TÁN THÀNH TRÌNH QUỐC HỘI XEM XÉT PHÊ CHUẨN QUYẾT TOÁN NSNN NĂM 2022 THEO ĐỀ XUẤT CỦA CHÍNH PHỦ VÀ KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC

Toàn cảnh phiên họp

Thực hiện nghiêm kỷ luật, kỷ cương tài chính

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, thực hiện nhiệm vụ được giao, Ủy ban Tài chính, Ngân sách (TCNS) đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan Quốc hội có Báo cáo số 2096/BC-UBTCNS15 thẩm tra Báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2022.

Theo đó, về lập, chấp hành dự toán, quyết toán NSNN năm 2022, qua kết quả giám sát của Ủy ban TCNS cho thấy, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã quyết liệt chỉ đạo chấn chỉnh, tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong việc chấp hành pháp luật về tài chính, NSNN, nhờ đó, việc quản lý thu, chi NSNN đạt được nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương thực hiện nghiêm kỷ luật, kỷ cương tài chính. Làm rõ nguyên nhân, lý do việc các tổ chức, cá nhân không chấp hành nghiêm quy trình lập, chấp hành dự toán, quyết toán NSNN năm 2022, số liệu quyết toán thu, chi, bội chi NSNN điều chỉnh lớn sau thời gian chỉnh lý quyết toán NSNN. Đề xuất sửa đổi các Luật có liên quan để rút ngắn quy trình, thời gian quyết toán NSNN hằng năm.

Về quyết toán thu NSNN, Ủy ban TCNS thống nhất và đánh giá cao kết quả tăng thu NSNN năm 2022 (tăng 28,8% so với dự toán).

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh trình bày tóm tắt thẩm tra Báo cáo quyết toán ngân sách nhà nước năm 2022.

Về quyết toán chi NSNN thấp hơn dự toán, đa số ý kiến Ủy ban TCNS cho rằng, số quyết toán chi NSNN năm 2022 giảm cho thấy cần xem xét, đánh giá kỹ lưỡng về công tác lập dự toán chi NSNN, tổ chức triển khai thực hiện, chấp hành dự toán và theo dõi, tổng hợp tình hình thực hiện chi NSNN chưa sát sau thời gian chỉnh lý quyết toán NSNN. Việc lập dự toán chi NSNN, tổ chức thực hiện chưa tốt, đánh giá tình hình thực hiện chi NSNN không sát, gây lãng phí nguồn lực, phải vay, trả nợ lãi để bù đắp bội chi nhưng không có khả năng thực hiện, phải hủy dự toán… và ảnh hưởng đến việc xây dựng dự toán NSNN năm 2024 và các năm sau.

Đối với chi thường xuyên chỉ bằng 93,1% dự toán, nhưng báo cáo của Chính phủ chưa làm rõ số cắt giảm, tiết kiệm chi thường xuyên trong năm 2022; số hủy dự toán chi thường xuyên của địa phương, nên không có căn cứ để thẩm tra, đánh giá tính tiết kiệm, hiệu quả tổng thể việc thực hiện dự toán chi thường xuyên của cả nước.

Chi đầu tư phát triển tăng 3,1% so với dự toán, đa số ý kiến Ủy ban TCNS cho rằng, kết quả thực hiện chi đầu tư phát triển nguồn NSNN năm 2022 là thấp so với yêu cầu và dự toán được giao. Số chuyển nguồn, hủy bỏ dự toán chi đầu tư phát triển năm 2022 sang năm 2023 tiếp tục cao hơn năm trước, cho thấy việc sử dụng nguồn vốn này hiệu quả chưa cao. Đề nghị các Bộ, ngành, địa phương cần có giải pháp xử lý dứt điểm các tồn tại, hạn chế này để nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn quan trọng này.

Các vị đại biểu Quốc hội tham dự phiên họp

Về chi các chương trình mục tiêu quốc gia bằng 37,7% là mức thực hiện, giải ngân rất thấp, Ủy ban TCNS đề nghị Chính phủ tiếp tục quan tâm chỉ đạo thực hiện hiệu quả các Nghị quyết của Quốc hội về đẩy nhanh tiến độ thực hiện 03 chương trình mục tiêu quốc gia.

