Tăng cường phân quyền và nguồn lực cho địa phương trong công tác quy hoạch

Quang cảnh phiên thảo luận tại tổ - Ảnh: T.T

Dưới sự điều hành của Phó trưởng Đoàn phụ trách Đoàn địa biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Quảng Trị Hoàng Đức Thắng, các đại biểu đã tập trung phân tích những bất cập lớn của luật hiện hành và đề xuất nhiều giải pháp “căn cơ” để công tác quy hoạch thực sự trở thành công cụ kiến tạo phát triển.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc bổ sung cơ chế xử lý dứt điểm tình trạng “quy hoạch treo”. Tình trạng này kéo dài gây bức xúc, khiến người dân không thể an cư, sản xuất trên chính thửa đất của mình. Nhiều khu vực vướng quy hoạch hàng chục năm, người dân không được cấp sổ đỏ, không được xây sửa nhà hay thế chấp vay vốn, cuộc sống “khổ chồng khổ”.

Vì vậy, đại biểu đề nghị bổ sung một điều khoản quy định trách nhiệm rà soát, xóa bỏ “quy hoạch treo”. Đồng thời, cần bổ sung cơ chế bồi thường thiệt hại cho người dân trong trường hợp quy hoạch bị hủy bỏ sau nhiều năm không thực hiện, ví dụ bồi thường chi phí cơ hội, thiệt hại do hạn chế quyền sử dụng đất.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng phát biểu tại tổ - Ảnh: T.T

Một vấn đề khác được đại biểu Hoàng Đức Thắng nêu ra là sự cần thiết phải đồng bộ quy hoạch với thủ tục đầu tư để giảm rào cản cho doanh nghiệp. Đại biểu đề nghị bổ sung quy định liên thông giữa quy hoạch và thủ tục đầu tư. Cần xác định rõ giá trị pháp lý của mỗi loại quy hoạch; đồng thời, cho phép cơ quan có thẩm quyền xem xét chấp thuận điều chỉnh quy hoạch song song với quá trình chấp thuận chủ trương đầu tư, thay vì bắt doanh nghiệp chờ xong quy hoạch.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng cũng đề nghị tăng cường phân quyền và nguồn lực cho địa phương trong công tác quy hoạch. Đại biểu đề nghị quy định cơ chế phối hợp nhanh, yêu cầu các bộ, cơ quan Trung ương phải trả lời góp ý quy hoạch địa phương trong thời hạn nhất định, quá hạn coi như đồng thuận.

Đại biểu nhấn mạnh: Cần đơn giản hóa thủ tục tài chính, cho phép vận dụng linh hoạt kinh phí lập quy hoạch. Luật cũng cần bổ sung nguyên tắc “quy hoạch đi trước một bước”, trong đó Trung ương ưu tiên phân bổ ngân sách và chuyên gia hỗ trợ các tỉnh khó khăn như Quảng Trị.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng phát biểu tại tổ - Ảnh: T.T

Cùng quan điểm, đại biểu Hà Sỹ Đồng, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, cho rằng: Công tác quy hoạch thời gian qua bộc lộ nhiều bất cập, trở thành một trong những “điểm nghẽn” lớn nhất cản trở phát triển.

Theo đại biểu, thực tiễn cho thấy hệ thống quy hoạch bị phân mảnh, thiếu liên thông, cấp dưới phải chờ cấp trên, cơ chế xử lý mâu thuẫn lúng túng. Đại biểu Hà Sỹ Đồng nhấn mạnh, việc sửa đổi Luật Quy hoạch lần này phải thực sự mạnh mẽ, bứt phá, giải quyết tận gốc các nút thắt. Sửa luật lần này cần trả lời dứt khoát ba câu hỏi trọng tâm: Có gỡ được tình trạng chậm, vướng, chồng chéo hiện nay hay không? Có bảo đảm tính thống nhất, liên thông, khả thi trong thực tiễn hay không? Và có tạo động lực phát triển mới cho địa phương, vùng và quốc gia hay không?

Đối với việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia, đại biểu Hà Sỹ Đồng đề nghị bổ sung hành lang kinh tế Đông-Tây Quảng Trị (Lao Bảo-Đông Hà-cảng Mỹ Thủy) vào nhóm hành lang kinh tế ưu tiên quốc gia. Đại biểu cũng kiến nghị hình thành Khu thương mại tự do (FTZ) tại cảng Mỹ Thủy và xác lập Trung tâm điện khí Quảng Trị trở thành Trung tâm năng lượng miền Trung, điều phối, bổ trợ an ninh năng lượng quốc gia. Để làm được điều này, cần ưu tiên hạ tầng truyền tải, kho LNG và các trung tâm logistics.

Tham gia ý kiến về Luật Quy hoạch (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Minh Tâm-Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị-nhất trí với việc sửa đổi luật nhằm xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, để quy hoạch thực sự là công cụ hiệu quả của Nhà nước trong việc hoạch định và kiến tạo không gian phát triển.

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm phát biểu tại tổ - Ảnh: T.T

Về phạm vi điều chỉnh, đại biểu Nguyễn Minh Tâm đề nghị cần bảo đảm phạm vi của Luật Quy hoạch không mâu thuẫn với các luật khác. Đối với nguyên tắc cơ bản trong hoạt động quy hoạch, tại khoản 6, Điều 4 quy định “Bảo đảm tính độc lập giữa cơ quan lập quy hoạch với Hội đồng thẩm định quy hoạch”, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cần làm rõ nội hàm của “tính độc lập” để đảm bảo rõ ràng, tránh tùy tiện khi áp dụng.

Đại biểu cũng bày tỏ băn khoăn về quy định cho phép lập đồng thời các quy hoạch (Điều 17). Nếu các quy hoạch được lập đồng thời mà thiếu cơ chế phối hợp hiệu quả, sẽ dễ dẫn đến tình trạng “thiếu thống nhất, xung đột về không gian, mục tiêu, chỉ tiêu”. Do đó, cần thiết phải quy định cơ chế điều phối chung khi lập đồng thời, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số, xây dựng hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quy hoạch quốc gia làm nền tảng chia sẻ dữ liệu.

Một vấn đề quan trọng được đại biểu Nguyễn Minh Tâm chỉ ra là quy định về điều chỉnh quy hoạch theo trình tự, thủ tục rút gọn (Điều 54). Đại biểu băn khoăn về điểm g, khoản 1, cho phép điều chỉnh rút gọn khi “Cần điều chỉnh quy hoạch để kịp thời bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân...”.

Đại biểu lo ngại nếu không quy định rõ thì thực tế có thể dễ áp dụng tùy tiện, dẫn đến tình trạng áp dụng thủ tục rút gọn để điều chỉnh quy hoạch theo yêu cầu hoặc vì lợi ích của một tổ chức, cá nhân cụ thể. Vì vậy, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc, xem xét và quy định rõ tiêu chí áp dụng quy định này nhằm bảo đảm tính chặt chẽ, tránh tùy tiện.

Thanh Tuân