hoạt động bằng lò phản ứng hạt nhân, giúp tàu chạy nhanh và êm hơn. Năng lượng hạt nhân giúp tàu ngầm có thể ở ngoài biển và lặn bao lâu tùy thủ thủy đoàn.

Tàu USS Connecticut ở Groton, Connecticut ngày 11/12/1998. Ảnh: AP

Hải quân Mỹ không công bố chi tiết chính xác về khả năng của tàu ngầm USS Connecticut nhưng các chuyên gia cho biết tàu ngầm lớp Seawolf là ngoại lệ. Đây là tàu có năng lực dưới nước tân tiến nhất, đặc biệt chạy êm, nhanh, trang bị vũ khí tốt, cảm biến tân tiến. Tàu có thể chạy với tốc độ từ 46,3km/h, nhanh hơn tàu chở container hoặc tàu hàng bình thường trên mặt biển và nhanh gần như tàu khu trục lớp Arleigh Burke của Hải quân Mỹ.

USS Connecticut còn lớn hơn tàu ngầm tấn công mới nhất lớp Virginia nên tàu có thể mang theo nhiều vũ khí hơn các tàu ngầm tấn công khác. Trong số vũ khí có tới 50 quả ngư lôi, cũng như tên lửa hành trình Tomahawk.

Mặc dù tàu ngầm này đã hơn 20 tuổi nhưng công nghệ vẫn hiện đại, được cập nhật hệ thống trong suốt thời gian phục vụ.

Mặc dù Hải quân Mỹ không cho biết thông tin về nhiệm vụ của các tàu ngầm nhưng ba tàu lớp Seawolf là tài sản thu thập thông tin tình báo quan trọng. Nhà sản xuất General Dynamics Electric Boat cho biết trên trang web: Thiết kế mạnh mẽ của tàu lớp Seawolf cho phép các tàu ngầm này thực hiện một loạt nhiệm vụ quân sự quan trọng, từ nhiệm vụ dưới lớp băng Bắc Cực cho tới khu vực ven biển bất kỳ nơi nào trên thế giới. Nhiệm vụ của tàu gồm giám sát, thu thập thông tin tình báo, tấn công tên lửa hành trình, chống ngầm, chống tàu mặt nước, tham gia chiến tranh đặc biệt…