Về bội chi NSNN giảm 33,7% so với dự toán là nỗ lực rất lớn của Chính phủ trong điều hành cân đối NSNN. Tuy nhiên, Báo cáo quyết toán chưa cụ thể hóa số giảm bội chi NSNN năm 2022 theo các khoản, nhiệm vụ chi cụ thể. Do vậy, cần bổ sung làm rõ thông tin, số liệu chi tiết cắt giảm bội chi NSNN để làm căn cứ đánh giá thực chất việc giảm bội chi năm 2022…

Báo cáo thẩm tra cũng đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết số 91/2023/QH15 về quyết toán NSNN năm 2021. Theo đó, Ủy ban TCNS thấy rằng, Chính phủ và các Bộ, ngành, địa phương đã nghiêm túc thực hiện các nhiệm vụ giao và đạt được nhiều kết quả tích cực trong quyết toán NSNN năm 2022. Tuy nhiên, một số tồn tại, hạn chế vẫn chậm được khắc phục, như: Còn nhiều Bộ, cơ quan chưa kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân các vi phạm từ năm 2020 trở về trước; Nhiều khoản chi hết thời gian quy định, tạm ứng quá hạn chưa được thu hồi hoặc có khả năng không thu hồi được do nhà thầu phá sản, không liên hệ được với nhà thầu/cá nhân phải hoàn tạm ứng; Nhiều Bộ, ngành, địa phương chưa báo cáo và hoàn trả đầy đủ các khoản chi NSTW đã hủy bỏ dự toán, hết thời gian giải ngân theo quy định; Vẫn còn nhiều kết luận, kiến nghị của KTNN về xử lý tài chính, xử lý khác niên độ NSNN năm 2020 trở về trước đến 31/12/2023 chưa thực hiện. Đồng thời, đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương nghiêm túc thực hiện Nghị quyết của Quốc hội và Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ.

Về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 94/2019/QH14 về khoanh nợ tiền thuế, xóa nợ tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp đối với người nộp thuế không có khả năng nộp NSNN và tình hình xóa nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt năm 2022 theo quy định tại khoản 5 Điều 87 Luật Quản lý thuế. Trong đó, về đề xuất tiếp tục xử lý hủy khoanh nợ, xóa nợ, nội dung này đã được quy định tại khoản 4 Điều 3 Nghị quyết số 94/2019/QH14. Tuy nhiên, do Nghị quyết đã hết hiệu lực thi hành nên để có thể tiếp tục áp dụng quy định về việc hủy quyết định khoanh nợ, xóa nợ, đề nghị Chính phủ cân nhắc phương án bổ sung nội dung này vào Nghị quyết phê chuẩn quyết toán NSNN năm 2022 để có cơ sở thực hiện.

Ngoài ra, về đề xuất đối với các trường hợp chưa hoàn thiện được hồ sơ để xử lý khoanh nợ, xóa nợ theo quy định tại Nghị quyết số 94/2019/QH14, Chủ nhiệm Ủy ban TCNS Lê Quang Mạnh cho biết, Nghị quyết số 94/2019/QH14 quy định việc xử lý khoanh nợ, xóa nợ đối với các khoản nợ thuế phát sinh trước ngày Luật Quản lý thuế (2019) có hiệu lực thi hành. Luật Quản lý thuế không điều chỉnh các trường hợp như đề xuất. Trường hợp cần thiết phải kéo dài thời gian thực hiện một số nội dung của Nghị quyết số 94/2019/QH14, đề nghị cân nhắc phương án bổ sung nội dung này vào Nghị quyết phê chuẩn quyết toán NSNN năm 2022 để bảo đảm cơ sở pháp lý thực hiện.

