Tăng trưởng GDP 2025: Đâu là động lực để cán mốc 8,5%?

Ngày 26-9, báo Người lao động tổ chức diễn đàn kinh tế Việt Nam lần 3-2025 với chủ đề “Động lực nào cho tăng trưởng GDP 2025 đạt 8,3% - 8,5%”.

Tại đây, các chuyên gia kinh tế nhận định mục tiêu tăng trưởng GDP 8,3 – 8,5% năm 2025 là khả thi, nhưng không còn nhiều dư địa chính sách để tạo đột phá. Khi lãi suất khó hạ thêm và áp lực tỉ giá gia tăng, đầu tư công trở thành đòn bẩy then chốt cho nền kinh tế. Ổn định vĩ mô, đặc biệt là giữ tỉ giá trong tầm kiểm soát và ngăn dòng vốn chảy vào khu vực rủi ro, sẽ là những điều kiện tiên quyết để Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu tăng trưởng cao.

Xuất khẩu khởi sắc nhưng còn nhiều rào cản

Từ góc nhìn của doanh nghiệp, ông Phùng Quốc Mẫn, Chủ tịch Hiệp hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP HCM (HAWA) cho biết: Trong 8 tháng đầu năm nay, xuất khẩu gỗ đạt 11,1 tỉ USD, tăng 6,5% so với cùng kỳ năm ngoái, chủ yếu tập trung vào các thị trường như Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc và EU.

Chỉ tính riêng 5 thị trường truyền thống này đã chiếm tới 80% kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ. Đây là mức tăng trưởng được đánh giá là đáng khích lệ trong bối cảnh thương mại toàn cầu diễn biến phức tạp và chúng ta đối mặt với hàng loạt rào cản như thuế đối ứng, cuộc điều tra Mục 232 của Bộ Thương mại Mỹ đối với gỗ dán, cùng với những quy định chống phá rừng khắt khe tại châu Âu.

Đầu tư công và tín dụng ngân hàng song hành, trở thành động lực kép cho tăng trưởng GDP. Ảnh: T.L

Ông Trần Như Tùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), Chủ tịch HĐQT Công ty CP Dệt may - Đầu tư - Thương mại Thành Công, cho biết thêm: Trong 8 tháng năm 2025, xuất khẩu dệt may đạt 30,7 tỉ USD. Từ nay đến cuối năm, nếu duy trì mỗi tháng xuất khẩu tối thiểu 4 tỉ USD, ngành sẽ cán đích mục tiêu 48 tỉ USD.

Tuy vậy, xuất khẩu dệt may đã có dấu hiệu chững lại. Nếu 6 tháng đầu năm còn tăng 10% so với cùng kỳ, thì tính đến hết tháng 8 mức tăng chỉ còn 7%. Nguyên nhân là sau khi Mỹ áp dụng chính sách thuế mới, khách hàng vội vàng đặt hàng và thúc giục giao trước ngày 1-4 để được hưởng mức thuế cũ, khiến đơn hàng từ tháng 6 và 7 bắt đầu chậm lại. Quý III, IV vì thế cũng có dấu hiệu giảm tốc.

Bà Tô Thị Tường Lan, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP): Xuất khẩu thủy sản trong 8 tháng năm 2025 đạt 7,3 tỉ USD, tăng 17% so với cùng kỳ năm ngoái. Với đà tăng như hiện nay, chúng tôi dự kiến cả năm ngành thủy sản sẽ về đích 10 tỉ USD, tăng khoảng 10% so với năm trước.

Tuy nhiên, thị trường châu Âu vẫn là thách thức lớn khi “thẻ vàng” đã kéo dài suốt 8 năm mà chưa rõ thời điểm gỡ bỏ. Bên cạnh đó, các quy định về carbon và tiêu chuẩn nuôi trồng khắt khe càng đặt ra yêu cầu cấp bách cho doanh nghiệp Việt Nam phải chủ động thích ứng để duy trì vị thế.

Đối với thị trường nội địa có quy mô 100 triệu dân, sự phát triển mạnh của ngành ăn uống (F&B), chi tiêu ngày càng cao và thói quen tiêu dùng của giới trẻ đang thay đổi nhưng để khai thác thị trường này lại không dễ dàng, nhất là khi mạng lưới phân phối nội địa rất khác với xuất khẩu.

Tăng trưởng GDP 2025: Đầu tư công giữ vai trò mở khóa

Nói về các động lực tăng trưởng GDP, TS Cấn Văn Lực chuyên gia kinh tế cho biết: "Mục tiêu tăng trưởng GDP 8,3-8,5% là khả thi, song chúng ta cũng cần chuẩn bị cho kịch bản thấp hơn, khoảng 8%. Để đạt được điều đó, cả tiêu dùng lẫn đầu tư phải được kích thích tăng mạnh.

