Tether: Từ nhà phát hành stablecoin đến gã khổng lồ cho vay tiền mã hóa

Từ phát hành stablecoin đến "ngân hàng cho vay"

Theo báo cáo nghiên cứu mới nhất từ Galaxy Digital, Tether hiện nắm giữ vị trí trong top 3 "nhà cho vay tập trung" (CeFi) cùng với Galaxy Digital của tỷ phú Mike Novogratz và công ty dịch vụ tài chính Ledn. Ba công ty này cùng nhau kiểm soát gần 10 tỷ USD giá trị khoản vay, chiếm 89% thị phần trong lĩnh vực cho vay tập trung, khác với tài chính phi tập trung (DeFi) vốn hoạt động thông qua các giao thức tự động không cần trung gian.

Đáng chú ý, thị phần của Tether đã tăng vọt từ dưới 20% vào quý II/2021 lên khoảng 70% vào cuối năm 2022 và duy trì vị thế thống trị này đến quý IV/2024. Sự bành trướng nhanh chóng này diễn ra trong bối cảnh hàng loạt "đại gia" cho vay tiền mã hóa trước đây như BlockFi, Celsius Network và Genesis Global Capital lần lượt đệ đơn phá sản trong cơn bão thị trường năm 2022.

"Tether bắt đầu trong giai đoạn suy thoái và đã trở thành nguồn thanh khoản vô cùng cần thiết cho thị trường," Alex Thorn, Giám đốc nghiên cứu tại Galaxy Digital nói và nhận định: "Công ty rõ ràng là một đại gia lớn trong lĩnh vực này."

Theo thông tin từ báo cáo tài chính, Tether tuyên bố đã kiếm được 13 tỷ USD lợi nhuận trong năm 2024, đưa công ty này trở thành một trong những doanh nghiệp sinh lời mạnh nhất trong hệ sinh thái tiền mã hóa. Những con số ấn tượng này phần nào giải thích cho khả năng của công ty trong việc mở rộng hoạt động kinh doanh cho vay.

Với vai trò kép vừa là nhà phát hành stablecoin - loại tiền ảo được neo giá vào đồng USD và là nền tảng cho phần lớn các giao dịch tiền mã hóa, vừa là nhà cho vay lớn, Tether đã và đang trở thành tâm điểm của nhiều tranh cãi.

Mặc dù Tether khẳng định token USDT được đảm bảo 100% bằng tài sản dự trữ, nhưng thành phần của danh mục dự trữ, bao gồm các khoản cho vay và đầu tư khác, đã khiến nhiều chuyên gia đặt câu hỏi về tính thanh khoản thực sự của các tài sản này trong thời điểm thị trường căng thẳng.

Đáp lại những lo ngại này, Tether cho biết trong tuyên bố chính thức: "Tất cả các khoản vay đều được đảm bảo quá mức (bằng Bitcoin) và được quản lý một cách bảo thủ tương ứng với dự trữ vốn chủ sở hữu của chúng tôi. Những khoản vay này thường là ngắn hạn và tuân theo quy trình quản lý rủi ro nghiêm ngặt, bao gồm các điều khoản về ký quỹ và thanh lý."

Công ty cũng nhấn mạnh rằng, "chưa bao giờ vỡ nợ bất kỳ khoản vay nào" và "chưa bao giờ không xử lý được giao dịch rút tiền cho khách hàng đã được xác minh."

Ông Howard Lutnick, Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ và cựu CEO của Cantor Fitzgerald LP, cũng xác nhận rằng, ngân hàng này đóng vai trò giám sát tài sản của Tether và công ty này thực sự nắm giữ số tiền mà họ tuyên bố.

Không dừng lại ở việc cho vay trong thị trường tiền mã hóa, Tether đang mở rộng hoạt động sang cả lĩnh vực tài chính truyền thống. Báo cáo từ Bloomberg tiết lộ rằng, công ty này đang đàm phán với các thương nhân hàng hóa về việc cho vay hàng tỷ đô la và đã hoàn thành việc tài trợ cho giao dịch dầu thô đầu tiên tại Trung Đông vào tháng 10/2024.

