Tạo hành lang pháp lý để phát triển thị trường điện cạnh tranh

Rà soát, hoàn thiện các quy định

Đại biểu Quốc hội tỉnh Trà Vinh Trần Quốc Tuấn phát biểu. Ảnh: Minh Đức/TTXVN

Thảo luận tại Hội trường, đại biểu Trần Quốc Tuấn (tỉnh Trà Vinh) thống nhất việc cần thiết sửa đổi Luật Điện lực, do Luật hiện hành thiếu rất nhiều nội dung đã và đang phát sinh trong thực tiễn, cần phải có căn cứ pháp lý cụ thể quy định, hướng dẫn để triển khai thực hiện, phù hợp với xu hướng phát triển chung.

"Sửa đổi Luật Điện lực cần phải đồng thời đáp ứng cả 2 mục tiêu, vừa đạt mục tiêu trước mắt là bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, vừa đạt mục tiêu lâu dài là thực hiện đầy đủ cam kết quốc tế của Việt Nam đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050", đại biểu Trần Quốc Tuấn nói.

Đồng tình với quan điểm của đại biểu Trần Quốc Tuấn, tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) cho rằng, nội dung sửa đổi của Luật Điện lực lần này rất lớn, sửa đổi toàn bộ nội dung luật, trong đó có những nội dung quan trọng như đầu tư phát triển dự án điện lực, mua bán điện và hệ thống điện quốc gia.

"Với nội dung và khối lượng sửa đổi, bổ sung như vậy, nếu thông qua tại một kỳ họp là quá gấp rút. Việc xem xét, cho ý kiến hoàn thiện các quy định sẽ không được kỹ lưỡng. Đồng thời, các chính sách sửa đổi đều là những nội dung mang tính dài hạn, sự phát triển lâu dài, ổn định của điện lực quốc gia", đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga lý giải; đồng thời đề nghị không thực hiện quy trình rút gọn trong lần sửa đổi này để có thêm thời gian nghiên cứu, chỉnh sửa nhằm đảm bảo chất lượng của luật.

Cũng theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, việc xây dựng thị trường điện cạnh tranh đã bắt đầu được triển khai trong những năm gần đây. Tuy nhiên, các chính sách thị trường điện cạnh tranh vẫn chưa thực sự đi vào cuộc sống người dân, vẫn tồn tại tâm lý "điện là mặt hàng độc quyền".

"Vì vậy, trong lần sửa đổi này đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định đảm bảo tạo hành lang pháp lý cho việc phát triển thị trường điện cạnh tranh, thực sự đáp ứng tâm tư, nguyện vọng của cử tri", đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nêu.

Cân nhắc quy định tính lãi chậm trả tiền điện

Đại biểu Quốc hội tỉnh Bến Tre Nguyễn Thị Yến Nhi phát biểu. Ảnh: Minh Đức/TTXVN

Góp ý về thanh toán tiền điện trong trường hợp mua bán điện đối với khách hàng sử dụng điện, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (tỉnh Bến Tre) cho biết, dự thảo Luật quy định, bên mua điện không trả tiền điện theo quy định và đã được bên bán thông báo 2 lần, bên bán điện có quyền ngừng cấp điện.

"Tuy nhiên, việc thông báo không xác định bằng hình thức nào, văn bản, tin nhắn hay gọi điện thoại. Đây là một vấn đề rất phức tạp, ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân. Đề nghị Ban soạn thảo cần phải quy định rõ, bên mua điện khi không trả tiền điện theo quy định và đã được bên bán điện thông báo bằng văn bản, sau 2 lần, bên bán điện mới có quyền ngừng cung cấp điện", đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi nêu.