Trong đó, phải giữ vững mặt trận xuất khẩu, đồng thời có cơ chế hỗ trợ kịp thời cho những doanh nghiệp chịu tác động tiêu cực từ chính sách thuế quan. Ngoài ra, chúng ta phải chú trọng xây dựng, quản lý và khai thác hiệu quả các cơ sở dữ liệu quốc gia trong từng lĩnh vực, ngành nghề và địa phương. Việc thiết lập cơ chế liên thông, chia sẻ thông tin và quản trị rủi ro dữ liệu sẽ trở thành nền tảng quan trọng để nâng cao hiệu quả điều hành và hỗ trợ tăng trưởng bền vững", TS Lực nói.

Đồng quan điểm, GS-TS Hoàng Văn Cường, Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, Ủy viên Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội đánh giá tăng trưởng GDP năm 2025 nhiều khả năng đạt khoảng 8%. Thậm chí trong kịch bản thuận lợi có thể tiến gần mốc 8,3 – 8,5%. Do các chỉ số khác cũng ở mức lành mạnh khi nợ công chỉ khoảng 34% GDP, lạm phát cũng không quá đáng lo nếu chúng ta kiểm soát tốt dòng tiền và giá cả.

“Nhìn chung, kinh tế vĩ mô của Việt Nam đang ở trạng thái ổn định, an toàn. Vấn đề trọng yếu nhất hiện nay là giữ vững sự ổn định của tỉ giá, kiểm soát dòng vốn chảy vào các lĩnh vực rủi ro, đồng thời tránh để hình thành lạm phát kỳ vọng” GS. Cường nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, GS Cường chỉ ra rằng, cả nước hiện có khoảng 2.200 dự án đầu tư công và tư nhân đang đình trệ vì vướng mắc pháp lý, hạ tầng, với tổng vốn lên tới 6 triệu tỉ đồng. Nếu chúng ta khơi thông được, nguồn lực khổng lồ này sẽ ngay lập tức được bơm vào nền kinh tế, thúc đẩy tăng trưởng.

GS-TS Hoàng Văn Cường (trái), Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, Ủy viên Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội.

Tương tự, TS Trần Du Lịch, chuyên gia kinh tế cho biết thêm: "Trong bối cảnh hiện nay việc đôn đốc các dự án hạ tầng giao thông có ý nghĩa then chốt. Bởi hạ tầng không chỉ giảm chi phí logistics mà còn nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp, tạo nền tảng cho phát triển lâu dài.

Trong ba trụ cột tăng trưởng của nền kinh tế – tiêu dùng, đầu tư công và xuất khẩu – đầu tư công giữ vai trò then chốt. Việc đẩy mạnh giải ngân trong quý IV không chỉ tạo cú hích cho tổng cầu mà còn nhanh chóng lan tỏa hiệu quả trực tiếp lên toàn bộ nền kinh tế.

Vì vậy, cần ưu tiên sử dụng nguồn lực trong nước như sắt thép, đá, vật liệu xây dựng nội địa, vừa thúc đẩy tăng trưởng vừa hỗ trợ ngành sản xuất trong nước. Tất nhiên, song song với đó, phải giải quyết các điểm nghẽn về đền bù giải tỏa và chất lượng dự án. Với những dự án đủ điều kiện, hoàn toàn có thể triển khai làm “3 ca, 4 kíp” để rút ngắn tiến độ. Cách làm này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn tạo hiệu ứng lan tỏa nhanh cho nền kinh tế", TS Lịch nêu quan điểm.

Từ phía đơn vị tham gia dự án đầu tư công, TS Phan Hữu Duy Quốc, Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Xây dựng số 1 (CC1) khẳng định: Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ quan điểm đầu tư công, nhất là hạ tầng, có vai trò lan tỏa và tạo nền tảng cho tương lai. Nhưng việc đẩy nhanh tiến độ một cách “hối hả toàn diện” đang dẫn tới hệ quả là chi phí leo thang. Chi phí nhân công từ mức 500.000 đồng/ngày đã tăng lên 1 triệu đồng/ngày nhưng vẫn khó tuyển. Chưa kể, giá vật liệu cũng tăng mạnh, điển hình như cát xây dựng từ 300.000 đồng lên tới 800.000 đồng/m3.

Điều đáng nói là cơ chế và chế độ hợp đồng hiện nay chưa điều chỉnh phù hợp để hỗ trợ chi phí phát sinh khi nhà thầu phải chạy theo tiến độ “3 ca, 4 kíp”.

“Vì vậy, tôi kiến nghị cơ quan chức năng cần quy định rõ tiến độ thi công ngay từ đầu trong hợp đồng và dự toán, nhằm bảo đảm lợi ích hài hòa giữa Nhà nước và doanh nghiệp, để cùng nhau chạy một ‘cuộc marathon’ bền vững thay vì những cuộc nước rút ngắn hạn, thiếu bền vững”, ông Quốc nói thêm.

THÙY LINH