Thận trọng, bài bản trong xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế

Không thể phủ nhận tính cấp thiết của việc hội nhập sâu vào thị trường tài chính quốc tế. Trong bối cảnh Việt Nam đang là điểm sáng về ổn định kinh tế vĩ mô và tăng trưởng, việc phát huy lợi thế cạnh tranh để hình thành trung tâm tài chính quốc tế sẽ kết nối các thị trường tài chính toàn cầu; thu hút các tổ chức tài chính nước ngoài; dịch chuyển dòng vốn đầu tư; thúc đẩy phát triển thị trường tài chính hiệu quả, bắt kịp chuẩn mực quốc tế.

Theo đề xuất của Chính phủ, Trung tâm tài chính quốc tế ở Việt Nam sẽ hình thành theo mô hình “một trung tâm, hai điểm đến”, tức là có một trung tâm nhưng đặt tại TP Hồ Chí Minh và TP Đà Nẵng. Từ cơ sở tham khảo kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn Việt Nam, dự thảo Nghị quyết đề xuất 13 chính sách đặc thù áp dụng trong Trung tâm tài chính quốc tế, gồm: Chính sách ngoại hối, hoạt động ngân hàng; tài chính, phát triển thị trường vốn; thuế; xuất-nhập cảnh, cư trú, lao động; đất đai; xây dựng, môi trường; thử nghiệm có kiểm soát cho fintech và đổi mới sáng tạo; ưu đãi theo lĩnh vực và chính sách đối với nhà đầu tư chiến lược; phát triển hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội; xuất khẩu, nhập khẩu và phân phối hàng hóa, dịch vụ; phí, lệ phí; giải quyết tranh chấp trong hoạt động đầu tư, kinh doanh...

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng báo cáo giải trình tại phiên thảo luận tại hội trường của Quốc hội. Ảnh: baodautu.vn

Song, cũng cần nhìn nhận rõ, thị trường tài chính toàn cầu là một sân chơi khốc liệt, nơi luật chơi không do chúng ta đặt ra. Nó vận hành theo những quy tắc chặt chẽ, biến động liên tục, chịu chi phối bởi luật pháp và thông lệ quốc tế. Đại biểu Nguyễn Văn Thân (đoàn Thái Bình) cho rằng: "Đây không phải là một sân chơi mà chúng ta có thể thử rồi sai". Nêu rõ hơn, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP Hồ Chí Minh) phân tích về một số nguy cơ: Nguy cơ xung đột pháp luật giữa luật hiện hành và nghị quyết ảnh hưởng đến quản lý nhà nước và tố tụng; nguy cơ lừa đảo và thao túng tài chính, nguy cơ trốn thuế; nguy cơ bị kiện trách nhiệm dân sự. Từ đó, đại biểu đặt ra 3 vấn đề quan trọng và cấp bách cần làm để thu hút giới tài chính quốc tế, đó là: Nhân sự, hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng pháp lý.

Thực tế cho thấy, hệ sinh thái tài chính quốc tế của Việt Nam còn non trẻ nên rất thiếu nhân sự chất lượng cao trong lĩnh vực này, cả nhân sự quản lý trung tâm, nhân sự chuyên ngành tài chính, nhân sự tư vấn, nhân sự xét xử và giải quyết tranh chấp. Trong khi đa số doanh nghiệp Việt Nam còn bỡ ngỡ với giao dịch tài chính quốc tế. Về hạ tầng kỹ thuật, trong điều kiện công nghệ toàn cầu hóa như hiện nay, hạ tầng kỹ thuật hiện đại, an toàn, nhanh chóng, không cho phép sự cố và bảo mật tuyệt đối là yếu tố sống còn... Bởi nếu một giao dịch bị ngắt kết nối hay rò rỉ dữ liệu, hậu quả không chỉ là thiệt hại tài chính mà còn là rủi ro bị kiện tụng trước trọng tài quốc tế.

Việc hội nhập thị trường tài chính quốc tế là bước đi chiến lược quốc gia, nơi Việt Nam cần thể hiện tầm vóc, năng lực và uy tín trong một sân chơi toàn cầu đầy cạnh tranh. Vì vậy, Việt Nam cần có bước đi thận trọng, bài bản và đồng bộ, không chỉ để bảo đảm thành công mà còn để tránh những rủi ro hệ thống có thể gây ảnh hưởng sâu rộng đến nền kinh tế, an ninh tài chính và uy tín quốc gia.

VŨ DUNG