Cũng cho ý kiến về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga bày tỏ băn khoăn về quy định trả tiền lãi trên số tiền chậm trả cho bên bán điện tương ứng với thời gian chậm trả. "Quy định này để ràng buộc trách nhiệm của khách hàng sử dụng điện trong việc thanh toán tiền điện, là phù hợp và để đảm bảo lợi ích của bên cung cấp điện. Tuy nhiên, đối với khách hàng sử dụng điện sinh hoạt, đôi khi quên hoặc chậm đóng tiền điện, tiền nước một vài ngày cũng là điều rất dễ xảy ra. Vì vậy, quy định tính lãi ngay khi chậm trả không thực sự phù hợp", đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nêu.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề xuất nên có thời hạn quy định chậm trả, ít nhất là một tháng, mới bắt đầu tính lãi. Đặc biệt nên quy định, không tính lãi chậm đóng tiền đối với các hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, người già neo đơn sống một mình, để đảm bảo tính nhân văn của quy định.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (tỉnh Bình Dương) cho rằng, dự thảo Luật quy định “lãi suất chậm trả do các bên thỏa thuận nhưng không vượt quá mức lãi suất cho vay cao nhất của ngân hàng mà bên bán điện có tài khoản ghi trong hợp đồng tại thời điểm thanh toán. Trường hợp lãi suất chậm trả vượt quá mức lãi suất theo quy định tại điểm này thì bên mua điện không phải trả phần lãi suất vượt quá”.

Đại biểu cho rằng không có căn cứ để xác định lãi suất tại thời điểm thanh toán tương ứng với thời gian chậm trả vì ngân hàng không công bố công khai mức lãi suất cho vay cao nhất. Bên cạnh đó, mức lãi suất cũng thường xuyên thay đổi và áp dụng khác nhau tại từng ngân hàng. Ngân hàng cũng áp dụng lãi suất cho vay khác nhau với từng đối tượng khách hàng, từng mục đích sử dụng... Do đó, việc xác định lãi suất cho vay cao nhất rất khó khăn, không chuẩn xác, đồng thời lại phụ thuộc vào hệ thống ngân hàng, không đảm bảo tính đồng bộ, chính xác tại từng thời điểm cụ thể, dễ dẫn đến sai sót và khiếu kiện, khiếu nại từ khách hàng, không minh bạch, không đồng bộ.

Hạn chế chuyển nhượng dự án đầu tư điện gió ngoài khơi

Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Thuận Nguyễn Hữu Thông phát biểu. Ảnh: Minh Đức/TTXVN

Cho ý kiến về hình thức lựa chọn nhà đầu tư dự án điện lực, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (tỉnh Bình Thuận) đề nghị quy định, các dự án lưới điện phục vụ phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, do doanh nghiệp nhà nước đầu tư phù hợp với quy hoạch, thì không phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư.

Bởi vì, các dự án lưới điện phục vụ cho kinh tế - xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng và dự án điện là dự án theo tuyến, đầu tư theo quy hoạch được duyệt. Muốn thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư thì đòi hỏi từng vị trí móng trụ, hành lang tuyến phải phù hợp quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn, giao thông, thủy lợi... Nhưng hành lang tuyến trong công trình điện kéo dài qua nhiều xã, huyện; muốn thực hiện chấp thuận chủ trương đầu tư phải điều chỉnh các quy hoạch trên. Trong khi chu kỳ quy hoạch là 10 năm và điều chỉnh giữa kỳ (khoảng 5 năm) khiến các công trình sẽ chậm tiến độ theo quy hoạch, ảnh hưởng đến việc cung cấp điện phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và an ninh năng lượng.

Liên quan đến đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư các dự án điện lực không thực hiện đầu tư theo phương thức đối tác công tư, đầu tư công, đại biểu Nguyễn Hữu Thông đề nghị bổ sung thêm loại hình “điện gió ngoài khơi” trong các loại hình điện để làm cơ sở cho triển khai thực hiện trên thực tế. Bởi Việt Nam rất có tiềm năng phát triển điện gió ngoài khơi và hiện nay có nhiều nhà đầu tư đang xin chủ trương đầu tư loại hình này nhưng chưa được quy định trong dự thảo Luật.

"Tuy nhiên, cần có điều khoản nhằm hạn chế các nhà đầu tư điện gió ngoài khơi chuyển nhượng dự án cho các đối tác khác", đại biểu Nguyễn Hữn Thông nêu.

Diệp Trương (TTXVN)