Thách thức cân bằng lãi suất và tỷ giá của chính sách tiền tệ năm 2025

Nguồn: VCBS Research

Lãi suất giảm, tỷ giá tăng

Theo thống kê từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), từ ngày 25/2 - 18/3 có tổng cộng 23 ngân hàng thương mại điều chỉnh giảm lãi suất huy động, với mức giảm từ 0,1% đến 1%. Thậm chí, có ngân hàng như Eximbank đã giảm lãi suất tới 6 lần.

Đáng chú ý, lãi suất huy động ở nhiều kỳ hạn quan trọng đã chính thức xuống dưới mức 6%/năm, tạo điều kiện để lãi suất cho vay có dư địa giảm thêm trong thời gian tới. Các ngân hàng cũng đang triển khai nhiều chương trình tín dụng ưu đãi với lãi suất thấp, tập trung vào các lĩnh vực như tiêu dùng, nhà ở xã hội và xuất nhập khẩu.

Đây là kết quả của việc Chính phủ và NHNN liên tục yêu cầu các ngân hàng nỗ lực tiết giảm chi phí đầu vào để giảm lãi suất cho vay.

Tại Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 2 tổ chức vào đầu tháng 3 vừa qua, Phó Thống đốc thường trực NHNN Đào Minh Tú cho hay, để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trong năm 2025, NHNN đặt kế hoạch tăng trưởng tín dụng khoảng 16%, tương đương với việc dư nợ sẽ tăng thêm khoảng 2,5 triệu tỷ đồng.

Vì thế, theo Phó Thống đốc, xu hướng chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng, cũng như của ngành Ngân hàng và các tổ chức tín dụng là tiếp tục giảm lãi suất theo hướng ổn định, giảm trên cơ sở tiết giảm chi phí một cách tích cực nhất, cao nhất để có điều kiện giảm lãi suất cho vay.

Tuy nhiên, bức tranh kinh tế vĩ mô hiện nay lại đang phải đối mặt với những thách thức không nhỏ, trong đó có lạm phát. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trong tháng 1/2025 đã tăng mạnh 3,63% và tỷ lệ này tiếp tục tăng 3,27% trong 2 tháng đầu năm.

Tỷ giá là một trong những thành tố trong rổ hàng hóa, dịch vụ để tính toán CPI. Nhưng từ đầu năm 2025 đến nay, tỷ giá giữa VND và USD dù diễn biến "trồi - sụt" nhưng gần đây lại có dấu hiệu gia tăng. Hiện tỷ giá giữa VND và USD tại Vietcombank đang được niêm yết quanh mức 25.370-25.760 VND/USD (mua vào – bán ra), tăng 0,8% so với mức giá tại phiên giao dịch đầu năm 2025.

Hồi cuối năm 2024, giá USD đã tăng lên mức kỷ lục 25.900 VND/USD, sau đó giảm nhẹ trong tháng 1/2025, nhưng từ tháng 2/2025 lại có xu hướng tăng, trong bối cảnh đồng USD trên thị trường quốc tế duy trì sức mạnh.

Trong Báo cáo Kinh tế Việt Nam quý 1/2025 của Bộ phận Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu tại Ngân hàng UOB, với nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2024 và kéo dài sang năm 2025, cùng với việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có xu hướng giữ nguyên lãi suất chính sách, NHNN không chịu áp lực phải nới lỏng chính sách trong ngắn hạn.

Tuy nhiên, nguy cơ căng thẳng thương mại gia tăng trên toàn cầu trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump và sức mạnh của đồng USD trở thành mối lo ngại mới. Theo UOB, NHNN sẽ phải theo dõi chặt chẽ các áp lực giảm giá đối với VND.

