Tầm nhìn chiến lược trong sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã tại Thái Nguyên

Khu vực trung tâm thành phố Thái Nguyên nhìn từ trên cao. (Ảnh: Lăng Khoa)

Tổ chức lại để phát triển - yêu cầu tất yếu từ thực tiễn

Việc chia nhỏ đơn vị hành chính cấp xã trong lịch sử từng phục vụ tốt cho công tác quản lý trong điều kiện năng lực chỉ đạo, điều hành của đội ngũ cán bộ cơ sở còn có hạn, hạ tầng chưa được đầu tư đồng bộ, dân cư phân tán. Tuy nhiên, bước sang thời kỳ phát triển mới với đội ngũ cán bộ từng bước được chuẩn hóa về chính trị, chuyên môn, sự hỗ trợ của công nghệ, số hóa, đô thị hóa nhanh chóng và yêu cầu ngày càng cao trong cung cấp dịch vụ công, mô hình phân mảnh đã bộc lộ nhiều bất cập. Nhiều đơn vị cấp xã có quy mô nhỏ, dân số ít, vẫn phải duy trì bộ máy cồng kềnh, gây lãng phí ngân sách và giảm hiệu quả quản lý. Ngược lại, sự manh mún về địa giới hành chính của 172 phường, xã, thị trấn của tỉnh hiện tại lại là rào cản trong quy hoạch dài hạn, đầu tư hạ tầng, xây dựng đô thị thông minh và thu hút doanh nghiệp.

Chính vì vậy, chủ trương sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp xã được triển khai đồng bộ trên cả nước, trong đó tỉnh Thái Nguyên là một trong những địa phương của vùng trung du và miền núi phía Bắc tiên phong với quyết tâm thực hiện đảm bảo sự bài bản, khoa học, khách quan, dân chủ và đúng theo yêu cầu tiến độ của Trung ương để không chỉ để tiết kiệm nguồn lực mà còn hướng tới khai thác tối đa tiềm năng phát triển vùng, hiện thực hóa mục tiêu trở thành cực tăng trưởng mới của khu vực.

Trụ sở Đảng ủy, HĐND, UBND phường Phan Đình Phùng hiện nay. (Ảnh: Lăng Khoa)

Những đơn vị hành chính cấp xã trọng điểm, đặc thù

Một minh chứng rõ nét cho tầm nhìn phát triển toàn diện của tỉnh Thái Nguyên là việc thành lập phường Phan Đình Phùng mới trên cơ sở sáp nhập 07 phường liền kề: Phan Đình Phùng, Trưng Vương, Túc Duyên, Đồng Quang, Quang Trung, Hoàng Văn Thụ và Tân Thịnh (thuộc thành phố Thái Nguyên). Đơn vị mới có diện tích 14,67km² và dân số hơn 111.000 người, vượt tiêu chuẩn quy định.

Không đơn thuần là ghép các mảng đô thị lại với nhau, sự sắp xếp này phục vụ cho chiến lược mở rộng không gian đô thị lõi, trung tâm hành chính, văn hóa, giáo dục, y tế, thương mại, dịch vụ tổng hợp. Đây là bước đi nhằm kiến tạo một trung tâm điều hành, đô thị hiện đại, năng động nhưng vẫn giữ gìn được giá trị văn hóa, lịch sử địa phương.

Việc lựa chọn giữ tên gọi “Phan Đình Phùng” - danh nhân yêu nước tiêu biểu của phong trào Cần Vương - cũng là biểu tượng cho sự kết nối giữa truyền thống và hiện đại. Trụ sở mới được đặt tại vị trí trung tâm, có khả năng mở rộng và thuận tiện trong giao dịch hành chính, thể hiện sự tính toán kỹ lưỡng, đảm bảo sự phát triển cho hiện tại và tương lai của tỉnh Thái Nguyên.

Hạ lưu sông Công và hồ Núi cốc có tiềm năng lớn về phát triển du lịch. Trong ảnh: Nhiều điểm du lịch sinh thái gần hồ Núi Cốc thu hút khách du lịch. (Ảnh: Việt Dũng)

Tương tự, việc thành lập xã Đại Phúc trên cơ sở nhập 05 xã/thị trấn của 3 đơn vị cấp huyện (Phúc Xuân, Phúc Trìu, Hùng Sơn, Tân Thái, Phúc Tân) là một bước đi chiến lược để phát triển cực tăng trưởng mới phía Tây của tỉnh - nơi có tiềm năng lớn về du lịch sinh thái với hồ Núi Cốc, lưu vực sông Công và những vùng còn quỹ đất khá lớn.

