Tắm nước lạnh vài phút để kích hoạt nút 'khởi động lại' trong não bộ

Phản ứng khởi động nhanh của cơ thể

Theo các chuyên gia, khoảnh khắc nước lạnh chạm vào da, cơ thể kích hoạt một cơ chế phòng vệ mạnh mẽ: phản ứng sốc lạnh (cold-shock response). Phản ứng này đẩy nhịp tim và huyết áp tăng vọt, giải phóng một lượng lớn hormone căng thẳng (stress hormones) khiến bạn lập tức cảm thấy tỉnh táo và tràn đầy năng lượng.

Những phản ứng tưởng chừng như hơi "gắt" này lại mang lại lợi ích tâm lý sâu sắc. Việc tiếp xúc với nước lạnh kích hoạt giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh giúp cải thiện tâm trạng như dopamine và norepinephrine. Tắm lạnh không chỉ tốt cho thể chất, mà còn là một liệu pháp tinh thần.

Một nghiên cứu tại Hà Lan năm 2015 cho thấy, chỉ cần kết thúc buổi tắm nước ấm bằng 30–90 giây nước lạnh, số ngày nghỉ ốm của người tham gia đã giảm tới 30%, dù tần suất mắc bệnh không thay đổi. Dù chưa thể xem đây là bằng chứng quyết định, kết quả này vẫn mở ra gợi ý đáng chú ý về khả năng tăng cường sức bền và phục hồi của cơ thể.

Hành trình rèn luyện sự kiên cường

Khi bị dội nước lạnh, hệ thần kinh giao cảm bị kích hoạt, tạo ra một đợt sóng adrenaline và norepinephrine. Sự "căng thẳng" ngắn hạn và có kiểm soát này được xem là một liều thuốc kích thích tích cực cho hệ miễn dịch, buộc cơ thể phải huy động các tế bào miễn dịch để chiến đấu. Nó giống như một bài tập thể dục cấp tốc cho khả năng phòng vệ của cơ thể.

Hơn cả lợi ích vật lý, giới chuyên gia nhấn mạnh giá trị của tắm lạnh trong việc quản lý căng thẳng. Tiến sĩ Sirisha Vadali, một bác sĩ tim mạch, cho biết:

"Tắm lạnh không phải là một giải pháp hoàn hảo, nhưng nó là một thúc đẩy tuyệt vời cho những thói quen lành mạnh đã có. Phản ứng miễn dịch được cho là có mối tương quan trực tiếp với việc giảm căng thẳng."

Bản chất của việc tắm lạnh là rèn luyện khả năng thích ứng của tâm trí. Khi thường xuyên trải nghiệm sự khó chịu có kiểm soát, cơ thể bạn học cách chuyển đổi linh hoạt giữa trạng thái "chiến đấu" và "nghỉ ngơi". Sự linh hoạt sinh lý này được cho là giúp con người có được sức mạnh phục hồi (resilience) lớn hơn về mặt tâm lý và cảm xúc.

Sống tối giản dưới vòi sen

Tắm nước lạnh có thể nhẹ nhàng hơn nhiều so với tắm bồn đá khắc nghiệt. Tắm bồn đá thường đòi hỏi nhiệt độ dưới 10 độ C và mang theo rủi ro cao hơn (hạ thân nhiệt, rối loạn nhịp tim). Trong khi đó, tắm lạnh chỉ là một sự bổ sung dễ dàng vào thói quen hàng ngày, an toàn hơn và dễ kiểm soát hơn nhiều.

Các chuyên gia khuyên rằng, sự nhất quán quan trọng hơn cường độ. Không cần phải chịu đựng nước quá lạnh ngay từ đầu.

Lời khuyên cho người mới bắt đầu

Bắt đầu dần dần: Kết thúc việc tắm nước ấm bằng 30 giây nước mát (khoảng 20 độ C)

Mức độ hiệu quả:Tăng dần thời gian lên 1 đến 3 phút, với nhiệt độ từ 10 đến 15 độ C là đủ để đạt được lợi ích tim mạch.

Vùng chịu đựng: Tìm kiếm một vùng "không thoải mái nhưng có thể chịu đựng được" thay vì cố gắng chịu đựng mức nhiệt độ thấp nhất.

Tuy nhiên, tắm nước lạnh không phù hợp với người có bệnh tim mạch, huyết áp cao hoặc vấn đề hô hấp. Với người khỏe mạnh, đó là cách thử thách bản thân, sống chậm lại và rèn luyện khả năng vượt qua khó chịu để đạt sự minh mẫn.

BẢO KHANH