Thành phố Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang đạt đô thị loại I: Động lực thúc đẩy mang tính đột phá của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Việt Hùng chủ trì Hội nghị.

Thành phố đảo đầu tiên và duy nhất của Việt Nam

Thành phố Phú Quốc trực thuộc tỉnh Kiên Giang hay còn được mệnh danh là Đảo Ngọc, có diện tích tự nhiên 589,27km2, là hòn đảo lớn nhất của Việt Nam, cũng là đảo lớn nhất trong quần thể đảo tại khu vực, nằm trong vịnh Thái Lan. Thành phố có 09 đơn vị hành chính bao gồm 2 phường Dương Đông, An Thới và 7 xã: Cửa Cạn, Gành Dầu, Bãi Thơm, Hàm Ninh, Cửa Dương, Dương Tơ và Thổ Châu với trung tâm là phường Dương Đông nằm tại phía Tây Bắc của thành phố.

Điểm đặc biệt của Phú Quốc là thành phố đảo đầu tiên và duy nhất của Việt Nam. Trước đây là một huyện đảo, Phú Quốc đã được nâng cấp lên thành phố trực thuộc tỉnh, với đầy đủ cơ sở pháp lý, diện mạo và vị thế của một đô thị lớn. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, một hòn đảo ngoài khơi Việt Nam được công nhận là thành phố, với trọng trách phát triển mạnh mẽ cả về kinh tế, văn hóa và an ninh quốc phòng. Phú Quốc đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ an ninh quốc gia, đặc biệt là vấn đề chủ quyền lãnh thổ và biên giới quốc gia, đồng thời góp phần thúc đẩy hợp tác hữu nghị với các nước láng giềng trong khu vực.

Với vị trí chiến lược trong khu vực Đông Nam Á, Phú Quốc là một trong những điểm nhấn trong chiến lược phát triển kinh tế biển của Việt Nam. Theo các Nghị quyết, quy hoạch quốc gia và quy hoạch tỉnh Kiên Giang, Phú Quốc sẽ phát triển thành một trung tâm dịch vụ, du lịch sinh thái biển tầm quốc tế, kết nối với các trung tâm kinh tế lớn trong khu vực và thế giới. Đặc biệt, Quy hoạch tổng thể thành phố Phú Quốc đến năm 2040, đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, nhấn mạnh mục tiêu xây dựng Phú Quốc thành đô thị biển đảo với hệ thống cơ sở hạ tầng hiện đại, các dịch vụ du lịch nghỉ dưỡng cao cấp, thương mại quốc tế và chăm sóc sức khỏe ứng dụng công nghệ cao.

Ngoài du lịch, Phú Quốc cũng đang phát triển mạnh mẽ các sản phẩm du lịch đặc trưng, như du lịch biển, sinh thái, tham quan di tích lịch sử và các làng nghề truyền thống. Thành phố này không chỉ nổi bật trong việc thu hút du khách mà còn tạo ra nhiều cơ hội việc làm và phát triển kinh tế cho người dân địa phương. Các dự án hạ tầng đô thị và nông thôn đã và đang được triển khai mạnh mẽ, nâng cao diện mạo của thành phố, giúp tăng trưởng kinh tế bền vững.

Phú Quốc cũng hội tụ đầy đủ các yếu tố để trở thành đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang. Đây là mục tiêu được đề ra trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Kiên Giang và thành phố Phú Quốc nhiệm kỳ 2020 - 2025. Việc nâng cấp Phú Quốc lên đô thị loại I sẽ tạo động lực mạnh mẽ, thúc đẩy phát triển du lịch, thương mại, dịch vụ, cũng như cải thiện chất lượng sống của người dân, đồng thời mở ra cơ hội khai thác tiềm năng của đảo ngọc, giúp Phú Quốc phát huy tối đa vị thế là một trung tâm kinh tế biển quan trọng của khu vực.

