Tăng tốc giải ngân 100% vốn đầu tư công trong năm nay

Tinh thần “3 ca, 4 kíp” thực hiện dự án đầu tư công

Theo Vụ Đầu tư, Bộ Tài chính, lũy kế 9 tháng của năm 2025, tổng vốn giải ngân đầu tư công đạt 440.000 tỉ đồng, tương đương 50% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, tăng 5% về tỉ lệ và 133.000 tỉ đồng so với cùng kỳ năm 2024. Đây được xem là kết quả rất tích cực trong bối cảnh khó khăn như hiện nay.

GS. TS Hoàng Văn Cường, Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng, Ủy viên Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội cho biết, 2025 là năm mà số vốn đầu tư công được giao đạt mức cao kỷ lục – trên 1 triệu tỉ đồng. Khi đầu tư công bỏ ra 1 triệu tỉ đồng, sẽ kéo theo ít nhất từ 1,5 - 2 lần vốn đầu tư xã hội. Như vậy chúng ta kỳ vọng sẽ có khoảng 1,5-2 triệu tỉ đồng đầu tư xã hội, qua đó nâng tổng số vốn đầu tư xã hội lên khoảng 2,5-3 triệu tỉ đồng.

“Nếu năm nay, đầu tư công cán đích giải ngân - sẽ tạo đà tăng trưởng cho những năm tiếp theo và nếu năm nay chúng ta đạt tăng trưởng là 8,3% thì điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, đó là cả nhiệm kỳ 5 năm từ 2021-2025 chúng ta đạt được mục tiêu tăng trưởng bình quân là 7%/năm”, GS Cường nhấn mạnh.

Đầu tư công sẽ kích thích tăng trưởng kinh tế cao, nhưng chỉ kích thích tăng trưởng ở dòng tiền, còn kích thích đối với nền kinh tế thì bao giờ cũng có độ trễ, bởi các công trình, dự án đầu tư công cần có thời gian dài mới hoàn thành và đi vào sử dụng. Bởi vậy, ổn định kinh tế vĩ mô mới là điều tiên quyết để đạt tăng trưởng cao và bền vững. Vì vậy, theo ý kiến của một số chuyên gia, cần ưu tiên vốn đầu tư công vào các công trình hạ tầng để phục vụ cho sự phát triển của nền kinh tế.

Chính phủ đặt ra mục tiêu giải ngân 100% vốn đầu tư công trong năm nay

Tuy nhiên, TS Trần Du Lịch, chuyên gia kinh tế nhận định: “Căn bệnh trầm kha – điểm nghẽn của đầu tư công vào các công trình hạ tầng chính là giải ngân vốn chậm, vướng mắc đền bù giải phóng mặt bằng, dự án thi công chậm chạp, lãng phí thời gian....Tôi cho rằng, tất cả các công trình nào mà làm được 3 ca, 4 kíp thì không lý nào chúng ta chỉ làm 1 ca. Tại một số nước, không có công trình giao thông nào mà họ cho phép làm 1 ca và tiến độ hoàn thành rất đúng thời gian đề ra, không cho phép kéo dài”.

Ở góc độ của nhà thầu thi công các công trình đầu tư công, ông Phan Hữu Duy Quốc, Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Xây dựng số 1 cho rằng, trong vấn đề “đẩy nhanh tiến độ để sớm về đích so với dự kiến”, Nhà nước cần có sự chia sẻ với doanh nghiệp.

