Thành quả loại bỏ uốn ván sơ sinh ở Việt Nam bị đe dọa
Mặc dù Việt Nam đạt mục tiêu loại trừ bệnh uốn ván sơ sinh từ 2005, các ca bệnh vẫn xuất hiện rải rác, đe dọa thành quả này.
Trẻ sơ sinh bị uốn ván sẽ có hệ miễn dịch không bền vững suốt đời. Ảnh: Shutterstock.
Theo bác sĩ Trương Công Hiếu, Viện Pasteur TP.HCM, trong tháng 7 và 8 năm 2023, 4 ca uốn ván sơ sinh tại tỉnh Bình Phước và Bà Rịa - Vũng Tàu đang đe dọa thành quả loại bỏ uốn ván sơ sinh của Việt Nam.
Để làm rõ vấn đề này, bác sĩ Hiếu và cộng sự đã thực hiện nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học của các ca uốn ván sơ sinh trong năm 2023. Kết quả cho thấy những ca uốn ván sơ sinh, đa số có mẹ là người dân tộc thiểu số, làm công nhân cao su, sống xa trạm y tế. Họ không quản lý thai kỳ, không tiêm vaccine phòng uốn ván khi mang thai.
Những trẻ sơ sinh bị uốn ván đề sinh tại nhà, dụng cụ cắt rốn không vô khuẩn. Thêm nữa, tỷ lệ sinh tại cơ sở y tế chỉ đạt 61,5%, như vậy gần 40% trẻ sinh tại nhà hoặc nơi khác.
Bác sĩ Hiếu cho hay 4 ca bệnh xảy ra ở 2 tỉnh trên chủ yếu tập trung ở nhóm bà mẹ dân tộc thiểu số, di cư lao động mùa vụ từ các vùng biên giới phía Bắc. Nơi này có điều kiện kinh tế - xã hội thấp, thiếu tiếp cận với quản lý thai sản và tiêm phòng uốn ván.
Để duy trì thành quả loại trừ uống ván sơ sinh, bác sĩ Hiếu cho rằng cần đẩy mạnh truyền thông giúp nâng cao nhận thức và lịch tiêm phòng uốn ván cho phụ nữ mang thai. Đồng thời, ngành y tế cần tăng cường các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng dân tộc thiểu số, đặc biệt là nhóm di cư lao động tự do.
Uốn ván là bệnh truyền nhiễm cấp tính do trực khuẩn Gram dương Clostridium gây ra. Trẻ sơ sinh bị uốn ván do nha bào trực khuẩn uốn ván xâm nhập qua dây rốn khi cắt rốn bằng các dụng cụ bẩn hoặc không vô khuẩn.
Vi khuẩn uốn ván phát triển tạo vết thương trong điều kiện yếm khí, tiết ra ngoại độc tố gây ra các triệu chứng toàn thân. Trẻ bị uốn ván sơ sinh sẽ có hệ miễn dịch sau nhiễm khuẩn không bền vững suốt đời.
Độc tố do vi khuẩn uốn ván tiết ra gây co cứng cơ kèm theo đau, đầu tiên ở các cơ nhai, cơ mặt, cơ gáy và sau đó là cơ thân. Các biến chứng của bệnh như gây bội nhiễm, viêm phổi và không qua khỏi.