Với những tiềm năng, lợi thế sẵn có của thành phố, việc trở thành đô thị loại I sẽ là động lực thúc đẩy mang tính đột phá để Phú Quốc phát huy hết vai trò và vị thế trong khu vực. Là hạt nhân thúc đẩy tỉnh Kiên Giang trở thành trung tâm kinh tế biển, động lực phát triển của Vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Từ thực trạng phát triển và các nhiệm vụ, mục tiêu đặt ra đối với Phú Quốc của Trung ương và tỉnh Kiên Giang, việc công nhận thành phố Phú Quốc là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang là hết sức cần thiết trong giai đoạn hiện nay và định hướng phát triển trong tương lai.

Trung tâm dịch vụ du lịch, sinh thái biển - đảo tổng hợp

Phạm vi lập Đề án bao gồm toàn bộ diện tích tự nhiên của thành phố Phú Quốc, với tổng diện tích là 589,27km². Trong đó, khu vực nội thị bao gồm 8 phường, xã: An Thới, Dương Đông, Hàm Ninh, Dương Tơ, Gành Dầu, Cửa Cạn, Cửa Dương và Bãi Thơm. Khu vực ngoại thị bao gồm 1 xã, đó là Thổ Châu. Các số liệu được sử dụng trong Đề án là số liệu tổng hợp từ năm 2023, là năm liền kề thời điểm trình thẩm định đề án phân loại đô thị.

Mặc dù diện tích của Phú Quốc lên tới hơn 589km2, gần bằng diện tích của đất nước Singapore, nhưng diện tích đất dành cho xây dựng đô thị chỉ chiếm khoảng 9,5% tổng diện tích tự nhiên toàn đảo. Phần còn lại chủ yếu là rừng đặc dụng và rừng phòng hộ, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Về vị trí, chức năng, vai trò, Phú Quốc là đô thị biển - đảo có sức hấp dẫn, đạt tiêu chuẩn đô thị loại I. Là khu kinh tế biển có vị thế đặc biệt; trung tâm dịch vụ du lịch, sinh thai biển - đảo tổng hợp, với nhiều giá trị khác biệt, chất lượng của quốc gia và quốc tế; trung tâm thương mại, dịch vụ tầm cỡ khu vực và quốc tế; trung tâm chăm sóc sức khỏe, điều dưỡng ứng dụng công nghệ cao của khu vực và quốc tế. Là đầu mối quan trọng về giao thông vận tải nội vùng, cảng biển và cảng hàng không quốc tế. Là trung tâm nghiên cứu khoa học công nghệ, bảo tồn đa dạng sinh học rừng và biến của quốc gia và khu vực. Có vị trí đặc biệt quan trọng về an ninh và quốc phòng của quốc gia.

Năm 2023, thành phố Phú Quốc đã ghi nhận nhiều chỉ số kinh tế ấn tượng, phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của khu vực này. Cân đối thu chi ngân sách đạt dư thừa, trong khi thu nhập bình quân đầu người đạt 122,15 triệu đồng, gấp 2,06 lần so với mức bình quân của cả nước. Thành phố cũng chú trọng chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tăng tỷ trọng công nghiệp, xây dựng và dịch vụ, đồng thời giảm tỷ trọng nông lâm thủy sản. Tuy nhiên, mức tăng trưởng kinh tế trung bình trong ba năm gần nhất chỉ đạt 8,80%, thấp hơn tiêu chuẩn tối thiểu của đô thị hải đảo. Tổng giá trị sản phẩm (GRDP) của Phú Quốc tăng trưởng mạnh mẽ, đạt 17,50%, cao gấp 3,47 lần so với mức tăng trưởng của cả nước (5,05%).

Bên cạnh đó, Phú Quốc cũng đạt những thành tựu nổi bật trong công tác giảm nghèo và phát triển dân số. Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều chỉ còn 0,18%. Tỷ lệ tăng dân số năm 2023 là 2,99%, cho thấy sức hấp dẫn của thành phố đối với người dân và các nhà đầu tư.

Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang Nguyễn Thanh Nhàn phát biểu tại Hội nghị.

Về mặt quy mô và mật độ dân số, Phú Quốc cũng đạt những kết quả ấn tượng. Dân số toàn thành phố đến cuối năm 2023 là 294.419 người, đáp ứng yêu cầu về quy mô dân số đô thị. Mật độ dân số toàn đô thị đạt 1.402 người/km², trong khi mật độ dân số khu vực nội thành đạt 5.217 người/km², vượt qua yêu cầu tối thiểu. Tỷ lệ lao động phi nông nghiệp tại Phú Quốc rất cao, đạt 82,28% trên toàn đô thị và 82,72% ở khu vực nội thành, vượt qua yêu cầu đối với đô thị loại I.

Tập trung phát triển hạ tầng đô thị và thu hút đầu tư

Tại Hội nghị, các thành viên Hội đồng thẩm định đã đưa ra nhiều ý kiến quan trọng để hoàn thiện Đề án. Các ý kiến tập trung vào việc Phú Quốc cần tiếp tục rà soát và cập nhật các tiêu chuẩn, tiêu chí phát triển đô thị, đặc biệt là việc bổ sung các văn bản pháp lý như nghị quyết và quy hoạch phát triển kinh tế biển. Cần điều chỉnh các tiêu chí phát triển đô thị để phù hợp với thực tế, đồng thời cập nhật số liệu và bảo đảm tính xác thực trong báo cáo. Thành phố cũng cần hoàn thiện cơ sở hạ tầng, đặc biệt là trong việc cải thiện chất lượng môi trường và phát triển đô thị xanh, bền vững, thông minh.

Ngoài ra, việc cải thiện hệ thống giao thông đô thị, thúc đẩy du lịch và phát triển kinh tế cũng là yêu cầu quan trọng. Phát triển đô thị Phú Quốc cần gắn kết hài hòa giữa kinh tế, văn hóa, xã hội và bảo vệ môi trường sinh thái, chú trọng lồng ghép các biện pháp thích ứng với biến đổi khí hậu. Hội đồng thẩm định đề xuất đẩy nhanh tiến độ các dự án xử lý nước thải và rác thải bằng công nghệ hiện đại. Đồng thời, tỉnh và thành phố cần xây dựng thương hiệu và bản sắc văn hóa riêng biệt, nâng cao vị thế Phú Quốc trở thành đô thị du lịch quốc gia và quốc tế.

Toàn cảnh Hội nghị thẩm định.

Kết luận tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Việt Hùng đã tổng hợp ý kiến của Hội đồng thẩm định, thống nhất đánh giá thành phố Phú Quốc đạt tiêu chí đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang với số điểm 83,99. Thứ trưởng đồng thời yêu cầu tỉnh Kiên Giang rà soát kỹ các hồ sơ dự án, bảo đảm thông tin đầy đủ, chính xác và phù hợp với quy định pháp luật. Các số liệu trong hồ sơ cần phản ánh đúng thực trạng phát triển đô thị, đồng thời bổ sung các chương trình cụ thể để khắc phục các tiêu chí chưa đạt yêu cầu.

Thứ trưởng cũng nhấn mạnh việc tiếp tục rà soát và xây dựng các mục tiêu, chỉ tiêu phát triển đô thị cho toàn bộ hệ thống đô thị. Bên cạnh đó, tập trung vào phát triển hạ tầng đô thị và thu hút đầu tư cũng là yếu tố quan trọng. Tỉnh Kiên Giang cần xác định rõ các khu vực phát triển đô thị, ưu tiên đầu tư vào các khu vực trọng điểm và xây dựng kế hoạch phân khu phù hợp với quy hoạch chung của Phú Quốc đến năm 2040, nhằm thu hút đầu tư và nâng cao chất lượng hạ tầng đô thị.

Linh Đan