Cần duy trì ổn định tỷ giá

Một trong những vai trò của chính sách tiền tệ là phải cùng chính sách tài khóa hỗ trợ kiểm soát lạm phát. Mặc dù các dữ liệu kinh tế hiện nay tại Việt Nam chưa cho thấy áp lực quá lớn về lạm phát, nhưng diễn biến của lãi suất và tỷ giá luôn là những biến số có tác động mạnh.

Mặc dù còn nhiều lo ngại, nhưng các chuyên gia cho rằng tỷ giá hiện nay đang có những yếu tố hỗ trợ.

Ông Đinh Đức Quang - Giám đốc Khối Kinh doanh tiền tệ của Ngân hàng UOB Việt Nam dự báo, tỷ giá USD/VND có thể đạt mức 26.000 đồng vào quý 2 và quý 3/2025, sau đó sẽ giảm nhẹ vào cuối năm 2025.

Mức biến động này dựa trên các yếu tố tích cực từ việc Việt Nam duy trì thặng dư thương mại, thu hút đầu tư FDI, nguồn vốn vay nước ngoài, kiều hối và doanh thu từ ngành du lịch.

Theo các chuyên gia, việc duy trì lãi suất thấp nhằm đẩy mạnh dòng tiền hỗ trợ tăng trưởng kinh tế có nghĩa là phải chấp nhận rủi ro tỷ giá ở một mức nhất định. Nhưng nếu tỷ giá biến động mạnh thì sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động thương mại của Việt Nam - vốn dĩ cũng đang chịu nhiều tác động từ các xung đột thương mại thế giới.

Bối cảnh nêu trên đòi hỏi việc điều hành chính sách tiền tệ phải tiếp tục thể hiện sự linh hoạt, có tính dự báo với bối cảnh còn khó lường của kinh tế quốc tế. NHNN sẽ phải đối mặt với thách thức vừa kiểm soát lạm phát, vừa nới lỏng tiền tệ, vừa duy trì ổn định tỷ giá để bảo vệ lợi thế cạnh tranh trong xuất khẩu, cũng như duy trì môi trường đầu tư hấp dẫn với các nhà đầu tư nước ngoài.

Từ góc độ của các doanh nghiệp, cùng với mong muốn giảm lãi suất cho vay, nhiều doanh nghiệp xuất nhập khẩu đã bày tỏ mong muốn NHNN duy trì một chính sách tỷ giá ổn định để chủ động trong hoạt động kinh doanh.

Tại một hội nghị về tín dụng của NHNN mới đây, ông Trương Hữu Thông - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Thông Thuận kiến nghị NHNN và Chính phủ có các dự báo sớm về biến động tỷ giá, giúp các doanh nghiệp kịp thời điều chỉnh chiến lược.

Tương tự, ông Ngô Văn Khánh – đại diện Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu tỉnh Bắc Giang cho biết, doanh nghiệp có quy mô xuất khẩu 50 triệu USD nhưng lại phải chịu ảnh hưởng lớn từ sự biến động tỷ giá vì nhập khẩu nhiều nguyên vật liệu. Ông mong muốn cơ quan điều hành duy trì ổn định tỷ giá để giảm thiểu rủi ro và tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển sản xuất.

Báo cáo vĩ mô tháng 2/2025 của Công ty Chứng khoán VCBS cho rằng, thị trường ngoại hối sẽ có thể chứng kiến những diễn biến thuận lợi hơn, thay vì sự biến động mạnh như trước đó. Theo VCBS, lãi suất huy động sẽ ổn định trong thời gian tới, trong khi lãi suất cho vay vẫn duy trì ở mức thấp, hỗ trợ các doanh nghiệp theo hướng chỉ đạo của Chính phủ.

Có thể thấy, trong bối cảnh Chính phủ nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, NHNN đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc kiểm soát lạm phát và tỷ giá. Điều này đòi hỏi sự linh hoạt trong chính sách tiền tệ để vừa bảo vệ lợi ích của doanh nghiệp, vừa đảm bảo nền kinh tế phát triển bền vững.

Hương Dịu