“Tinh thần 3 ca, 4 kíp là rất tốt, các dự án hạ tầng làm được như vậy thì tốc độ hoàn thành rất nhanh. Nhưng chúng ta thúc giục việc đó, cũng phải dựa trên cơ sở hợp đồng vì trong hợp đồng với nhà thầu không có điều khoản nào như vậy. Việc này sẽ tạo ra áp lực cho doanh nghiệp về chi phí, thí dụ trước đây nhân công khoảng 500 nghìn đồng/ngày, nhưng bây giờ muốn làm nhanh thì phải trả khoảng 1 triệu đồng/ngày/nhân công, thậm chí trả cao như vậy cũng chưa chắc đã có nhân công để thuê. Nguyên vật liệu như cát để xây dựng, ngày trước khoảng 300 nghìn đồng/m3, nhưng bây giờ có khi phải 800 nghìn đồng/m3 mới mua được. Vậy ai sẽ là người trả các chi phí bị đội lên đó cho nhà thầu. Nếu không có ai thì nhà thầu phải chịu hết chi phí đó. Về lâu dài chúng tôi mong muốn nhà nước đồng hành cùng chúng tôi trong cuộc chạy đua về đích sớm hơn dự kiến – mọi thứ phải hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và nhà thầu thi công. Chúng ta không thể chỉ nói về quyết tâm hoàn thành sớm, mà không tính đến những chi phí khi nhà thầu phải cố gắng tăng tốc, rút ngắn tiến độ để về đích”, ông Quốc chia sẻ.

Quyết liệt tháo gỡ các dự án đầu tư công bị “đóng băng”

Những tháng cuối năm, Chính phủ đang gấp rút đôn đốc các bộ ngành, địa phương khẩn trương hoàn thành 100% kế hoạch giải ngân đầu tư công được giao. Hiện nay hình thức triển khai các công trình, dự án đầu tư công đã có chuyển biến rất tích cực, trước đây phần lớn là Chính phủ lập dự án, các cơ quan, bộ ngành của Nhà nước quản lý đầu tư – nhưng hiện tại đầu tư công đang chuyển dịch theo hướng thu hút tư nhân cùng tham gia – Nhà nước đóng vai trò chuẩn bị các điều kiện, thủ tục thuận lợi và tạo sân chơi cho tư nhân làm. Việc này đã thực sự tạo ra hiệu quả cũng như tính lan tỏa rất mạnh.

Tuy nhiên, GS. TS Hoàng Văn Cường cho biết: Hiện vẫn còn khoảng trên 2.200 các dự án đầu tư (của cả đầu tư công và đầu tư tư nhân), đặc biệt là đầu tư tư nhân đang bị “đóng băng, đắp chiếu” vì vướng yếu tố pháp lý hoặc vì yếu tố các hạ tầng không kết nối được nên đầu tư xong lại để đó, lượng vốn của 2.200 dự án này khoảng 6 triệu tỉ đồng - nếu khơi thông được nguồn lực của 2.200 dự án này, thì 6 triệu tỉ đồng sẽ được bơm trở lại nền kinh tế - như vậy tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế sẽ rất lớn. Việc này cần được khẩn trương, quyết liệt tháo gỡ để đưa nguồn lực đang đóng băng trở lại nền kinh tế.

Đầu tư công giữ vai trò dẫn dắt, kích hoạt các nguồn lực xã hội

Theo tính toán của nhiều chuyên gia, nếu trong năm nay đầu tư công có thể giải ngân 100% vốn, thì sẽ có thêm khoảng 2% cho tăng trưởng kinh tế - tức là tăng trưởng GDP đang từ 6% có thể lên 8% - đây sẽ là động lực rất lớn để nền kinh tế tăng trưởng. Cũng trong năm nay, chỉ cần tháo gỡ được 10% trong tổng số trên 2.200 dự án đầu tư đang bị đóng băng và trong năm tới cũng tháo gỡ khoảng 10% thì sẽ có 600.000 tỉ đồng được tung ra nền kinh tế mỗi năm. Nếu không dứt khoát và quyết liệt tháo gỡ thì kinh tế rất khó có thể tăng trưởng hai con số như kỳ vọng của Chính phủ.

Đầu tư công đang giữ vai trò là đầu tàu trong việc dẫn dắt, kích hoạt các nguồn lực xã hội. Hiện vẫn còn trên 38 nghìn tỉ đồng vốn đầu tư công chưa được các Bộ ngành, địa phương phân bổ chi tiết. Ngày 11/9/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ký Công điện số 162 yêu cầu các bộ, ngành, địa phương đề cao trách nhiệm, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, phấn đấu hoàn thành 100% kế hoạch của năm 2025. Đồng thời sẽ xử lý nghiêm các tập thể, cá nhân cố tình làm chậm trễ giải ngân vốn đầu tư công.

Lê Thanh/VOV.VN