Tạo hành lang pháp lý để thu hút và giữ chân nhân lực tinh hoa

Áp lực cạnh tranh nhân lực chất lượng cao giữa khu vực công và khu vực tư đang gia tăng. Từ thực tế này, câu hỏi làm thế nào để khu vực công không chỉ tuyển được người giỏi mà còn giữ được người tài tiếp tục thu hút sự quan tâm của cử tri và dư luận.

Trước kỳ họp thứ 10 của Quốc hội, cử tri tỉnh Quảng Ngãi đã gửi kiến nghị tới Bộ Nội vụ, đề nghị nghiên cứu, tham mưu Chính phủ ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù, linh hoạt nhằm thu hút, trọng dụng người có tài năng, đồng thời bồi dưỡng và phát triển nguồn nhân lực tại chỗ, nhất là ở vùng khó khăn, miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Trả lời kiến nghị, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình cho biết, chủ trương thu hút, trọng dụng người tài trong hoạt động công vụ đã và đang được thể chế hóa khá toàn diện trong hệ thống pháp luật, với trọng tâm là Luật Cán bộ, công chức cùng các nghị định, quyết định hướng dẫn thi hành.

Theo Bộ Nội vụ, Luật Cán bộ, công chức đã bổ sung các quy định mang tính nền tảng về cơ chế thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao và chính sách đối với người có tài năng trong hoạt động công vụ.

Người tài năng khu vực công có chính sách đãi ngộ xứng đáng.

Luật xác định rõ hai nhóm chính sách, thứ nhất, thu hút các chuyên gia, nhà khoa học, luật gia, luật sư giỏi, doanh nhân tiêu biểu, sinh viên tốt nghiệp xuất sắc và các nguồn nhân lực chất lượng cao khác vào làm việc trong cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc hệ thống chính trị.

Thứ hai, xác định đối tượng là người có tài năng trong hoạt động công vụ để áp dụng chính sách đãi ngộ tương xứng, qua đó giữ chân những cán bộ, công chức có trình độ, năng lực và hiệu quả công việc cao.

Đáng chú ý, luật cho phép áp dụng cơ chế ký hợp đồng thực hiện nhiệm vụ của công chức nhằm thu hút nhân lực chất lượng cao đảm nhiệm một số công việc cụ thể, kể cả nhiệm vụ gắn với vị trí lãnh đạo, quản lý.

Cách tiếp cận này được kỳ vọng tạo thêm độ mở cho khu vực công, giảm rào cản gia nhập đối với chuyên gia giỏi từ bên ngoài, nhất là trong các lĩnh vực đòi hỏi trình độ chuyên sâu.

Ngoài Luật Cán bộ, công chức, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã ban hành hàng loạt văn bản quy phạm pháp luật nhằm cụ thể hóa và hoàn thiện các chính sách thu hút, sử dụng, đãi ngộ người tài. Có thể kể đến Nghị định số 179/2024/NĐ-CP, các nghị định số 103, 231, 249/2025 cùng nhiều quyết định liên quan.

Các văn bản này tập trung bổ sung tiêu chí, quy trình tuyển dụng, bố trí, sử dụng và chính sách đãi ngộ đối với người có tài năng và nguồn nhân lực chất lượng cao trong những ngành, lĩnh vực trọng điểm.

Trọng tâm được đặt vào khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đặc biệt là các công nghệ chiến lược như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, chip bán dẫn, an ninh mạng.

Theo đánh giá của Bộ Nội vụ, việc ưu tiên nhân lực cho các lĩnh vực này không những giải được bài toán thiếu hụt chuyên gia trong khu vực công, mà còn gắn trực tiếp với mục tiêu đẩy nhanh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong bối cảnh hội nhập sâu rộng.

Bộ Nội vụ đã làm rõ các chính sách nhằm phát triển nguồn nhân lực tại chỗ, nhất là ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, nơi thường xuyên thiếu hụt cán bộ có năng lực do hạn chế trong thu hút và giữ chân nhân sự.

Theo Bộ Nội vụ, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 170 và 171/2025/NĐ-CP, trong đó quy định rõ cơ chế xét tuyển công chức đối với người cam kết tình nguyện làm việc từ đủ 5 năm trở lên tại vùng đặc biệt khó khăn, cũng như đối với người học theo chế độ cử tuyển, sau khi tốt nghiệp trở về công tác tại địa phương nơi được cử đi học. Song song với đó là chính sách hỗ trợ kinh phí đào tạo, bồi dưỡng đối với công chức là người dân tộc thiểu số, nhằm tạo nguồn cán bộ ổn định, lâu dài.

Ngoài ra, cán bộ, công chức, viên chức công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn tiếp tục được hưởng các chế độ theo Nghị định 76/2019/NĐ-CP, như phụ cấp thu hút, phụ cấp công tác lâu năm, trợ cấp lần đầu, trợ cấp tiền mua và vận chuyển nước ngọt, nước sạch.

Bộ Nội vụ cũng nhấn mạnh vai trò của chính quyền địa phương trong việc cụ thể hóa chính sách. Căn cứ quy định chung và điều kiện thực tế, HĐND cấp tỉnh có thể xem xét, quyết định ban hành thêm các chính sách ưu đãi đặc thù để bồi dưỡng, phát triển nguồn nhân lực tại chỗ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của cơ quan nhà nước ở vùng khó khăn, miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Về định hướng sắp tới, thực hiện Kết luận số 205 của Bộ Chính trị, Bộ Nội vụ cho biết sẽ tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản liên quan, hướng tới xây dựng cơ chế bố trí, sử dụng và đãi ngộ cán bộ, công chức, viên chức theo hướng đột phá, vượt trội hơn.

Mục tiêu cuối cùng là nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, đặc biệt là chất lượng đội ngũ ở cấp xã, nơi trực tiếp giải quyết công việc của người dân và doanh nghiệp.

Linh Nguyễn