'Tết Quang Trung' ở Trường Sơn

Tôi có hơn mười năm gắn bó trên tuyến chi viện chiến lược Trường Sơn-Đường Hồ Chí Minh trong những năm kháng chiến chống Mỹ, cứu nước với bao kỷ niệm vui buồn, sinh tử. Nhớ nhất là lần được đón Tết sớm để chuẩn bị bước vào mùa vận chuyển cao điểm phục vụ cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 tại Tiểu đoàn 52, Binh trạm 32, Bộ tư lệnh 559.

Năm ấy, kết thúc tổng công kích đợt 1 vào ngày 28-12-1967, Binh trạm 32 chúng tôi dẫn đầu toàn tuyến, vận chuyển được trên một vạn tấn hàng vượt Đường 9 an toàn trong thời gian một tháng. Bộ tư lệnh đã tặng đơn vị danh hiệu "Binh trạm vạn tấn". Những điển hình mà đại đội, tiểu đoàn chọn xây dựng như: Kim Ngọc Quản, Nguyễn Xuân Lục, Hoàng Văn Bản của Tiểu đoàn 52 chúng tôi, Lê Quang Biện của Tiểu đoàn 102, Hà Văn Tơ của Tiểu đoàn 51, qua tổng công kích đợt đầu đều được tặng danh hiệu "Dũng sĩ lái xe vạn tấn" và Huân chương Chiến công. Riêng những tay lái của Tiểu đoàn 52 còn được Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên gọi với cái tên trìu mến "Đại bàng Trường Sơn".

Thiếu tướng Hoàng Anh Tuấn chia sẻ kỷ niệm thời quân ngũ.

Tôi nhớ, đêm 29-1-1968, Binh trạm phát động tổng công kích đợt 2. Sau này, chúng tôi mới biết, trên tổ chức tổng công kích liên tục nhằm phục vụ kế hoạch Tổng tiến công và nổi dậy đồng loạt trên toàn chiến trường miền Nam vào Tết Mậu Thân 1968. Nhưng khi đó, chúng tôi chỉ được quán triệt chủ trương của Bộ tư lệnh 559 là vừa đón Tết vừa ra quân thần tốc, quyết thắng lập thành tích mừng Xuân, mừng Đảng.

Lại thêm một cái Tết cổ truyền nữa chúng tôi ở lại với Trường Sơn bên vô lăng tay lái. Nhưng cái Tết này quả là đặc biệt. Tất cả bị cuốn vào không khí hối thúc khẩn trương và rạo rực vô cùng, như quên cả chuỗi dài ký ức và nỗi nhớ dung quê nhà, gia đình ở hậu phương.

Đêm giao thừa Tết Mậu Thân, có rất nhiều anh em vẫn rong ruổi cùng chiếc xe yêu quý trên những cung đường ra phía trước. Chúng tôi đón Tết đúng nghĩa "thần tốc" để kịp vận chuyển khối lượng lớn vật chất hậu cần và cả lực lượng chi viện cho các hướng chiến trường miền Nam.

Tất nhiên trước đó, để chuẩn bị cho việc đón Tết, trong thời gian củng cố sau tổng công kích đợt 1, Tiểu đoàn đã cho người về Quảng Bình, thậm chí cho xe ra Hà Nội mua sắm hàng Tết, từ thịt lợn, gạo nếp, lá dong, su hào, bắp cải, kẹo bánh, chè, thuốc lá... Sau đó, hậu cần tổ chức giết lợn, gói bánh, sắm cỗ "tất niên" khá chu đáo, rôm rả. Gần như thành nếp, lái xe Trường Sơn, thường được tổ chức ăn "Tết Quang Trung", tết "thần tốc". Do điều kiện chiến tranh, bữa cỗ tất niên diễn ra rất nhanh, không có đủ những món cổ truyền, nhưng vẫn có bánh chưng, giò, bắp cải, cà chua, kẹo, trà, thuốc lá… Thế cũng là đậm đà hương vị Tết rồi!

Đêm liên hoan văn nghệ mừng Xuân chiến thắng của bộ đội Trường Sơn và nhân dân. Tranh sơn dầu của họa sĩ ĐỨC DỤ

Chính Tết, chúng tôi vẫn thực hiện nhiệm vụ như bình thường, các đơn vị phân công lực lượng hoạt động mạnh hơn ngày thường. Bởi lúc này, đối phương cho rằng ta sẽ dành thời gian đón Tết cổ truyền theo phong tục nên lơi lỏng việc theo dõi, tiến công. Vì tiền tuyến, vì ngày chiến thắng, chúng tôi không từ nan. Được sự quan tâm của trên, anh em lái xe chạy đêm giao thừa còn được cấp hai điểu thuốc lá, hai viên kẹo chống ngủ nên ai nấy rất phấn khởi.

