Thầm lặng mà cao cả

Khi những tia nắng bắt đầu một ngày mới, không khí buổi sớm trong lành nhưng cũng phảng phất mùi hôi từ dòng kênh 36A đường Giải Phóng, phường 4, quận Tân Bình, TP HCM. Hơn 50 tình nguyện viên của CLB Sài Gòn Xanh với đồng phục đen đã có mặt sẵn sàng ra quân "giải cứu" rác trên kênh rạch.

"Giải cứu" kênh rạch

6 giờ, Trịnh Thị Thanh Ngân - sinh viên năm 3, Trường ĐH Nguyễn Tất Thành - đã khoác lên mình bộ đồ bảo hộ, sẵn sàng cho một ngày dầm mình dưới dòng kênh đặc quánh rác. Với từng xô rác được vớt lên, Ngân cười tươi, đôi mắt ánh lên niềm tự hào: "Mình dọn rác cũng chính là nhắc bản thân không xả rác". Chỉ trong một buổi sáng, nhóm Ngân đã vớt hơn 10 tấn rác.

Thấy vậy, người dân trong khu vực đã xắn tay giúp sức, khiến hình ảnh "giải cứu" rác trên kênh rạch trở thành minh chứng sống động về tinh thần cộng đồng. Ngân kể lý do tham gia Sài Gòn Xanh là khi CLB tổ chức "giải cứu" rác một con kênh gần nhà. "Thấy việc làm ý nghĩa của CLB nên em tham gia liền" - cô nhớ lại.

Sau ngày đầu tiên ấy, Ngân không chỉ xem đây là công việc mà còn là niềm đam mê. Với tinh thần này, cô hy vọng có thể truyền tải được thông điệp thân thiện với môi trường đến các bạn thanh niên. Dọn rác cũng là cách để các bạn trẻ nhắc nhở chính mình không xả rác bừa bãi.

Một trong những tình nguyện viên nhiệt huyết, anh Hoàng Văn Hữu (SN 1984), đã gắn bó với Sài Gòn Xanh từ cuối năm 2023 và có những kỷ niệm khó quên cùng CLB. "Ngoài việc dầm mình dưới dòng kênh đen ngòm, bốc mùi và đầy rẫy vi khuẩn, chúng tôi còn thường xuyên đối mặt với rắn, rết" - anh Hữu kể.

Anh Hữu cho biết mỗi ngày CLB bắt đầu công việc từ lúc hừng đông. Trong một buổi ra quân tại quận Gò Vấp, họ đã thu gom hơn 100 tấn rác - một con số gây ấn tượng mạnh, đồng thời là lời cảnh báo về lượng rác khổng lồ còn tồn đọng.

Dẫu vậy, không phải lúc nào công việc cũng diễn ra suôn sẻ. Tai nạn là điều không thể tránh khỏi. Anh Huỳnh Thế Ân, Trưởng Ban Cơ động - CLB Sài Gòn Xanh, nhớ lại lúc bị đinh đâm xuyên chân trong một buổi dọn rác tại quận 12. "Nước kênh đen ngòm và các cây lục bình che khuất khiến tôi không thấy gì dưới chân. Dù mang ủng bảo hộ, cây đinh dài vẫn đâm xuyên qua chân tôi hơn 5 cm" - anh rùng mình.

Tình nguyện viên CLB Sài Gòn Xanh dầm mình dưới dòng kênh đen ngòm đầy rác

Sau khi được sơ cứu và tiêm ngừa, anh Ân lại tiếp tục quay lại công việc. "Các trường hợp bị tai nạn không hiếm. Có tình nguyện viên từng bị kim tiêm đâm phải" - anh lo ngại.

Trước những rủi ro này, CLB đã tiêm ngừa uốn ván, thương hàn, cúm, tả, phổi… cho tất cả thành viên. Với những trường hợp bị kim tiêm đâm, tình nguyện viên sẽ được uống thuốc phơi nhiễm HIV trong vòng một tháng và xét nghiệm lại sau đó.

"Dù tác dụng phụ của thuốc gây buồn nôn, chóng mặt hay sốt khiến nhiều người mệt mỏi nhưng không ai bỏ cuộc" - anh Ân dứt khoát. Tuy nhiên, anh nhấn mạnh rằng việc vớt rác chỉ là giải pháp tạm thời. "Chúng tôi chỉ đang giải quyết phần ngọn của vấn đề. Điều cốt lõi vẫn là thay đổi ý thức của người dân. Chỉ cần thay đổi ý thức một người, công sức sẽ giảm đi rất nhiều. Làm một lần không được thì chúng tôi làm mười lần, trăm lần, đến khi họ thay đổi thì thôi" - anh bày tỏ.

Kiên trì vì dòng nước xanh

Theo anh Nguyễn Lương Ngọc, Chủ nhiệm CLB Sài Gòn Xanh, mỗi buổi ra quân đều được lên kế hoạch cẩn thận, kéo dài từ 2 tuần đến một tháng trước khi triển khai. CLB sẽ khảo sát địa điểm, phối hợp với các cơ quan chức năng để bảo đảm khâu tổ chức và xử lý rác được hiệu quả.

Để hoạt động trơn tru, CLB chia thành 3 đội chính. Đội Cơ động chịu trách nhiệm vớt rác và lục bình từ phao chắn; Đội Hậu cần lo về trang thiết bị, bảo hộ và Đội Truyền thông ghi hình, quay phim, livestream để tạo sức lan tỏa trên mạng xã hội. Tất cả tình nguyện viên đều được huấn luyện kỹ càng về cách sử dụng đồ bảo hộ để bảo đảm an toàn. CLB còn phát triển ứng dụng di động, cho phép người dân dễ dàng theo dõi hoạt động và đăng ký làm tình nguyện viên.

Anh Nguyễn Văn Hoàng Long, Phó Chủ nhiệm CLB Sài Gòn Xanh, nhìn nhận: "Việc "giải cứu" rác trên kênh rạch không phải là chuyện một sớm một chiều. Chúng tôi hướng tới xây dựng một mô hình lâu dài, bền vững và nuôi dưỡng ý thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ".

"Một CLB dọn không hết rác, 1.000 CLB cũng dọn không hết rác. Chỉ khi mỗi người dân không xả rác thì mới hết rác". Lời chia sẻ của CLB Sài Gòn Xanh đã thể hiện một thông điệp rất rõ ràng về sự quan trọng của ý thức cộng đồng trong việc bảo vệ môi trường.

Bài và ảnh: NGỌC QUÝ