Tán thành trình Quốc hội xem xét phê chuẩn quyết toán NSNN năm 2022 theo đề xuất của Chính phủ và Kiểm toán nhà nước

Về xử lý, quyết toán vào niên độ NSNN năm 2023 đối với các trường hợp không điều chỉnh được số liệu quyết toán NSNN năm 2022 theo kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước (KTNN), đa số ý kiến Ủy ban TCNS nhất trí với đề nghị của Chính phủ và KTNN báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội xem xét, cho phép quyết toán NSNN năm 2022 số chi chưa điều chỉnh theo kết luận, kiến nghị của KTNN. Đồng thời, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương cần lưu ý trách nhiệm của tổ chức, cá nhân chưa thực hiện đúng quy định của pháp luật về nội dung này và có giải pháp khắc phục không để xảy ra tình trạng chậm điều chỉnh quyết toán chi NSNN theo kết luận, kiến nghị của KTNN. Khẩn trương xử lý, điều chỉnh số liệu theo kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước để phản ánh trong quyết toán NSNN năm 2023.

Về quyết toán chi thường xuyên khoa học và công nghệ (KH&CN) cho hoạt động mua sắm trang thiết bị của các Dự án tăng cường năng lực nghiên cứu KH&CN, Chủ nhiệm Ủy ban TCNS Lê Quang Mạnh cho biết, báo cáo của Chính phủ đã nêu các căn cứ pháp lý bố trí kinh phí chi thường xuyên cho các nhiệm vụ mua sắm trang thiết bị của các Dự án trên và khẳng định các Bộ, Cơ quan đã tuân thủ quy định pháp luật trong việc mua sắm, quản lý, sử dụng máy móc, trang thiết bị đúng mục tiêu, chế độ, tiêu chuẩn, định mức; các trang thiết bị này đang phát huy hiệu quả trong đào tạo và nghiên cứu khoa học tại các đơn vị. KTNN cũng nhất trí đề xuất của Chính phủ đề nghị báo cáo Quốc hội cho quyết toán số kinh phí này.

Thẩm tra nội dung này, đa số ý kiến Ủy ban TCNS nhất trí với đề xuất của Chính phủ và KTNN báo cáo Quốc hội xem xét, quyết toán số kinh phí này. Đề nghị Chính phủ và KTNN chịu trách nhiệm về các nội dung đã báo cáo Quốc hội. Sau khi Quốc hội phê chuẩn quyết toán NSNN năm 2022, đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo kiểm tra, rà soát và đảm bảo khoản chi thường xuyên cho hoạt động mua sắm trang thiết bị của Dự án tăng cường năng lực nghiên cứu KH&CN tuân thủ đúng quy định. Xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật nếu phát hiện các sai sót, vi phạm.

Đối với các đề nghị khác của KTNN đối với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương nghiêm túc thực hiện nhanh chóng, kịp thời các kết luận, kiến nghị của KTNN. Chỉ đạo Bộ Tài chính khẩn trương rà soát, thu hồi, nộp NSNN đối với nguồn vốn dự phòng ngân sách trung ương năm 2022 hết thời hạn giải ngân theo quy định.

Thu hồi và giảm bội chi NSTW năm 2022 số kinh phí ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu và các Chương trình mục tiêu quốc gia tại 41/60 địa phương đến hết năm 2022 còn tồn chưa hoàn trả ngân sách trung ương theo quy định.

Khẩn trương đề xuất cấp có thẩm quyền phương án xử lý, sử dụng số kinh phí còn lại của Quỹ Vaccine phòng COVID-19 tại thời điểm 31/12/2022 để bảo đảm việc quản lý, sử dụng chặt chẽ, có hiệu quả nguồn kinh phí này và phù hợp với quy định.

Chủ nhiệm Ủy ban TCNS Lê Quang Mạnh nêu rõ, trên cơ sở phân tích trên đây, Ủy ban TCNS trình Quốc hội xem xét phê chuẩn quyết toán NSNN năm 2022 theo đề xuất của Chính phủ và KTNN. Chính phủ, KTNN chịu trách nhiệm về nội dung, thông tin, số liệu quyết toán NSNN năm 2022 bảo đảm tính chính xác, đầy đủ, đúng quy định của pháp luật.

Lan Hương - Lê Anh - Phạm Thắng - Nghĩa Đức