Với diện tích hơn 107km² và dân số gần 40.000 người, xã Đại Phúc được quy hoạch trở thành vùng du lịch, thương mại, dịch vụ chất lượng cao như: Sân golf, nghỉ dưỡng sinh thái 6 sao, bất động sản gần gũi với thiên nhiên, kết nối với trung tâm lõi của tỉnh Thái Nguyên và các vùng đô thị lớn, khoảng cách trên 10km. Đây là những lợi thế đặc biệt của xã Đại Phúc để tiếp tục thu hút đầu tư.

Việc chọn tên gọi “Đại Phúc” không chỉ có ý nghĩa tôn vinh các địa danh hiện hữu mà còn mang theo kỳ vọng về một vùng đất “phúc lớn”, nơi hội tụ thịnh vượng và phát triển bền vững. Xã Đại Phúc được bố trí trụ sở hành chính tại trung tâm vùng sáp nhập, đảm bảo giao thông thuận lợi với hệ thống quốc lộ và tỉnh lộ hiện hữu. Sự liên kết không gian giữa các địa phương trước đây được quy hoạch bài bản, tạo điều kiện lý tưởng để đầu tư phát triển đồng bộ.

Người dân xóm Bản Chương, xã Sảng Mộc (Võ Nhai) sử dụng dịch vụ IPTV của VNPT để xem truyền hình quốc gia. (Ảnh: Hoàng Hưng)

Một điểm nổi bật thể hiện sự linh hoạt và nhân văn trong đề án là việc giữ nguyên xã Sảng Mộc (huyện Võ Nhai). Đây là xã duy nhất trong tỉnh được giữ nguyên hiện trạng. Với địa hình tương đối biệt lập, dân cư phân bố không đồng đều và chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số (người Mông chiếm hơn 87%), Sảng Mộc có những yếu tố văn hóa, xã hội riêng biệt cần được bảo tồn, đảm bảo tính ổn định.

Việc giữ nguyên đơn vị cấp xã này thể hiện rõ quan điểm đặt con người, bản sắc và tính bền vững lên hàng đầu. Qua đó, giúp xã Sảng Mộc tiếp tục tập trung nguồn lực hỗ trợ người dân phát triển, bảo tồn bản sắc văn hóa vùng dân tộc thiểu số.

Hướng đến mô hình chính quyền hiện đại, hiệu quả, gần dân

Nhà máy Samsung Electronics Việt Nam Thái Nguyên là đơn vị sản xuất điện thoại xuất khẩu lớn nhất của Samsung trên toàn cầu (Ảnh: Việt Dũng).

Việc sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã ở tỉnh Thái Nguyên là một phần trong lộ trình hiện thực hóa các chủ trương lớn của Trung ương như: Nghị quyết số 18-NQ/TW, Nghị quyết số 27-NQ/TW và các Kết luận (126, 127, 137) của Bộ Chính trị và Ban Bí thư. Những văn kiện này xác định rõ mục tiêu xây dựng mô hình chính quyền 2 cấp, khắc phục triệt để tình trạng chồng chéo, phân mảnh; từng bước tiến tới một nền quản trị hiện đại, số hóa và hiệu quả.

Tại Thái Nguyên, sự đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng giao thông, chuyển đổi số, chính quyền điện tử... là những tiền đề quan trọng để thực hiện mô hình quản trị mới. Khi nhiều dịch vụ hành chính của tỉnh Thái Nguyên đã chuyển sang môi trường điện tử, nhu cầu về ranh giới địa lý dần mờ nhạt, thay vào đó là yêu cầu tinh gọn bộ máy và nâng cao chất lượng phục vụ của nền hành chính mới.

Cán bộ xã Sảng Mộc (Võ Nhai) sử dụng các hệ thống thông tin nền tảng dùng chung của tỉnh trong công việc chuyên môn. (Ảnh: Hoàng Hưng)

Các đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Thái Nguyên sau sắp xếp sẽ có đủ quy mô để triển khai các dự án quy mô lớn, đồng bộ về y tế, giáo dục, hạ tầng… Từ đó góp phần giảm chi ngân sách, tối ưu hóa nguồn lực, tăng tính cạnh tranh trong thu hút đầu tư, đồng thời cung cấp dịch vụ công tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp.

Trong bối cảnh tỉnh Thái Nguyên đang vươn lên trở thành một trong những trung tâm hàng đầu quốc gia về công nghiệp, giáo dục, y tế và du lịch thì việc tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã chính là bước đi tất yếu, mở ra không gian phát triển mới cho tỉnh.

Khu công nghiệp Sông Công 2 có quy mô gần 300ha, nằm trên địa bàn 2 xã Bá Xuyên và Tân Quang. (Ảnh: Việt Dũng).

Văn Hiến - Lan Anh