Đáng chú ý, Tether cũng đang hợp tác với Cantor Fitzgerald để phát triển chương trình cho vay trị giá hàng tỷ đô la, cho phép khách hàng vay USD khi sử dụng Bitcoin làm tài sản thế chấp. Sáng kiến này có tiềm năng thu hút thêm nhiều nhà đầu tư truyền thống vào thị trường tiền mã hóa.

Thách thức và triển vọng

Mặc dù Tether đang thống trị, nhưng tổng thể thị trường cho vay tập trung (CeFi) đã thu hẹp đáng kể so với đỉnh cao trước đây. Theo báo cáo của Galaxy Digital, tổng quy mô các khoản vay CeFi đang lưu hành tính đến quý IV/2024 là 11,2 tỷ USD, giảm 68% so với mức cao nhất mọi thời đại, mặc dù đã phục hồi 73% từ đáy của thị trường gấu.

Ngược lại, lĩnh vực tài chính phi tập trung (DeFi) đang thể hiện sức sống mạnh mẽ, với các ứng dụng cho vay DeFi vượt qua CeFi về quy mô thị trường. Theo dữ liệu từ DeFiLlama, tổng giá trị khóa (TVL) trong các giao thức cho vay DeFi đã tăng 112% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 22,3 tỷ USD vào tháng 3/2025.

Tổng quy mô thị trường cho vay tiền mã hóa tính đến quý IV/2024, bao gồm cả stablecoin CDP (vị thế nợ có tài sản đảm bảo bằng tiền mã hóa), đạt 36,5 tỷ USD, giảm 43% so với mức cao nhất mọi thời đại là 64,4 tỷ USD trong quý IV/2021. Con số này phản ánh sự thận trọng hơn của các nhà đầu tư trong việc sử dụng đòn bẩy sau những bài học đắt giá từ cuộc khủng hoảng năm 2022.

Sự thống trị của Tether trong lĩnh vực cho vay tiền mã hóa tập trung đặt ra câu hỏi về tính đa dạng và cạnh tranh của thị trường. Tình trạng tập trung quyền lực vào một vài tổ chức lớn có thể làm tăng rủi ro hệ thống, đặc biệt khi Tether đã trở thành một thành phần thiết yếu của cơ sở hạ tầng thị trường tiền mã hóa.

Theo báo cáo của Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai Hoa Kỳ (CFTC) công bố vào tháng 3/2025, các nhà quản lý đang tăng cường giám sát đối với các tổ chức cho vay tiền mã hóa tập trung, đặc biệt chú ý đến những đơn vị có quy mô lớn như Tether.

"Sự phát triển của hoạt động cho vay tiền mã hóa mang lại lợi ích về thanh khoản cho thị trường nhưng cũng tạo ra những rủi ro mới cần được quản lý thận trọng," Rostin Behnam, Chủ tịch CFTC nhận định trong một cuộc phỏng vấn gần đây với Wall Street Journal.

Về phần mình, Tether tỏ ra tự tin vào mô hình kinh doanh và khả năng quản lý rủi ro. Công ty đã liên tục công bố báo cáo xác nhận dự trữ hàng quý và tăng cường tính minh bạch để xây dựng niềm tin với cộng đồng.

Nhìn về tương lai, thị trường cho vay tiền mã hóa vẫn có nhiều dư địa để phát triển, đặc biệt khi các quy định pháp lý trở nên rõ ràng hơn và nhiều tổ chức truyền thống bắt đầu tham gia vào lĩnh vực này. Sự nổi lên của Tether như một nhà cho vay chủ chốt là minh chứng cho sự chuyển mình của ngành, từ một không gian "Wild West" sang một hệ sinh thái tài chính ngày càng trưởng thành và chuyên nghiệp hơn.

Qui Ánh