Tháo gỡ nhiều nút thắt cho phát triển nhà ở xã hội

Quang cảnh tọa đàm “Phát triển nhà ở xã hội trong bối cảnh chính sách mới”, do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức ngày 12/9.

Đây là nhận định chung của các đại biểu tham dự tọa đàm “Phát triển nhà ở xã hội trong bối cảnh chính sách mới”, do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức ngày 12/9, tại Hà Nội.

Thể chế, chính sách tạo thuận lợi cho doanh nghiệp xây dựng nhà ở xã hội

Chia sẻ tại tọa đàm, ông Hà Quang Hưng, Phó Cục trưởng Cục Phát triển nhà ở và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng cho biết, Nghị định số 100/2024/NĐ-CP đã dành một chương quy định về trình tự, thủ tục liên quan đến các giai đoạn đầu tư của dự án nhà ở xã hội, hướng dẫn các bước tương đối chi tiết, từ xây dựng, đề xuất chủ trương cho đến phê duyệt quy hoạch, chấp thuận chủ trương đầu tư, lựa chọn chủ đầu tư cho đến giai đoạn kết thúc...

“Đây là lần đầu tiên chúng ta có hướng dẫn một trình tự, thủ tục chi tiết như thế”, ông Hưng nói. Việc quy định cụ thể trình tự này sẽ khắc phục tình trạng mỗi địa phương thực hiện theo một trình tự, thủ tục khác nhau.

Ông Hà Quang Hưng, Phó Cục trưởng Cục Phát triển nhà ở và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng phát biểu.

Không chỉ hướng dẫn các bước thực hiện từ đầu cho đến kết thúc một dự án nhà ở xã hội, Nghị định 100/2024/NĐ-CP còn giao trách nhiệm cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong quá trình thực hiện xây dựng, lập, phê duyệt quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng… phải dành đủ quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội theo nhu cầu. Tức là nhu cầu này được xác định trong chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở nói chung và do cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Bên cạnh đó, Nghị định cũng hướng dẫn về trách nhiệm dành quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội của các chủ đầu tư chuyên đầu tư dự án nhà ở thương mại. Đồng thời, quy định hướng dẫn các mẫu giấy tờ để chứng minh đối tượng và điều kiện để được hưởng chính sách về nhà ở.

Nghị định quy định rút gọn được thủ tục hành chính. Đó là trong trường hợp dự án nhà ở xã hội thực hiện đấu thầu để lựa chọn chủ đầu tư mà trong quá trình đấu thầu có sử dụng chỉ tiêu về giá bán, thì sau này chủ đầu tư không phải thực hiện thủ tục thẩm định nữa. “Về chính sách, chúng tôi đánh giá thủ tục hành chính lần này được rút gọn khá nhiều, rút gọn về điều kiện, về trình tự, thủ tục”, ông Hưng nhấn mạnh.

GS, TS Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội, phát biểu ý kiến tại tọa đàm.

Đánh giá về những tháo gỡ vướng mắc liên quan đến nhà ở xã hội, GS, TS Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Tài chính-Ngân sách của Quốc hội, cho rằng, tiếp cận đất đai, quỹ để phát triển nhà ở xã hội trước đây quy định cứng nhưng hiện nay đã quy định linh hoạt hơn. “Việc tháo gỡ như thế thì nguồn lực, điều kiện tiếp cận, cơ hội phát triển nhà ở xã hội được mở ra, các dự án nhà ở xã hội sẽ tiếp cận nhanh hơn với các chính sách”, ông Cường kỳ vọng.

Dưới góc nhìn của doanh nghiệp đã từng làm nhiều dự án nhà ở xã hội, và là một trong 10 doanh nghiệp đã đăng ký tham gia 1 triệu căn nhà ở xã hội cùng các doanh nghiệp lớn như: Vingroup, Sungroup, Hưng Thịnh…, ông Trương Anh Tuấn, Chủ tịch HĐQT Địa ốc Hoàng Quân cho rằng, chưa bao giờ thấy sự ủng hộ của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành, UBND các cấp, kể cả người dân đối với chính sách về nhà ở xã hội rõ nét như lúc này.

Ông Trương Anh Tuấn, Chủ tịch HĐQT Địa ốc Hoàng Quân phát biểu.

Sau khi Luật Nhà ở và Nghị định 100/2024/NĐ-CP ra đời, với doanh nghiệp, các vấn đề rào cản về thủ tục, pháp lý, cơ chế chính sách, đất đai, thủ tục hành chính, nguồn vốn và đối tượng khách hàng đã được tháo gỡ, đã tạo sức bật lớn. “Đó là điều kiện đủ để thực hiện chương trình đầu tư xây dựng 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội đến năm 2030”, ông Trương Anh Tuấn tin tưởng.

Tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn phát triển nhà ở xã hội

Bên cạnh việc tháo gỡ nút thắt về thủ tục thì vấn đề nguồn tín dụng để phát triển nhà ở xã hội cũng đã được tháo gỡ. Đây cũng là một trong những thuận lợi đối với các doanh nghiệp tham gia đầu tư vào lĩnh vực này cũng như tạo thuận lợi cho các đối tượng tiếp cận với nhà ở xã hội.

Là một trong 4 ngân hàng thương mại tham gia vào lĩnh vực này, ông Lê Văn Tuấn, Phó Trưởng Ban Chính sách tín dụng, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) cho biết, khi có gói tín dụng 120 nghìn tỷ đồng, Agribank đã triển khai ngay trong toàn hệ thống. Trong các nghị quyết đầu năm 2024, các văn bản chỉ đạo chung thì Agribank luôn đặt mục tiêu dành ưu tiên, dành nguồn vốn tập trung nhà ở xã hội; ưu tiên tháo gỡ cho thị trường nói chung và nhà ở xã hội nói riêng, triển khai chỉ đạo nguồn vốn tiếp cận dự án theo công bố UBND tỉnh.

Đến tháng 8/2024, Agribank hiện đang là ngân hàng tiên phong dẫn đầu triển khai dự án; đã phê duyệt 13 dự án với tổng mức phê duyệt trên 3.000 tỷ đồng. Tới đây, có 5 dự án sẽ triển khai với tổng mức cho vay 1.500 tỷ đồng; đồng thời có 12 dự án tiếp theo đang tiếp cận với 5.200 tỷ đồng. Vậy tổng mức phê duyệt trong 2024-2025 có thể lên đến 10.000 tỷ đồng.

Ông Lê Văn Tuấn, Phó Trưởng Ban Chính sách tín dụng, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phát biểu.

Với tháo gỡ pháp lý như Nghị định 100, thì năm 2025 sẽ đạt được và hoàn thành sớm hơn gói 30 nghìn tỷ đồng. Trường hợp giải ngân gói 30 nghìn tỷ đồng hết, Agribank sẵn sàng cung ứng thêm vốn, tăng gói để hỗ trợ, ông Tuấn nói.

Để phát triển nhà ở xã hội, Chỉ thị 34-CT/TW nêu rõ: nghiên cứu hình thành Quỹ phát triển nhà ở xã hội, hoặc mô hình định chế tài chính phù hợp để phát triển nhà ở xã hội dài hạn, bền vững. Ông Hoàng Văn Cường cho rằng, quỹ đầu tư phát triển bất động sản rất nhiều, trong đó có quỹ nhằm thu lợi nhuận. Do đó, phải phát triển đa dạng thị trường vốn cho thị trường bất động sản, vốn để đầu tư cho phát triển nhà ở xã hội phải là quỹ riêng và phải có nguồn cho phát triển quỹ này. “Quỹ này là cần thiết, được hưởng chính sách ưu đãi, thời hạn cho vay phải dài, lãi suất rất thấp”, ông Cường nêu quan điểm.

Đồng quan điểm này, ông Trương Anh Tuấn, Chủ tịch HĐQT Địa ốc Hoàng Quân đề nghị, cần một chính sách lớn hơn từ Quốc hội, Chính phủ thì doanh nghiệp mới có khả năng làm nhà ở xã hội được. Về nguồn vốn, doanh nghiệp không thể nào vay 3 năm để cho thuê được vì đã là cho thuê thì ít nhất phải 5 năm, lãi suất cho thuê phải dương hơn so với tiền cho thuê của nhà ở xã hội, nhà ở công nhân. Hiện nay các doanh nghiệp, trong đó có Địa ốc Hoàng Quân đang phát triển thị trường vốn thông qua 1 kênh là kênh chứng khoán thì mới làm được, ông Tuấn chia sẻ.

Có thể thấy, thể chế, chính sách đã “mở”, tạo thuận lợi cho các đối tượng tiếp cận dễ dàng hơn với nhà ở xã hội. Tuy nhiên quá trình triển khai thực hiện, các đối tượng thụ hưởng chính sách vẫn gặp khó khi tiếp cận với chính sách phát triển nhà ở xã hội. Từ thực tế triển khai, ông Trương Anh Tuấn cho rằng, với lãi suất cho vay để mua, thuê mua nhà ở xã hội như hiện nay, người dân chấp nhận được. Tuy nhiên, ông Tuấn cũng đề nghị, Ngân hàng Nhà nước, ngân hàng thương mại có chính sách hỗ trợ, kiểm tra, bởi bản thân doanh nghiệp rất khó để tiếp cận. Chính sách đã rất tốt, nhưng cần làm sao để doanh nghiệp tiếp cận mới là vấn đề, ông Tuấn nói.

VĂN TOẢN