Đêm giao thừa năm đó, trước hàng quân và 39 xe của đại đội tôi, hàng hóa bốc xếp cẩn thận, đội hình nghiêm ngắn hùng dũng, khí thế bừng bừng. Thay mặt Ban chỉ huy đại đội, Chính trị viên Trần Quốc Vịnh phát biểu động viên anh em ra quân giành chiến thắng, thực hiện thắng lợi chỉ tiêu tổng công kích đợt 2 mà Bộ tư lệnh phát động. Tôi nhìn sang cánh rừng bên cạnh, đội hình xe Đại đội 5 cũng trong tư thể sẵn sàng chờ lệnh. Chứng kiến không khí ra quân của các đại dội, Chính trị viên tiểu đoàn Nguyễn Tiến Du và Trợ lý chính trị Nguyễn Văn Thủy-người Sơn Đông, Sơn Tây (nay thuộc Hà Nội), bạn đồng ngũ với tôi không nén nổi xúc động. Anh Du quả quyết, nếu cứ đà này, Binh trạm 32 chúng tôi không chỉ dừng ở vạn tấn mà còn có thể hơn thế nữa. "Chúng em cũng tin như vậy", tôi và các chiến sĩ cùng trả lời. Nói rồi mấy anh em ôm chặt nhau, bắt tay thật chặt thể hiện quyết tâm.

Với tác phong gọn gàng, nhanh nhẹn, anh Phạm Thành Vinh, anh Trần Quốc Vịnh nhảy lên xe trước. Cả đoàn xe nổ máy, rùng rùng chuyển động. Chuyến này, tôi và anh Liệu - Chính trị viên phó đại đội được phân công ở nhà tổ chức đón giao thừa cho số anh em trong đại đội còn lại và chuẩn bị sẵn sàng cứu kéo phòng khi lực lượng vận chuyển gặp sự cố.

Thiếu tướng Hoàng Anh Tuấn (người đứng) cùng đồng đội một thời ở Trường Sơn.

Xong xuôi mọi việc, tôi cho tập trung anh em ở nhà tại hầm chỉ huy đại đội để đón giao thừa. Hầm có cấu trúc hình vuông ở giữa, hai đầu có hai hầm chữ A khá kiên cố, có thể hạn chế được sát thương nếu trúng rốc-két của địch.

Giao thừa đến, cả hầm lắng lại, nghe Bác Hồ đọc thơ chúc Tết:

"Xuân này hơn hẳn mấy xuân qua

Thắng trận tin vui khắp nước nhà.

Nam Bắc thi đua đánh giặc Mỹ.

Tiến lên! Toàn thắng ắt về ta!"

Lời của Bác là lời đất nước, vượt muôn trùng đêm tối đến với chúng tôi giữa đại ngàn Trường Sơn. Tiếng thơ cũng là nỗi lòng của Bác, tình thương của Bác sưởi ấm trái tim chiến sĩ, động viên cổ vũ chúng tôi quyết giành thắng lợi, để thỏa lòng mong mỏi của Người.

Phút thư giãn trên đường hành quân. Ảnh tư liệu

Cũng thời khắc này, qua làn sóng của Đài tiếng nói Việt Nam, chúng tôi mới biết, thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị chuyển cách mạng miền Nam sang giai đoạn mới, giai đoạn giành thắng lợi quyết định. Quân và dân ta đã tiến hành Tổng tiến công và nổi dậy trên khắp miền Nam, đồng loạt tiến công vào Sài Gòn, Huế, Đà Nẵng và hầu hết các thành phố, thị xã trên toàn Miền. Trong thời khắc này, từ sâu thẳm lòng mình, tôi cảm thấy xúc động tự hào: Bằng tổng công kích đợt 1 giành thắng lợi và bằng những "chiến mã Trường Sơn" mang nặng hàng đang vượt suối, băng đèo, băng băng tiến ra phía trước, chúng tôi góp một phần nhỏ bé của mình cho sự kiện Tết Mậu Thân 1968 ở miền Nam. Giữa rừng Trường Sơn hùng vĩ, trong những ngày Tết truyền thống, với niềm tin tưởng sâu sắc chúng tôi tổ chức cho bộ đội liên hoan văn nghệ và chờ tin thắng lợi của đơn vị!

SONG THANH - BẢO LINH (Ghi theo lời kể của Thiếu tướng Hoàng Anh Tuấn, Phó chủ tịch thường trực Hội truyền thống Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh Việt Nam)